Λογοκρισία στον Μίκη, αλλά όχι στον Πασχάλη

Η απρόβλεπτη καμουφλαρισμένη επανάσταση του Πασχάλη μέσα στη χούντα.

Το 1971 κυκλοφόρησαν σε δίσκο 45 στροφών δύο τραγούδια με τον Πασχάλη Αρβανιτίδη, τον Πασχάλη των Olympians. Το δισκάκι είχε τίτλο «Ευχές για σας (Here’s to you)» απ’ το κομμάτι της πρώτης πλευράς, ενώ στη δεύτερη πλευρά υπήρχε το «Mammy blue», το γνωστό ανώδυνο ποπ χιτ των 70s. Δίχως ποιητικές αλληγορίες στους στίχους και με τρόπο ευθύβολο, πιθανώς εν αγνοία του κιόλας, ο Πασχάλης προέβη σε μια επαναστατική πράξη εν μέσω χούντας. Και πώς να μην ήταν επαναστατική κίνηση, αφού ο Πασχάλης είχε μεταφέρει στα ελληνικά την μπαλάντα «Here’s to you» σε μουσική Ενιο Μορικόνε και στίχους Τζόαν Μπαέζ από εκείνη τη χρονιά;

Το τραγούδι είχε κυκλοφορήσει παγκοσμίως με τη φωνή της στρατευμένης αριστερής Μπαέζ και ακουγόταν στην ταινία «Σάκο και Βαντσέτι» του Τζουλιάνο Μοντάλντο. Μια ταινία που παραδόξως δεν απαγορεύτηκε και προβλήθηκε κανονικά στην Ελλάδα χωρίς η προβολή της να συνοδευτεί από επεισόδια, όπως είχε συμβεί λόγου χάρη με το ντοκιμαντέρ «Γούντστοκ». Απορίας άξιον είναι, πρώτον, πώς ο Πασχάλης αποφάσισε να μεταφέρει στα ελληνικά (οι στίχοι ήταν του Ρόμπερτ Γουίλιαμς των Poll) ένα τραγούδι που μιλούσε για δύο αναρχικούς οι οποίοι γνώρισαν το πιο σκληρό πρόσωπο της ακροδεξιάς Αμερικής και, δεύτερον, πώς δεν παρενέβη η λογοκρισία της χούντας! Ηταν σχεδόν σουρεαλιστικό από τη μια να είναι απαγορευμένα τα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη ενώ ο Σαββόπουλος έβγαζε το «Κιλελέρ» και ο Πασχάλης το «Ευχές για σας», που μπορεί να ήταν ελαφρώς αλλαγμένο στιχουργικά, δεν έπαυε όμως ν’ ακούγεται σαν ύμνος ή σαν φόρος τιμής στους δύο πεσόντες αναρχικούς ήρωες.

Eνα χρόνο μετά την κυκλοφορία του συμπεριλήφθηκε στο πρώτο προσωπικό άλμπουμ του Πασχάλη με τίτλο το όνομά του, στο οποίο επίσης εντάχθηκε κι άλλο ένα καμουφλαρισμένο επαναστατικό άσμα, το «Περήφανοι όλοι (με γενναία καρδιά, πολεμούσαν για τη λευτεριά)». Εχει ενδιαφέρον η άποψη του ίδιου του Πασχάλη, όπως μου τη διατύπωσε σε συνέντευξή του για το koutipandoras.gr τον Οκτώβριο του 2018: «Η Τζόαν Μπαέζ και ο Μπομπ Ντίλαν, οι επαναστάτες δηλαδή καλλιτέχνες που πήγαιναν ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ, επηρέαζαν κι εμάς που ζούσαμε στην Ελλάδα κι αγαπούσαμε τη μουσική. Θέλαμε να διασκεδάζουμε τον κόσμο που ερχόταν σε μας κι ας μη βάζουμε ταμπέλες και δηθενισμούς. Η ψυχολογία του λαού δεν έχει να κάνει με την πολιτική, αλλά με την αγνωμοσύνη, την αμάθεια και τον εξυπνακισμό όσων δίνουν τις γραμμές για να εκμεταλλευτούν την κατάσταση». Για την ιστορία, πάντως, ενώ το «Ευχές για σας» δεν απασχόλησε τη χούντα, το «Περήφανοι όλοι» επιστράφηκε πίσω στον δημιουργό με σκοπό να «διορθώσει» τους στίχους του. Ο Πασχάλης αρνήθηκε κάτι τέτοιο, υπέβαλε ξανά τους στίχους του τραγουδιού στην επιτροπή λογοκρισίας και τελικά πέρασαν.