Την Τετάρτη 28 Νοεμβρίου στην Φιλολογική αίθουσα «Παρνασσός» θα πραγματοποιηθεί συναυλία, με τίτλο «Κράτα στην αγκαλιά σου το παιδί», της συνθέτριας Πηγής Λυκούδη. Στο πλευρό της η mezzo σοπράνο Alexandra Gravas. Με αφορμή αυτή τη συνάντηση μιλήσαμε με τις δύο καλλιτέχνιδες για την σημαντική πορεία τους στο χώρο της μουσικής.
Τι είναι για εσάς η μουσική;
Πηγή Λυκούδη: Είναι το μονοπάτι που διάλεξα για να πορευτώ στη ζωή μου. Είναι ένα όχι πάντοτε επιτυχημένο κυνήγι της αρμονίας έτσι όπως αυτή γεννιέται από τη μουσική, κάτι σαν εφαρμοσμένη φιλοσοφία.
Αlexandra Gravas: Τρόπος και τροφή ζωής.
Έχει υπάρξει μέχρι τώρα μια στιγμή στην καριέρα σας που να τη θεωρείτε ορόσημο;
Π.Λ. Ναι, όταν έγραψα το πρώτο μου τραγούδι μετά το τέλος των σπουδών μου και είχα αποφασίσει να ασχοληθώ με την σύνθεση. Και ακόμα τότε που πρωτάκουσα έργο μου να παίζεται από συμφωνική ορχήστρα. Όταν άκουσα τα πρώτα οκτώ μέτρα, μέχρι να μπω μέσα σε αυτό, το συναίσθημα ήταν συγκλονιστικό, σαν να πάγωσε ο χρόνος για μένα. Ήταν στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το 2009 όπου πρωτοπαρουσιάστηκε το συμφωνικό μου έργο «Η Δίψα στο Μυστρά».
Α.G Σίγουρα, οι συναντήσεις με τα άτομα που με έπλασαν και μου έδωσαν όσα δεν ήξερα για το τραγούδι, όπως οι δασκάλες μου στο τραγούδι κυρία Λο και η Vera Rosza. Μετά στην πορεία της καριέρας μου οι συνθέτες όπως ο Michael Nyman, Junnosuke Yamamoto, Μίκης Θεοδωράκης, Μίμης Πλέσσας και ο μεγάλος τενόρος Plácido Domingo.
Λίνα Νικολακοπούλου: «Η ζωή είναι πιο σοφή από εμάς, δεν σου επιτρέπει να επαναπαύεσαι» [Συνέντευξη]
Είστε δυο γυναίκες με πετυχημένη πορεία η καθεμία στην τομέα της. Πόσο εύκολο είναι για μια γυναίκα να πετύχει σε έναν κόσμο κυρίως ανδροκρατούμενο;
Π.Λ. Στο χώρο της σύνθεσης το περιβάλλον δεν είναι όπως αυτό που αντιμετωπίζουν οι ερμηνευτές. Είναι εκ διαμέτρου αντίθετο. Δύσκολο. Αρκεί να ακουμπήσει κάποιος τη θέση του Καλομοίρη για την γυναικεία παρουσία στο χώρο της σύνθεσης για να καταλάβει τις δυσκολίες. Οι άντρες συνθέτες είχαν και έχουν ευκολότερη αποδοχή, πιθανόν επειδή διαθέτουν περισσότερο χώρο, χρόνο και εμπειρίες ζωής, δεδομένα που τους βοήθησαν να ακολουθήσουν πιο εύκολα το δρόμο της σύνθεσης. Ωστόσο «Η δημιουργία είναι γένους θηλυκού… δεν ξέρω αν αυτό από μόνο του λέει κάτι αλλά δεν νομίζω πως το χάρισμα της σύνθεσης έχει να κάνει μόνο με το φύλο του συνθέτη.
Α.G. Όχι, δεν μπορώ να πω πώς είχα ποτέ να αντιμετωπίσω τέτοια θέματα. Ίσα – ίσα ήταν πάντα όλοι ευγενικοί και φιλικοί μαζί μου. Στο χώρο της δουλειάς μας δεν υπάρχει ο διαχωρισμός «είμαι γυναίκα, είσαι άντρας». Είμαι πολύ εργατική και τελειομανής πάνω στην δουλεία μου και αυτό μετράει πάντα στην περίπτωση μου.
Tι θα ακούσουμε στη συναυλία σας «Κράτα στην αγκαλιά σου το παιδί»;
Π.Λ. Θα ακουστεί για πρώτη φορά το «Νανούρισμα στο γιο μου» του Ναζίμ Χικμέτ σε μετάφραση της Έρας Σαββαΐδου που μελοποίησα πρόσφατα. Είναι ξεχωριστή η χαρά μου που θα το ερμηνεύσει η διεθνούς φήμης mezzo soprano Alexandra Gravas. Μία ερμηνεύτρια που ξέρει να αφουγκράζεται με σεβασμό το έργο που έχει στα χέρια της και να φτάνει στην ουσία του! Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τραγούδια από γνωστές ενότητες και κύκλους τραγουδιών μου σε ποίηση ή στίχους των Ν. Βρεττάκου, Γ. Ρίτσου, Γ. Σεφέρη, Γ. Σουρή, Ν. Γκάτσου, Λ. Παπαδόπουλου, Γ.Π. Ιωαννίδη, Α. Θωμόμουλου, Γ. Θεοδωράκη, Θ. Σάλτα Μ. Ξυδούς, Ν. Κανέλλη – Ξ. Δικαίου και Π. Λυκούδη καθώς και άλλων Ελλήνων συνθετών όπως Μίκη Θεοδωράκη, Σταύρος Ξαρχάκου Δ.Σαββόπουλου, Σ.Κουγιουμτζή κ.α. Η συναυλία διανθίζεται με ένα απόσπασμα από το βιβλίο «Γράμμα στο γιό μου κι ένα άστρο» της Μαρίας Λαμπαδαρίου – Πόθου.
Μιλήστε μου για το κοινωνικό έργο των Lions στο οποίο θα δοθούν τα έσοδα της συναυλίας.
Π.Λ. Ο Λαϊονισμός ιδρύθηκε το 1917 και είναι η μεγαλύτερη μη κυβερνητική οργάνωση εθελοντών. Στοχεύει στην υλοποίηση του συνθήματος «υπηρετούμε» (WE SERVE) με συνεχή μεγιστοποίηση δυνατοτήτων για παροχή πνευματικών και υλικών υπηρεσιών προς το κοινωνικό σύνολο. Υπάρχουν σήμερα σχεδόν 1,5 εκατομμύρια μέλη λεσχών LIONS σε 208 χώρες και γεωγραφικές περιοχές και προσφέρουν εθελοντικά υπηρεσίες και αγγίζουν προβλήματα της κοινωνίας όπως η τυφλότητα, η μάστιγα των ναρκωτικών, ο διαβήτης, η κωφότητα και άλλα προβλήματα υγείας. Μέσα στο πνεύμα του εθελοντισμού οι LIONS της Ελλάδας και της Κύπρου για μισό αιώνα, με συνέχεια και συνέπεια προσφέρουν πολύτιμες, ξεχωριστές και πολυσχιδείς υπηρεσίες στο κοινωνικό σύνολο. Η κάθε Λέσχη LIONS δραστηριοποιείται ποικιλότροπα, μέσα στο πνεύμα του εθελοντισμού, στην περιοχή της και προσφέρει υπηρεσίες συλλογικά και με αρμονία προς τους συνανθρώπους και την κοινωνία.
Κ. Gravas είχατε την τύχη να συνυπάρξετε μουσικά με τον Μίκη Θεοδωράκη. Μπορείτε να μας μιλήσετε γι αυτό;
Α.G. Ήταν μια στιγμή γεμάτη συγκίνηση που θα την θυμάμαι πάντα. Με ήχε επιλέξει να ερμηνεύσω το συμφωνικό του τραγούδι RAVEN σε ποίηση Γιώργο Σεφέρη. Ένα συγκλονιστικό έργο στο οποίο με διεύθυνε ο ίδιος στο CD που κυκλοφόρησε. Μετά ακολούθησαν διάφορες συναυλίες στην Γερμάνια και στην Αγγλία με πρεμιέρες των κύκλων τραγουδιών “LES ELUARD” και «ΕΡΩΣ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ» στο Royal Festival Hall του Λονδίνου . Μάλιστα χαίρομαι ιδιαίτερα για το επόμενο μου CD, που θα είναι αφιερωμένο στον Μίκη Θεοδωράκη.
Μιλήστε μας για τη συνεργασία σας στο ορατόριο «ΠΡΟΣΕΥΧΗ», αυτή την εξαιρετική σύνθεση της κ. Λυκούδη.
Α.G. Το Ορατόριο «Προσευχή» στάθηκε αιτία για την γνωριμία και συνεργασία μας τον Δεκέμβριο του 2017. Ερμήνευσα την πρεμιέρα αυτού του υπέροχου συμφωνικού της έργο και την ευχαριστώ πολύ που μου το πρότεινε. Πιστεύω πώς αυτά είναι τυχερά της ζωής. Το έργο αυτό μιλάει από μόνο του και συνδυάζει την απέραντη ευαισθησία και αγάπη της συνθέτριας για αυτό που υπηρετεί. Μάλιστα στης 24 Απριλίου 2019/Μεγάλη Τετάρτη θα παρουσιάσουμε το ορατόριο στην Ιερουσαλήμ.
Κα Λυκούδη μπορείτε να μου μιλήσετε για την απόφασή σας να μελοποιήσετε ποιητικά έργα του ΓΙΩΣΕΦ ΕΛΙΓΙΑ; Τι σας συγκίνησε στο έργο και στον σύντομο βίο του; Και πως ήταν η συνεργασία σας με την Νένα Βενετσάνου και τον Γρηγόρη Βαλτινό;
Π.Λ. Το ταξίδι άρχισε από τις Βρυξέλλες όταν ο Σύλλογος Ηπειρωτών Βελγίου ζήτησε τη συνθετική μου παρουσία στην εκδήλωση για την επέτειο των εβδομήντα χρόνων από το ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων, των Ρωμανιωτών της Ηπείρου. Ξέρετε οι Ρωμανιώτες είναι το παλαιότερο τμήμα του εβραϊκού στοιχείου στην Ελλάδα. Έχουν ιστορία μεγαλύτερη από δύο χιλιάδες χρόνια. Μοιραία λοιπόν ο δρόμος με οδήγησε στο ρωμανιώτη ποιητή Γιωσέφ Ελιγιά που γεννήθηκε στα Γιάννενα το 1901. Ο ποιητής αντιμετωπίζει το θάνατο με τον δικό του τρόπο. Τον κοιτάει κατάματα, υπερήφανα, υπερβατικά. Με τα ποιήματά του κάνει πρόταση για τη ζωή. Εκατό χρόνια μετά παραμένει επίκαιρος. Έτσι γεννήθηκε ο κύκλος εννέα τραγουδιών από τα αντίστοιχα ποιήματά του. Παράλληλα στη «Φούγκα του Θανάτου» ο Paul Celan περιγράφει σαν σε καρέ φωτογραφικού φακού στιγμές θηριωδίας, πόνου και απαξίωσης της ανθρώπινης ύπαρξης, εν τέλει τον ίδιο το θάνατο.
Αποκλειστική συνέντευξη της κουβανής τραγουδίστριας Ομάρα Πορτουόντο στο Documento
Το έργο των δύο ποιητών, μέσα από το τρίγλωσσο καλαίσθητο βιβλίο 120 σελίδων που αγκαλιάζει το CD με τίτλο «Ο Πόνος όλου του Κόσμου», και έγινε με την χορηγία του αγαπημένου Νώε Γιουσουρούμ, τουλάχιστον για μένα, λειτουργεί σαν καταγγελία ενάντια στη βία, το ρατσισμό, τη βαρβαρότητα και τη λησμονιά. Είναι μία προσωπική μου αντίδραση στην καθημερινότητα που χαρακτηρίζεται από την απαξίωση της ανθρώπινης υπόστασης, την υποβάθμιση ιστορικών γεγονότων και πράξεων μαζικής και εκτεταμένης βίας που έχουν χαρακτηριστεί ως εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Οι ερμηνευτές Νένα Βενετσάνου και Γρηγόρης Βαλτινός έχουν αφήσει το στίγμα τους στο CD. Μου ζητάτε να σας πω για την συνεργασία μου με αυτούς. Επαγγελματίες συνεπείς με μεράκι και ευγένεια. Εραστές του Ωραίου.