Μανώλης Πιμπλής: «Το φεστιβάλ θα κάνει ένα ακόμη ποιοτικό άλμα»

Ο διευθυντής του Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων Μανώλης Πιμπλής μιλά για το «πείραμα» ενός νέου αποκεντρωμένου θεσμού που πέτυχε.

Το Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων έδειξε από την πρώτη στιγμή τη δυναμική του μέσα από την ενθουσιώδη συμμετοχή των Χανιωτών αλλά και των επισκεπτών από όλη την Ελλάδα. Σε λιγότερο από ένα μήνα πραγματοποιείται η τρίτη διοργάνωση, με κεντρικό θέμα «Ευρώπη, παρελθόν και μέλλον. Ματιές στη λογοτεχνία, τον πολιτισμό, την πολιτική» στην οποία θα συμμετάσχουν περισσότεροι από 100 ομιλητές από 17 χώρες. Φέτος για πρώτη φορά διοργανώθηκε προφεστιβαλική εκδήλωση, συγκεκριμένα μια μεγάλη συζήτηση με προσκεκλημένο τον Γάλλο συγγραφέα Καρίλ Φερέ. Oπως εξηγεί ο διευθυντής του φεστιβάλ Μανώλης Πιμπλής η εξαιρετικά θερμή ανταπόκριση του κοινού στην εκδήλωση δείχνει τον δρόμο για τη διοργάνωση δράσεων στο πλαίσιο του φεστιβάλ που θα προωθούν τη διάδοση της ανάγνωσης σε όλη τη διάρκεια του έτους.

Μεταξύ των φετινών προσκεκλημένων συγγραφέων από το εξωτερικό συγκαταλέγονται ο Ιταλός Αλμπέρτο Γκαρλίνι, ο πολυβραβευμένος Βούλγαρος Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ, ο Γάλλος Ματιάς Ενάρ, ο Ολλανδός Ιλια Λέοναρντ Πφέιφερ, η Αργεντινή Μαριάνα Ενρίκες, ο Γιάννης Χαμηλάκης, καθηγητής Αρχαιολογίας και Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μπράουν των ΗΠΑ.

Εχοντας ήδη την εμπειρία δύο διοργανώσεων νιώθετε δικαιωμένος με την απόφασή σας να ιδρύσετε φεστιβάλ βιβλίου στα Χανιά;

Απολύτως. Αποδείχθηκε πως όλα αυτά που θεωρούσα συγκριτικά πλεονεκτήματα της πόλης δεν ήταν προϊόν φαντασίας αλλά οι ζώσες και πολλά υποσχόμενες πραγματικότητες.

Ποια είναι αυτά;

Η παράδοση των Χανίων στα γράμματα, το δυναμικό αναγνωστικό κοινό, ο πολυπολιτισμικός αρχιτεκτονικός χαρακτήρας που ταιριάζει απόλυτα στο ύφος ενός φεστιβάλ βιβλίου, το μέγεθος που μπορεί να σηκώσει ένα μεγάλο φεστιβάλ. Είναι επίσης το μέγεθος της πόλης που μπορεί να αγκαλιάσει ολόκληρο το φεστιβάλ χωρίς αυτό να χαθεί στην καθημερινότητά της, αλλά και οι δημοτικές και οι περιφερειακές αρχές που αντιλαμβάνονται τη σημασία ενός τέτοιου θεσμού και θέλουν να τον στηρίξουν.

Αναφέρεστε στον πολυπολιτισμικό αρχιτεκτονικό χαρακτήρα του Ενετικού Λιμανιού όπου λαμβάνει χώρα το φεστιβάλ. Πόσο καθοριστική ήταν η επιλογή των χώρων στην επιτυχία του;

Εχουν αποφασιστικό ρόλο στην επιτυχία του φεστιβάλ. Ταιριάζουν απόλυτα με το ύφος του, βοηθούν στη δημιουργία μιας νησίδας διαφορετικής εμπειρίας, αυτής ακριβώς που πρέπει να προσφέρει ένα φεστιβάλ βιβλίου απομακρύνοντας τον επισκέπτη από την ασφυκτική μονοτονία του συνήθους δημόσιου, τηλεοπτικού κατά κανόνα λόγου. Είναι κτίρια μοναδικά όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για τη διεθνή φεστιβαλική πραγματικότητα. Κάτι που σημαίνει ότι αποτελούν και σημαντικό όχημα στην προσπάθεια διεθνοποίησης του φεστιβάλ.

Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που κληθήκατε να αντιμετωπίσετε στην αρχή του εγχειρήματος;

Η δυσκολία δεν ήταν τόσο η προσέλκυση Ελλήνων και ξένων συγγραφέων ή η εκπόνηση ενός αξιοπρεπούς προγράμματος ούτε οι οργανωτικές προκλήσεις. Οι δύο μεγαλύτερες αγωνίες ήταν αφενός ο βαθμός ανταπόκρισης του χανιώτικου κοινού στο κάλεσμα ενός νέου θεσμού και αφετέρου η εξοικείωση με την αυτοδιοικητική γραφειοκρατία. Στην πρώτη περίπτωση η ανταπόκριση ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Στη δεύτερη η σαφής βούληση τόσο των αρχών όσο και των αυτοδιοικητικών στελεχών να στηριχτεί ο θεσμός οδήγησε και οδηγεί σε λύσεις σε κάθε πρόβλημα που ανακύπτει.

Ποιες δυνατές στιγμές ανακαλείτε;

Είναι πολλές. Υπήρξαν συγκινητικές στιγμές, όπως οι τιμητικές εκδηλώσεις για τη Μάρω Δούκα και την Ιωάννα Καρυστιάνη. Υπήρξαν εξαιρετικές αφηγήσεις Ελλήνων και ξένων συγγραφέων, υπήρξαν τα βραδινά γεύματα στο λιμάνι όπου κανείς μπορούσε να δει πολύ γνωστούς συγγραφείς να κάθονται και να συζητούν δίπλα του. Κυρίως όμως δεν θα ξεχάσω ποτέ τον αυθόρμητο ενθουσιασμό των Χανιωτών που παρακολουθούσαν χαρούμενοι και ταυτόχρονα έκπληκτοι να συμβαίνει κάτι τέτοιο στην πόλη τους και δεν μπορώ να ξεχάσω την αποστροφή μιας κυρίας το βράδυ της τελευταίας μέρας της πρώτης διοργάνωσης, η οποία με ρώτησε: «Κι εγώ τώρα τι θα κάνω αύριο;».

Τι προσδοκάτε από τη φετινή διοργάνωση;

Εχω την ελπίδα ότι φέτος το φεστιβάλ θα κάνει ένα ακόμη ποιοτικό άλμα. Με περισσότερες διεθνείς συμμετοχές, με πιο συνεκτικό και στοχευμένο πρόγραμμα, με πολύ σημαντικές προσωπικότητες της ελληνικής διανόησης, με ανοίγματα στη μετάφραση, στις έρευνες αναγνωστικής συμπεριφοράς αλλά και στον δοκιμιακό λόγο. Είναι μάλλον το πληρέστερο, σαφέστερο και πλουσιότερο σε ανοίγματα από τα τρία φεστιβάλ. Τουλάχιστον αυτό θέλω να πιστεύω. Η προσδοκία είναι να γίνει φέτος το πρώτο βήμα μιας μακράς προσπάθειας που θα δώσει στη διοργάνωση διακριτή θέση στον ευρωπαϊκό φεστιβαλικό χάρτη.

Το κεντρικό θέμα αφορά το παρελθόν και το μέλλον της Ευρώπης. Πώς καταλήξατε εκεί;

Νομίζω ότι παρόλο που για μια ακόμη φορά οι ευρωεκλογές διεξάγονται με ατζέντα εσωτερικής πολιτικής, το ζήτημα «Ευρώπη» μας απασχολεί, ανοιχτά ή ενδόμυχα, περισσότερο παρά ποτέ. Η κοινωνία αναρωτιέται και ζητάει απαντήσεις. Ισως για πρώτη φορά, λόγω της αγωνίας για το μέλλον της, πολιτικό, γεωπολιτικό, πολιτισμικό, λόγω των έντονων συνειρμών που προκαλεί η ιστορική αυτή φάση θυμίζοντας άλλες σκοτεινές εποχές της ευρωπαϊκής ιστορίας, η κοινωνία στρέφει το βλέμμα με πραγματικό ενδιαφέρον στο ζήτημα «Ευρώπη». Ταπεινός στόχος του φεστιβάλ είναι να βοηθήσει στο άνοιγμα και στην ωρίμαση μιας τέτοιας συζήτησης.

Φέτος είναι η πρώτη φορά που το φεστιβάλ φιλοξενεί το Εργαστήρι Ελληνογερμανικής Μετάφρασης. Πώς ευελπιστείτε να εξελιχθεί;

Η Μικαέλα Πρίτσινγκερ και ο Τέο Βότσος που πρότειναν και επιμελούνται το εργαστήρι είναι άνθρωποι που έχουν, με τις ικανότητες και την εμπειρία τους, τη δυνατότητα να μας μάθουν πολλά. Δεν μπορεί να υπάρξει διεθνής λογοτεχνία χωρίς τη μετάφρασή της. Οι μεταφραστές είναι πρεσβευτές μιας γλώσσας και μιας λογοτεχνίας, είναι το alter ego του συγγραφέα, που χωρίς αυτούς δεν υπάρχει. Εμείς θέλουμε να αναδείξουμε τη δουλειά τους και να τονίσουμε τη σημασία του έργου τους με στόχο όχι μόνο την εξωστρέφεια αλλά και τη λογοτεχνική δικαιοσύνη.