Η αλιεία καταρρέει και ο βυθός καταστρέφεται ως θυσία στον βωμό των μεγάλων συμφερόντων
Τα πράγματα δεν είναι καθόλου ευοίωνα για τους ψαράδες της Αλάσκας και τη μέχρι πριν από μερικές δεκαετίες πλούσια συγκομιδή τους.
Στην αρχή η επιδείνωση αφορούσε την ψήττα (αυτό που στην Ελλάδα ονομάζεται καλκάνι). Οι ποσότητες έδειχναν άφθονες στο εξαιρετικά παραγωγικό θαλάσσιο οικοσύστημα της Βεριγγείου θάλασσας, που εξασφαλίζει συνολικά το 40% της θαλάσσιας τροφής στις Ηνωμένες Πολιτείες και εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας, προτού υποτριπλασιαστούν εντός μιας εικοσαετίας. Την ίδια μοίρα ακολούθησε και ο πληθυσμός του κόκκινου βασιλικού καβουριού, η απαγόρευση αλιείας του οποίου επεκτάθηκε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, ενώ και η αλίευση σολομού απαγορεύτηκε στους δύο μεγάλους ποταμούς της βορειότερης αμερικανικής πολιτείας σε μια προσπάθεια να συντηρηθεί ο πληθυσμός.
Οπως αποκάλυψαν εξάλλου πρόσφατα σε εκτενές ρεπορτάζ του Politico ντόπιοι ψαράδες, δεν τους μένει πολύς χρόνος. Αρκετοί εκτιμούν πως η απόσυρσή τους από το επάγγελμα είναι ζήτημα χρόνου, υπενθυμίζοντας πως όταν έμπαιναν στη βιομηχανία της αλιείας πριν από λίγες δεκαετίες οι ετήσιες απολαβές των πληρωμάτων τους έφταναν τα 250.000 δολάρια ετησίως.
Σαρώνουν τους βυθούς
Ποιος όμως είναι ο υπαίτιος αυτής της οικονομικής και περιβαλλοντικής κατάρρευσης; Σε μια εξαιρετικά διαυγή ανάλυση της σχέσης κόστους/οφέλους οι μικρομεσαίοι αλιείς της Αλάσκας δεν διστάζουν να ονοματίσουν τους υπαιτίους, υποδεικνύοντας πως όσοι δεν καταστράφηκαν από τις δυσμενείς συνθήκες ανήκουν στον απόλυτα κερδοφόρο στόλο των μεγάλων – τιτάνιων για την ακρίβεια– αλιευτικών σκαφών. Είναι αυτού του είδους τα σκάφη που σχετίζονται κυρίως με κολοσσιαίες ποσότητες μαύρου μπακαλιάρου και κιτρινόπτερου τόνου, που διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο ξέφρενο κυνήγι του βυθού.
Οπως επισημαίνουν οι ιδιοκτήτες μικρών σκαφών και μια σειρά από περιβαλλοντικές οργανώσεις, επί δεκαετίες διαδραματίζεται ένας ανελέητος πόλεμος μέχρι το τελευταίο ψάρι από έναν τεράστιο και καταστροφικό στόλο σκαφών, ο οποίος μπορεί να πιάσει δύο ως τρεις φορές περισσότερα ψάρια απ’ ό,τι αντέχουν οι θάλασσες, καταστρέφοντας τον βυθό. Επιπλέον, πέρα από τα υπεράριθμα ψάρια που πιάνονται, εκατομμύρια τόνοι ψαριών μένουν αναξιοποίητοι καθώς για τις συγκεκριμένες πελώριες αλιευτικές τράτες, που δεν χρειάζονται είδη πέρα από εκείνα τα οποία έχουν στο στόχαστρό τους, ο αλιευτικός πλούτος που προαναφέρθηκε συνιστά περιττό πλεόνασμα που επιστρέφεται νεκρό στη θάλασσα. Χαρακτηριστικό είναι πως η προαναφερθείσα ψήττα αλιεύεται πλέον σε ποσοστό 75% από τέτοιου είδους τράτες, γεγονός που έχει δικαίως εξοργίσει τους παράκτιους αλιείες και τους ιδιοκτήτες μικρότερων σκαφών που δραστηριοποιούνται στην αλίευση μικρότερων ψαριών.
Δημοκρατικές ελπίδες
Φαίνεται ωστόσο ότι αυτού του είδους η ανισομετρία συμφερόντων δύναται πρώτη φορά να γεννήσει ουσιαστικές πολιτικές εξελίξεις. Ετσι, σε μια πολιτεία που θεωρούνταν κατεξοχήν ρεπουμπλικάνικη είναι αξιοπρόσεκτο γεγονός ηεκλογή της Δημοκρατικής Μέρι Πελτόλα στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Η Πελτόλα, πρώτη ιθαγενής Αμερικανίδα που εκλέγεται για λογαριασμό της Αλάσκας σε ομοσπονδιακό επίπεδο, έχει στην αιχμή του δόρατος της νομοθετικής ατζέντας της την ανάπτυξη των τοπικών παράκτιων κοινωνιών και των μικρομεσαίων αλιέων.
Η δήλωσή της στο Politico, λίγο μετά την εκλογή της τον Σεπτέμβρη του 2022, ότι «η υπεραλίευση δεν συνιστά βιώσιμη επιλογή ως την κοινωνία και τις παραδόσεις της Αλάσκας» εκλαμβάνεται ως μια πρώτη ένδειξη των προθέσεών της σε ό,τι αφορά το ζήτημα. Η ίδια δεν δίστασε να βάλει στο τραπέζι και το ζήτημα της υπερθέρμανσης των θαλασσών –ευρύτερη συνέπεια της κλιματικής κρίσης– ως ακόμη έναν πιεστικό παράγοντα για την ανάγκη νομοθετικών αλλαγών, τονίζοντας πως οι αρμόδιες πολιτειακές αρχές δεν έχουν κάνει πολλά για την προστασία των επαπειλούμενων ειδών. «Οι αρμόδιες αρχές φαίνεται να λειτουργούν μόνο για τους πιο πλούσιους και δικτυωμένους ανάμεσά μας» είπε η Πελτόλα, συμπληρώνοντας ωστόσο πως η πρόθεσή της δεν είναι να καταστρέψει τον κόσμο της μεγάλης αλιείας αλλά να δημιουργήσει μακροπρόθεσμα βιώσιμο χώρο για όλα τα είδη επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Πρόκειται για δύσκολη εξίσωση εξισορρόπησης συμφερόντων, που βασανίζει διαχρονικά το φιλελεύθερο μότο των Δημοκρατικών περί win-win οικονομίας προσαρμοσμένης στην περίπτωση της Αλάσκας. Το τι ψάρια θα πιάσει η φιλόδοξη νομοθέτης μένει κυριολεκτικά να το δούμε στην πράξη.
