Μιλούν στο Documento δύο μέλη της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας για την αποκάλυψη της διαφορετικότητάς τους και πώς το αντιμετώπισαν οι γονείς τους
Πάρε μια βαθιά ανάσα και μίλα για τη διαφορετικότητά σου, βγες από την ντουλάπα σου ή αλλιώς κάνε coming out. Η στιγμή που θα πουν στην οικογένειά τους την πραγματική τους ταυτότητα είναι ίσως η πιο ψυχοφθόρα διαδικασία των ανθρώπων της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Το μόνο που επιζητούν είναι η αποδοχή.
Στις 27 Ιουλίου ο 18άχρονος Αλεχάντρο Ροντρίγκες αποφάσισε να αποκαλύψει στους γονείς του ότι είναι ομοφυλόφιλος. Το έκανε τηλεφωνικά, βιντεοσκοπώντας τη στιγμή, προφανώς για προσωπικούς λόγους. «Δεν με νοιάζει αν είσαι ομοφυλόφιλος. Δεν με νοιάζει καθόλου» ακούγεται να του λέει η μητέρα του και συνεχίζει, κάνοντας τον νεαρό να ξεσπάσει σε λυγμούς ζητώντας συγγνώμη:
– Για ποιο πράγμα; Γιατί κλαις; – Επειδή είχα δει σε κάποια βίντεο παιδιά που αποκάλυψαν στους γονείς τους ότι είναι γκέι και εκείνοι σταμάτησαν να τα αγαπούν.
Ο νεαρός Αλεχάντρο είχε δίκιο να φοβάται, άλλωστε οι αντιδράσεις των γονιών συνήθως δεν είναι τόσο ιδανικές.
Η δύσκολη στιγμή της αποκάλυψης
Παιδιά εκδιώκονται από το σπίτι τους χωρίς χρήματα, κυρίως από επαρχιακές πόλεις, διότι έκαναν το «λάθος» να ζητήσουν αποδοχή από την οικογένειά τους και από το στενό τους περιβάλλον. Από την άλλη πλευρά γονείς σε απόλυτο σοκ, χωρίς να έχουν την παραμικρή ιδέα πώς πρέπει να αντιμετωπίσουν μια τέτοια κατάσταση, βάζουν σε δεύτερη μοίρα την ευτυχία των παιδιών τους και σε πρώτη την κοινωνική κριτική, ενοχοποιώντας τα παιδιά για την ταυτότητά τους: «γιατί μας το έκανες αυτό;», «φάση είναι, θα περάσει», «αυτός σε παρέσυρε» είναι μερικές από τις πιο χαρακτηρίστηκες εκφράσεις των γονιών μετά την αποκάλυψη. Δεν λείπουν βέβαια και οι αντιδράσεις των γονιών που κάνουν έκκληση προς τον Θεό «για το κακό που τους βρήκε», οδηγώντας τα παιδιά τους στην εκκλησία για να τα γεμίσουν ενοχές οι ιερείς.
Άνθρωποι ταλαιπωρημένοι που τιμωρούνται για την ταυτότητά τους καθημερινά από τον κοινωνικό ρατσισμό έχουν απέναντί τους και την οικογένειά τους. Θα μπορούσαν να είναι όμως διαφορετικές οι αντιδράσεις;
«Πρόκειται για αποκάλυψη που τιμά τους γονείς, καθώς τα παιδιά αποκαλύπτουν κάτι πολύ σημαντικό, γνωρίζοντας παράλληλα ότι όταν το πουν ενδέχεται να δεχτούν πιθανότατα την απόρριψη και την ακύρωση» λέει στο Documento η ψυχολόγος της ομάδας Υπερήφανοι Γονείς Εύα Σπίνου. Η ομάδα δημιουργήθηκε το 2016 έπειτα από αίτημα γονιών που ήθελαν να μοιραστούν τις εμπειρίες τους και να γνωρίσουν και άλλους γονείς. Η κ. Σπίνου πρόσφερε και συνεχίζει και προσφέρει τις υπηρεσίες της εθελοντικά καθώς, όπως λέει και η ίδια, «από αυτή την ομάδα παίρνω πιο πολλά από αυτά που δίνω».
«Είσαι πουστάρα, να τα μαζέψεις και να φύγεις»
Η ιστορία του Ηλία θα μπορούσε να γίνει σενάριο ταινίας. Στην ηλικία των πέντε ετών η μητέρα του χώρισε με τον πατέρα του και έφυγε αφήνοντας πίσω της τρία ανήλικα. Οι δύο αδερφές του και εκείνος μεγάλωσαν με τη γιαγιά τους σε ένα χωριό και ο πατέρας του δούλευε στην Καλαμάτα για να καλύψει τα προς το ζην.
Με τον πατέρα του δεν είχαν ποτέ καλές σχέσεις, ήταν απόμακρος. Μια νύχτα ο πατέρας τους τους ανακοίνωσε ότι πρέπει να μετακομίσουν στην Καλαμάτα. Η συμβίωση τους φάνηκε από την αρχή ότι θα ήταν δύσκολη. «Στα 16 κατάλαβα ότι είμαι ομοφυλόφιλος γιατί ερωτεύτηκα έναν άντρα. Από τότε δεν άργησα πολύ να κάνω το coming out. Πολύ σύντομα ξεκίνησα να γράφω άρθρα σε σάιτ της περιοχής για την κοινότητα LGBT. Ετσι έμαθαν στην επαρχία όπου ζούσα φίλοι, γνωστοί και συγγενείς ότι ήμουν γκέι». Δεν πέρασε πολύ καιρός και το τηλέφωνό του χτύπησε. «Ηταν ο πατέρας μου ο οποίος χωρίς να προλάβω να μιλήσω μου είπε: “Πουστάρα, να μαζέψεις τα πράγματά σου και να φύγεις”». Ο Ηλίας περιπλανήθηκε για λίγο καιρό στην Καλαμάτα, «είχα ένα πενηντάρικο στην τσέπη μου, αγόρασα ένα εισιτήριο με το ΚΤΕΛ και ήρθα στην Αθήνα».
Για κακή του τύχη ήταν ημέρες του Πάσχα, οπότε και οι λιγοστοί γνωστοί που θα μπορούσαν να τον φιλοξενήσουν έλειπαν. «Έπεσε σύρμα στο Colour Youth και με μάζεψαν» λέει χαμογελώντας. «Ένα βράδυ εκεί που καθόμουν μέσα στην απελπισία μου και χάζευα δέχτηκα ένα μήνυμα… “Hello, αγάπη, τι κάνεις; Έχεις βρει πού να μείνεις; Αν όχι, έχω εγώ χώρο στο σπίτι αλλά θέλω να φύγω, οπότε αν θες έλα να μείνεις εδώ για την ώρα και μετά το βλέπουμε και μαζί, αν τα πάμε καλά στη συγκατοίκηση, να βρούμε μαζί νέο σπίτι… Και εννοώ με δωμάτιο δικό σου, δεν θα είμαστε στριμωχτά, είναι μεγάλο το σπίτι. Ελα όποτε θες και τώρα αν είναι…”». Ηταν ο Ζακ Κωστόπουλος με τον οποίο συγκατοίκησε για αρκετό καιρό και όταν αναγκάστηκε να τον αποχαιρετήσει βίαια τού είπε: «Δικαιοσύνη θα αποδοθεί, να είσαι σίγουρος… Γλέντα τους νέους σου φίλους όπου κι αν είσαι και θα τα ξαναπούμε… Φιλιά, αγάπη…».
«Τα παιδιά τιμούν τους γονείς αποκαλύπτοντας κάτι πολύ σημαντικό, γνωρίζοντας παράλληλα ότι ενδέχεται να δεχτούν πιθανότατα την απόρριψη και την ακύρωση» Εύα Σπίνου
Από τότε ο Ηλίας ζει στην Αθήνα. Βρήκε δουλειά σε ένα μικρό καφέ στον Κεραμεικό και είναι χαρούμενος με όλα όσα έχει πετύχει. «Το γεγονός ότι έγραψα δημόσια σε σάιτ της Καλαμάτας ότι είμαι γκέι βοήθησε πάρα πολλά παιδιά» λέει και εξηγεί τη δυσκολία να είσαι διαφορετικός στην επαρχία: «Ξέρετε, στην επαρχία υπάρχουν μεγάλοι άνθρωποι που είναι ομοφυλόφιλοι και εκμεταλλεύονται σεξουαλικά νεότερούς τους λέγοντας: “Αν δεν ξανάρθεις να κάνουμε σεξ, θα τα πω όλα”». Όχι, ο Ηλίας δεν ήταν ένα από αυτά τα παιδιά, επειδή είναι πολύ έξυπνος και στηρίζεται στα πόδια του. Άλλωστε δεν του είχε δοθεί ποτέ η πολυτέλεια να στηριχτεί σε κάποιον άλλο εκτός από τη γιαγιά του που «με έμαθε να επιβιώνω».
«Στον πατέρα μου δεν το έχω πει, δεν θα καταλάβει»
Ο Λουκάς είναι 22 χρόνων και είναι ένα τρανς αγόρι. Στα 18 του κατάλαβε ότι του αρέσουν και οι γυναίκες και οι άντρες. «Αμέσως το είπα στην κολλητή μου, η οποία το αντιμετώπισε πολύ καλά». Στο σχολείο είχε αντιμετωπίσει πολλές και περίεργες καταστάσεις κακής κριτικής από τους συμμαθητές του: «Με έλεγαν λεσβία, ήταν περίεργη φάση για εμένα το σχολείο».
Πήρε την απόφαση να κάνει το coming out στη μητέρα του λέγοντας αρχικά ότι είναι bysexual· άλλωστε μέχρι τότε είχε ανακαλύψει μόνο αυτό για τον εαυτό του. Η αντίδραση της μητέρας αγγίζει την ιδανική: «Δεν θέλω να ταλαιπωρηθείς εκεί έξω λόγω της διαφορετικότητάς σου». Όταν μιλάει για εκείνη νιώθει ευγνωμοσύνη και γνωρίζει ότι η ανησυχία της έχει μοναδικό κίνητρο τη μητρική αγάπη. «Στον πατέρα μου έχω την πολυτέλεια να μην το πω» – οι γονείς του είναι χωρισμένοι και ο πατέρας του είναι αρκετά συντηρητικός: «Δεν θα καταλάβει» λέει και αλλάζει αμέσως θέμα.
Στα 21 του χρόνια συμμετείχε σε ομάδα ενδυνάμωσης ταυτότητας φύλου. «Άρχισα να σκέφτομαι ότι είμαι τρανς και εκεί έβαλα το ταμπελάκι με το όνομα Λουκάς». Η επιλογή του ονόματος έγινε επειδή του άρεσε και ενώ ένιωσε χαρά και ενθουσιασμό, παράλληλα ένιωθε φόβο πώς θα τον αντιμετωπίσουν οι δικοί του άνθρωποι.
Στη μητέρα του δεν έχει κάνει το δεύτερο coming out, με το οποίο θα της ανακοινώσει ότι είναι τρανς, πως νιώθει άσχημα με το σώμα του και ότι θα μπει στη διαδικασία transition: «Δεν μπορώ να πάω στη μητέρα μου ξαφνικά με πιο βαριά φωνή».
Η δυσκολία των γονιών με τα τρανς παιδιά
Όπως εξηγεί η ψυχολόγος κ. Σπίνου, «ο γονιός με το τρανς παιδί ουσιαστικά πενθεί το φύλο του παιδιού, ουσιαστικά πρέπει να το αφήσει όλο αυτό πίσω». Για τα τρανς άτομα τα ποσοστά αυτοκτονιών είναι αισθητά αυξημένα συγκριτικά με τα υπόλοιπα άτομα διότι γνωρίζουν πως υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα να μην τα δεχτούν οι γονείς τους. «Εγώ θαυμάζω τους γονείς τρανς παιδιών που είναι δίπλα στο παιδί γιατί το να ήταν το παιδί τους γκέι ή λεσβία μπορεί να μην είχε αντίκτυπο στον κοινωνικό περίγυρο αλλά για ένα τρανς άτομο η αλλαγή είναι εμφανής, οπότε δεν υπάρχει πολύς χρόνος για να το διαχειριστούν – αυτός ίσως να λειτουργήσει τελικά και για καλό».