Η νέα κρίση δείχνει την απουσία στρατηγικής και φουντώνει την κόντρα Μαξίμου – υπερδεξιών
Οι αδέξιοι χειρισμοί και οι ατυχείς δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια περί της κατάληψης ή μη ελληνικού εδάφους στον Εβρο έχουν ανεβάσει την πίεση στο Μέγαρο Μαξίμου, που βλέπει να εξανεμίζονται τα επικοινωνιακά οφέλη από την προηγούμενη κρίση, όταν ο Ταγίπ Ερντογάν προσπάθησε να εργαλειοποιήσει το μεταναστευτικό.
Η κρίση στον Εβρο αναδεικνύει το γενικότερο κενό στρατηγικής του «επιτελικού κράτους» και του Κυριάκου Μητσοτάκη στην αντιμετώπιση τής ποιοτικά αναβαθμισμένης τουρκικής επιθετικότητας που ακολούθως τείνει να δημιουργήσει ρήγμα στο εσωτερικό της ΝΔ, ενώ κάνει τον πρωθυπουργό ευάλωτο σε πιέσεις και φέρνει πιο κοντά τον ανασχηματισμό.
Πρωθυπουργός σε άμυνα
Ενώ ο πρωθυπουργός δεν κουράζεται τρεις μήνες τώρα να επαναλαμβάνει σε κάθε ευκαιρία πόσο καλά χειρίστηκε την πρώτη κρίση στα ελληνοτουρκικά σύνορα, είναι δύσκολο να υποστηρίξει το ίδιο και για την παρούσα κατάσταση. Γι’ αυτό άλλωστε κινήθηκε αμυντικά στην πρόσφατη συνέντευξη που έδωσε στο Star λέγοντας ότι «δεν έγινε τίποτε στον Εβρο» και κατηγόρησε την αντιπολίτευση ότι υιοθετεί fake news και ακροδεξιά ρητορική. Παράλληλα προσπαθεί αφενός να υποβαθμίσει τις δηλώσεις Δένδια ότι «ο θόρυβος είναι για μερικές δεκάδες μέτρα λάσπης» και αφετέρου να επαναφέρει στην πρώτη γραμμή το μεταναστευτικό, προβάλλοντας ότι οι Τούρκοι αντιδρούν στην κατασκευή του φράχτη.
Το Μέγαρο Μαξίμου δεν διαφωνεί επί της ουσίας με τη δήλωση Δένδια, όπως συμφωνεί και με τη θέση του υπουργού Εξωτερικών περί μη στρατιωτικοποίησης της ελληνοτουρκικής διαφοράς. Ωστόσο μπορεί λίγες δεκάδες μέτρα να μην είναι casus belli για την ηγεσία του «επιτελικού κράτους» και του υπουργείου Εξωτερικών, είναι όμως αιτία εσωκομματικού πολέμου για τη δεξιά πτέρυγα της ΝΔ. Ενδεικτικό από αυτή την άποψη είναι ότι παρενέβη η φιλονεοδημοκρατική Ομάδα Αλήθειας στο Facebook αναδεικνύοντας τις δηλώσεις Δένδια και τη δήθεν αντίθεσή τους με τους χειρισμούς Μητσοτάκη στην προηγούμενη κρίση στον Eβρο. Οι ατυχείς χειρισμοί που απογοητεύουν την υπερδεξιά πτέρυγα του κόμματος έρχονται να προστεθούν στη δυσαρέσκεια που προκάλεσε η κωλοτούμπα του Κυρ. Μητσοτάκη στο μακεδονικό.
Επιπροσθέτως δημιουργούν ενδοκυβερνητική εμπλοκή καθώς ο Ν. Δένδιας άδειασε ξανά και προσπάθησε να χρεώσει την ευθύνη για την κατάληψη του ελληνικού εδάφους στον υπουργό Εθνικής Αμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο, όπως είχε πράξει και στην προηγούμενη κρίση με το τουρκικό σκάφος στα νότια της Κρήτης. Η μόνιμη πλέον διάσταση στις ηγεσίες Εξωτερικών και Αμυνας δεν είναι η καλύτερη εικόνα για την κυβέρνηση. Στις δηλώσεις του για την πρόσφατη κρίση ο κ. Δένδιας είπε ότι το δικό του υπουργείο έκανε τους κατάλληλους χειρισμούς, αφήνοντας να εννοηθεί ότι δεν ισχύει το ίδιο για το υπουργείο Αμυνας. Στο εσωτερικό της ΝΔ υπάρχει διάσταση απόψεων για το αν η κατάληψη του ελληνικού εδάφους θα πρέπει να χρεωθεί στον υπουργό Ν. Παναγιωτόπουλο ή στον υφυπουργό Αλκιβιάδη Στεφανή που αναδεικνύεται στη μεγαλύτερη αποτυχία του «επιτελικού κράτους».
Περισσότερο και από το μακεδονικό, τα ελληνοτουρκικά αγγίζουν τον σκληρό ιδεολογικό και πολιτικό πυρήνα της δεξιάς παράταξης. Γι’ αυτό άλλωστε και ήδη από το τέλος του 2019 είχαν παρέμβει οι δύο πρώην πρωθυπουργοί της ΝΔ. Τόσο ο Κώστας Καραμανλής όσο και ο Αντώνης Σαμαράς είχαν προειδοποιήσει για τους κινδύνους που ενέχει η επεκτατική πολιτική του Ερντογάν και για τις πιέσεις που θα δεχτεί η ελληνική κυβέρνηση ακόμη και από τους συμμάχους για να κάνει υποχωρήσεις. Επί της ουσίας οι χειρισμοί βαραίνουν τον Κυρ. Μητσοτάκη που ανέλαβε να χειριστεί τα ελληνοτουρκικά με τις απευθείας επαφές με τον Ερντογάν, δηλώνοντας μάλιστα ότι «πιστεύει στις προσωπικές σχέσεις των ηγετών». Παρ’ όλα αυτά η απομάκρυνση Δένδια στον επικείμενο ανασχηματισμό μπορεί να είναι κίνηση εκτόνωσης.
Στο κάδρο ο Αβραμόπουλος
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο το δόγμα «δεν κάνεις ανασχηματισμό εν μέσω κρίσης» του Κυρ. Μητσοτάκη είναι πολύ πιθανό να ανατραπεί. Ζήτημα αντικατάστασης του Ν. Δένδια στο υπουργείο Εξωτερικών βάζει και η σαμαρική πτέρυγα του κόμματος, που δεν συμπαθεί τον μετριοπαθή περί των εθνικών ζητημάτων υπουργό Εξωτερικών. Στην πραγματικότητα η σαμαρική πτέρυγα, καίτοι γνωρίζει τις απόψεις Μητσοτάκη που δεν απέχουν από του υπουργού του, τον πιέζει να χρησιμοποιήσει τον Ν. Δένδια σαν εξιλαστήριο θύμα. Ετσι διαρρέει ότι αν συνεχιστεί η ίδια αναποτελεσματική αντιμετώπιση της τουρκικής απειλής, δεν αποκλείεται να υπάρξει παρέμβαση Σαμαρά που θα στοχεύει προς την ηγεσία, όπως έκανε και στο τελευταίο συνέδριο του κόμματος. Παράλληλα προωθούν ως αντικαταστάτη του Ν. Δένδια τον Δημήτρη Αβραμόπουλο, ο οποίος μετά τη λήξη της θητείας του στην ΕΕ επιδιώκει να ενταχθεί ξανά στην εγχώρια πολιτική σκηνή. Ο κ. Αβραμόπουλος έχει κινητοποιήσει τους φίλους του στις Βρυξέλλες και επιχειρηματίες για να παρέμβουν στον πρωθυπουργό ώστε να μπει στην κυβέρνηση.
Παραδόξως η σαμαρική ομάδα προωθεί παράλληλα και τον Ευάγγελο Βενιζέλο, κάτι όμως που θα προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στο εσωτερικό της ΝΔ. Δεν είναι δίχως σημασία ότι στην προηγούμενη κρίση των ελληνοτουρκικών είχε εμφανιστεί η Ντόρα Μπακογιάννη. Εντέλει η απροθυμία του Κυρ. Μητσοτάκη να χαράξει στρατηγική για την αντιμετώπιση της τουρκικής απειλής φέρνει πιο κοντά τον ανασχηματισμό και τον καθιστά ευάλωτο σε πιέσεις.