Λόμπινγκ εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ. Η εμπλοκή του ονόματος της Εύας Καϊλή στο Qatar-gate και η ενασχόλησή της με τεχνολογικές ομάδες πίεσης κατέστησαν το λόμπινγκ –έστω και πρόσκαιρα– αντικείμενο άξιο διερεύνησης από θεσμούς και ΜΜΕ σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Το Documento έχει ήδη δημοσιεύσει σειρά ρεπορτάζ αναφορικά με το πώς η Εύα Καϊλή σταδιακά κατέστη… ιέρεια του τεχνολογικού λόμπινγκ. Αλλωστε το Documento εδώ και χρόνια έχει δημοσιεύσει πλήθος ρεπορτάζ αναφορικά με το πώς μέσω του λόμπινγκ πανίσχυρες εταιρείες και οργανισμοί προσλαμβάνουν στρατούς από λομπίστες, οι οποίοι πίσω από κλειστές πόρτες ασκούν πιέσεις σε πολιτικά στελέχη της ΕΕ προκειμένου να εξυπηρετούν τα συμφέροντα των εργοδοτών τους. Ακόμη κι αν αυτά βλάπτουν ευθέως το δημόσιο συμφέρον. Κι όλα είναι νόμιμα.
Στο πλαίσιο της δημοσιογραφικής έρευνας για τις δραστηριότητες λόμπινγκ της Εύας Καϊλή το Documento… σκόνταψε πάνω σε μια από τις πολλές εταιρείες που ασκούν λόμπινγκ στις Βρυξέλλες: την εταιρεία Mindview, συμφερόντων της Λίνας Νικολοπούλου-Στουρνάρα. Η συγκεκριμένη εταιρεία μαζί με τη Mindwork, την προηγούμενη εταιρεία της Λ. Νικολοπούλου-Στουρνάρα η οποία απορροφήθηκε από τη Mindview στις 23 Δεκεμβρίου 2019, φέρεται να έχουν δώσει από το 2018 έως το 2020 τουλάχιστον 600.000 ευρώ – τα μισά εκ των οποίων καταβλήθηκαν το 2020– για δράσεις λόμπινγκ. Πρόκειται για ποσό ιδιαιτέρως μεγάλο για τα ελληνικά δεδομένα, αφού μόλις πέντε οργανισμοί και εταιρείες από την Ελλάδα είχαν περισσότερα κόστη για λόμπινγκ το 2020. Γιατί άραγε;
«Αρμόδια για τις σχέσεις με την ΕΕ»
Στην ιστοσελίδα lobbyfacts.eu – σύμπραξη των ΜΚΟ Παρατηρητήριο της Ευρώπης των Πολυεθνικών και Lobby Control–, όπου συλλέγονται και δημοσιεύονται δεδομένα από το Μητρώο Διαφάνειας λόμπινγκ της ΕΕ, αναφέρεται ότι η εταιρεία Mindview Business Consulting & Research Ltd ασκεί λόμπινγκ. Η συγκεκριμένη εταιρεία αδιαμφισβήτητα ανήκει στη σύζυγο του κεντρικού τραπεζίτη της χώρας Γιάννη Στουρνάρα –πρόκειται άλλωστε για κάτι ήδη γνωστό– καθώς στο Μητρώο Διαφάνειας η Σταυρούλα Νικολοπούλου δηλώνεται ως «πρόσωπο νομικά υπεύθυνο» της εταιρείας και «αρμόδια για τις σχέσεις με την ΕΕ».
Στην ιστοσελίδα lobbyfacts.eu καταγράφονται τα έξοδα λόμπινγκ που η εκάστοτε εγγεγραμμένη στο Μητρώο Διαφάνειας της ΕΕ εταιρεία έχει δηλώσει ότι πραγματοποιεί. Οσον αφορά τη Mindview, αναγράφεται ότι τα έξοδα λόμπινγκ της εταιρείας ανήλθαν στο ποσό των 150.000 ευρώ για το έτος 2018. Το 2019 τα έξοδα λόμπινγκ της Mindview ανήλθαν πάλι στο ποσό των 150.000 ευρώ. Το ποσό αυξήθηκε κατά πολύ την επόμενη χρονιά, αφού, σύμφωνα πάντα με το lobbyfacts.eu, τα έξοδα λόμπινγκ που πλήρωσε η Mindview το 2020 ανέρχονται σε 300.000-399.999 ευρώ. Είναι άγνωστο αν η Mindview συνεχίζει να έχει έξοδα λόμπινγκ, αφού δεν καταγράφονται σχετικά δεδομένα.
Το Μητρώο Διαφάνειας της ΕΕ επιβεβαιώνει ότι η εταιρεία έχει δηλώσει πως για το 2020 είχε κόστη λόμπινγκ 300.000-399.999 ευρώ, ενώ δεν εμφανίζονται τα αντίστοιχα κόστη για τις προηγούμενες χρονιές. Ακόμη δηλώνεται ότι η Mindview το 2020 έλαβε επιχορήγηση ύψους 17.640 ευρώ από την ΕΕ για το IMI project. Η τελευταία επικαιροποίηση των στοιχείων εκ μέρους της Mindview στο Μητρώο Διαφάνειας πραγματοποιήθηκε στις 16 Μαρτίου 2022.
Επτά λομπίστες στην εταιρεία
Υπάρχουν όμως κι άλλα στοιχεία που μπορεί να αλιεύσει κανείς για τις δραστηριότητες λόμπινγκ της Mindview. Σύμφωνα με το lobbyfacts.eu, η εταιρεία της Λ. Νικολοπούλου-Στουρνάρα από το 2018 κι έπειτα απασχολεί επτά λομπίστες οι οποίοι εργάζονται για τα συμφέροντα της Mindview. Συγκεκριμένα, το 2018 οι λομπίστες που εργάζονταν αποκλειστικά για τη Mindview ανέρχονταν σε δύο, ενώ οι υπόλοιποι δούλευαν υπό καθεστώς μερικής απασχόλησης. Το 2019 το σύνολο των λομπιστών που εργάζονταν για τη Mindview συνέχισε να ανέρχεται σε επτά, αλλά ο αριθμός όσων εξ αυτών δούλευαν αποκλειστικά για την επίμαχη εταιρεία ανέβηκε από τους δύο στους τέσσερις. Το ίδιο ίσχυε και για το 2020.
Η συγχώνευση και η εγγραφή
Παράλληλα, το lobbyfacts.eu αναφέρει ότι η Mindview εγγράφηκε στο Μητρώο Διαφάνειας της ΕΕ στις 15 Φεβρουαρίου 2020 αλλά εμφανίζεται να έχει έξοδα λόμπινγκ ήδη από το 2018, γεγονός που, όπως διευκρίνισε στο Documento η Λ. Νικολοπούλου-Στουρνάρα, οφείλεται στο ότι τα έξοδα λόμπινγκ έγιναν αρχικά από τη Mindwork, την παλαιά εταιρεία δικών της συμφερόντων η οποία απορροφήθηκε από τη Mindview.
Στην παρουσίαση που έχει δημοσιεύσει στο Μητρώο Διαφάνειας η εταιρεία της Λ. Νικολοπούλου-Στουρνάρα αναφέρει μεταξύ άλλων ότι η Mindview ιδρύθηκε το 2013 και στις 23 Δεκεμβρίου 2019 συγχωνεύτηκε με την εταιρεία Mindwork, η οποία επίσης ανήκε στη Λ. Νικολοπούλου-Στουρνάρα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Mindwork –όπως καταγράφεται και στην επίμαχη σύντομη παρουσίαση– είχε οργανώσει το συνέδριο eHealth forum 2014. Πρόκειται για υπόθεση που είχε οδηγήσει στη δίωξη της Λ. Νικολοπούλου-Στουρνάρα, η οποία αθωώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2020 από το Ε΄ Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών, σε μια δίκη στην οποία το ελληνικό δημόσιο δεν είχε παραστεί ως πολιτική αγωγή. Αυτή την περίοδο εκδικάζεται η μήνυση που είχε υποβάλει η Λ. Νικολοπούλου-Στουρνάρα εναντίον του εκδότη του Documento Κώστα Βαξεβάνη και του υπογράφοντα –είχε κινηθεί η διαδικασία του αυτοφώρου– για ρεπορτάζ που αφορούσε το επίμαχο συνέδριο.
Το eHealth forum 2014
Υπάρχει όμως ακόμη μια σημαντική αναφορά σε όσα αναφέρονται στο lobbyfacts.eu σχετικά με τη Mindview. Στην ενότητα «Κύριοι φάκελοι της ΕΕ στο στόχαστρο» υπάρχει η καταγραφή των θεματικών –τις δήλωσε η ίδια η εταιρεία– για τις οποίες η Mindview πραγματοποιούσε λόμπινγκ. Κάποιοι από αυτούς τους φακέλους για τους οποίους ασκούσε λόμπινγκ η Mindview αφορούσαν τις θεματικές: «DG Connect, DG SANTE, Horizon 2020, eHealth, mHealth, startup Europe, πολιτικές της ΕΕ για την υγεία – νομοθεσία της ΕΕ για τη δημόσια υγεία».
Αξίζει να σημειωθεί ότι μέσω του χρηματοδοτικού εργαλείου της ΕΕ Horizon 2020 δόθηκαν στο υπουργείο Υγείας 300.000 ευρώ για τη διεξαγωγή του eHealth forum 2014. Στις 24 Απριλίου 2014 που υπογράφηκε η συμφωνία επιχορήγησης από το πρόγραμμα Horizon 2020 για το eHealth forum 2014 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκπροσωπήθηκε από τον γενικό διευθυντή της DG Connect.
«Η λέξη λόμπινγκ έχει ένα βάρος»
Το Documento επικοινώνησε με τη Λ. Νικολοπούλου-Στουρνάρα, η οποία μας δήλωσε ότι «είμαστε μια εταιρεία που έχει να κάνει με διάφορα ζητήματα, όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός, τα χρόνια νοσήματα, τα συνέδρια κ.λπ. Για να μπορείς να κάνεις συνέδρια και να καλείς, για παράδειγμα, την επίτροπο Υγείας Στέλλα Κυριακίδη ή ανθρώπους από την DG SANTE πρέπει να είσαι στο Μητρώο Διαφάνειας. Εκεί είναι όλες οι εταιρείες που προσπαθούν να έχουν οποιαδήποτε σχέση –όχι κατ’ ανάγκη οικονομική– με ανθρώπους της ΕΕ. Στο Μητρώο Διαφάνειας λοιπόν σε ρωτάνε για το μέρος του τζίρου σου που αφορά ζητήματα που έχουν να κάνουν με την ΕΕ, τι είναι αυτά τα ζητήματα και πόσοι άνθρωποι απασχολούνται. Αρα, λοιπόν, στο Μητρώο Διαφάνειας θα βρείτε την εταιρεία μου Mindview, τον τζίρο που δεν θυμάμαι τώρα ποιος είναι και τους ανθρώπους της εταιρείας που απασχολούνται».
Παράλληλα, η Λ. Νικολοπούλου-Στουρνάρα σχολίασε ότι «Μητρώο Διαφάνειας σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει διαφάνεια, δηλαδή ο οποιοσδήποτε έχει πρόσβαση σε αυτά τα στοιχεία. Και είναι στοιχεία που είναι δηλωμένα κατευθείαν από εμάς. Η λέξη λόμπινγκ έχει ένα βάρος. Εμείς κάνουμε advocacy, όπως το λέμε». Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει η Wikipedia, με τον όρο advocacy εννοούμε τη συνηγορία, δηλαδή τη «δραστηριότητα από ένα άτομο ή μια ομάδα με στόχο να επηρεάσει τις αποφάσεις εντός πολιτικών, οικονομικών ή κοινωνικών συστημάτων και ιδρυμάτων. Η συνηγορία περιλαμβάνει δραστηριότητες και εκδόσεις με στόχο να επηρεάσει τη δημόσια πολιτική, τους νόμους και προϋπολογισμούς χρησιμοποιώντας τα γεγονότα, τις σχέσεις, και τα μέσα ενημέρωσης για να εκπαιδεύσουν τους κυβερνητικούς αξιωματούχους και το κοινό. Η συνηγορία μπορεί να περιέχει πολλές δράσεις, όπου ο άνθρωπος ή μια οργάνωση δημιουργούν εκστρατείες τις οποίες προβάλλουν τα μέσα ενημέρωσης, κάνουν δημόσιες ομιλίες κ.ο.κ. Το λόμπινγκ είναι μορφή συνηγορίας όπου γίνεται άμεση προσέγγιση προς τους νομοθέτες για ένα συγκεκριμένο πρόβλημα ή συγκεκριμένο μέρος της νομοθεσίας».
Δηλαδή, σύμφωνα με τη Λ. Νικολοπούλου-Στουρνάρα, «αν θέλεις να κάνεις μια εκδήλωση για να πεις πόσο σημαντικό είναι το ehealth, το οποίο έχει σχέση με την ψηφιακή υγεία και πρέπει να γίνουν μια σειρά από πράγματα, πρέπει να είσαι στο Μητρώο Διαφάνειας».
Αναφορικά με το γιατί η Mindview φαίνεται να έχει εγγραφεί στο Μητρώο Διαφάνειας τον Φεβρουάριο του 2020 αλλά εμφανίζει έξοδα λόμπινγκ από το 2018, η Λ. Νικολοπούλου-Στουρνάρα δήλωσε ότι «η εταιρεία μου στο παρελθόν ήταν η Mindwork, η οποία απορροφήθηκε από τη Mindview. Γι’ αυτό εμφανίζονται έξοδα λόμπινγκ από το 2018, τα οποία έγιναν από την εταιρεία που απορροφήθηκε από τη Mindview. Στο Μητρώο Διαφάνειας γραφτήκαμε αρχικά επειδή θελήσαμε να καλέσουμε σε ένα συνέδριό μας επίτροπο της ΕΕ και μας είπαν ότι έπρεπε να εγγραφούμε». Σχετικά με το αν είχε έξοδα λόμπινγκ από το 2018, η Λ. Νικολοπούλου-Στουρνάρα απάντησε: «Τώρα δεν το θυμάμαι ακριβώς, αλλά προφανώς για να το έχω βάλει θα είναι έτσι, επειδή για το κομμάτι του ehealth για παράδειγμα ασχολούμαι πολλά χρόνια».
Σχετικά με το ότι η Mindview εμφανίζεται το 2020 να είναι από τους οργανισμούς στην Ελλάδα με τα υψηλότερα έξοδα λόμπινγκ η Λ. Νικολοπούλου-Στουρνάρα απάντησε: «Τι σημαίνει ότι έχουμε δώσει χρήματα για λόμπινγκ; Αν, για παράδειγμα, κάνω μια χρονιά ένα συνέδριο που κοστίζει 700.000 ευρώ, αυτό δεν σημαίνει ότι έχω δώσει 700.000 ευρώ για λόμπινγκ, αλλά για μια εκδήλωση στο πλαίσιο λόμπινγκ, που σημαίνει ότι πληρώθηκαν πάρα πολλοί προμηθευτές». Αναφορικά με το ότι στο Μητρώο Διαφάνειας η Mindview εμφανίζεται να έχει προσλάβει λομπίστες, η Λ. Νικολοπούλου-Στουρνάρα ανέφερε ότι «αυτό είναι μια αντίληψη των ανθρώπων που έχουν σχέση με την ΕΕ. Δεν σημαίνει ότι κάνουν λόμπινγκ με την έννοια που δεν ξέρω τι εννοείτε. Οταν λοιπόν κάνεις advocacy, γιατί έχουμε κι άλλα θέματα που μας ενδιαφέρουν, όπως τα χρόνια νοσήματα, τα συνέδρια κ.λπ., έχεις κάποιους ανθρώπους που δουλεύουν γι’ αυτά».
