Αν η πανδημία θεωρείται ό,τι χειρότερο περνά αυτήν τη στιγμή η ανθρωπότητα, οι επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή θα είναι χειρότερες αν δεν υπάρξει άμεση κινητοποίηση, προειδοποιούν οι ειδικοί. Οι πάγοι λιώνουν με γρηγορότερο ρυθμό παγκοσμίως, ενώ η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει απειλητικά.
Η Γη συνεχίζει να χάνει με γοργούς ρυθμούς πάγο, μια από τις βασικότερες ενδείξεις για τη συντελεσθείσα κλιματική αλλαγή. Αν και το 2020 δεν θεωρείται από τους επιστήμονες από τις χειρότερες χρονιές όσον αφορά την απώλεια πάγου σε ξηρά και θάλασσα, τα αποτελέσματα ερευνών αποδεικνύουν πως ο ρυθμός μείωσής του επιταχύνεται συνεχώς. Ακρως αποκαλυπτική είναι νέα βρετανική επιστημονική μελέτη με τίτλο «Ανισορροπία στον πάγο της Γης» στην οποία εκτιμάται ότι η Γη έχασε συνολικά 28 τρισεκατομμύρια τόνους πάγου μεταξύ 1994 και 2017, με τις ετήσιες απώλειες να έχουν αυξηθεί σημαντικά μέσα σε τρεις δεκαετίες.
«Τα νούμερα που προκύπτουν από τη μελέτη είναι εντυπωσιακά. Το λιώσιμο 28 τρισ. τόνων πάγου απαίτησε ενέργεια ισοδύναμη με τουλάχιστον 10.000 κεραυνούς ανά δευτερόλεπτο από το 1994, όπως περιγράφονται στην ταινία “Back to the future”. Αυτή είναι μια πραγματικά απίστευτη απώλεια πάγου» επισημαίνει μιλώντας στο Documento o Γουίλιαμ Κόλγκαν, ανώτερος ερευνητής του Γεωλογικού Ινστιτούτου της Δανίας και της Γροιλανδίας.
Αύξηση της στάθμης της θάλασσας
Η άνοδος της θερμοκρασίας τόσο της ατμόσφαιρας όσο και των ωκεανών, η οποία έχει αυξηθεί με ρυθμό 0,26 και 0,12 βαθμού Κελσίου αντίστοιχα ανά δεκαετία μετά το 1980, αποτελεί την κύρια αιτία για το λιώσιμο των πάγων, οδηγώντας σε αύξηση της στάθμης της θάλασσας.
Κατά την περίοδο 1994-2017 η αύξηση της στάθμης της θάλασσας που προκλήθηκε από τους ορεινούς παγετώνες έχει ανέλθει συνολικά στα 35 χιλιοστά παγκοσμίως. Από τους συνολικά 6,1 τρισ. τόνους ξηρού πάγου που χάθηκαν, τα 3,8 προέρχονται από τη Γροιλανδία και τα 2,5 από την ηπειρωτική Ανταρκτική.
«Η τήξη του πάγου προκαλεί δύο κύρια προβλήματα: την αύξηση της στάθμης της θάλασσας και τη δυσκολία στην παροχή πόσιμου νερού. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που ενδιαφέρονται τόσο για τη στάθμη της θάλασσας που αυξάνεται από την τήξη των πάγων όσο και για τη μείωση της ροής των ποταμών. Και τα δύο θέματα παρέχουν ισχυρά κίνητρα όχι μόνο για παρακολούθηση αλλά και για τη μείωση της τήξης του πάγου. Δυστυχώς, ενώ οι διεθνείς εκτιμήσεις για το κλίμα περιγράφουν το πρόβλημα της απώλειας των πάγων με όλο και περισσότερες λεπτομέρειες, τα μέτρα πρόληψης που λαμβάνονται είναι ελάχιστα» επισημαίνει ο Γ. Κόλγκαν.
Πόσο γρήγορα όμως θα οδηγήσει η κλιματική αλλαγή στην τήξη του μεγαλύτερου και παχύτερου όγκου πάγου, αυτού στη Γροιλανδία και την Ανταρκτική;
Συρρίκνωση παγετώνων στη Γροιλανδία
Οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει επιταχυνόμενη απώλεια πάγου στη Γροιλανδία. Η περιοχή που καλύπτεται πλέον από πάγο στην Αρκτική το καλοκαίρι έχει συρρικνωθεί σχεδόν κατά το ήμισυ σε σύγκριση με πριν από 40 χρόνια. Πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε με επικεφαλής την Τουίλα Μουν του Εθνικού Κέντρου Δεδομένων Χιονιού και Πάγου των ΗΠΑ διαπίστωσε ότι οι παγετώνες στη Γροιλανδία υποχωρούν με ανησυχητικό ρυθμό. Οι ερευνητές εξέτασαν λεπτομερώς τις φυσικές αλλαγές σε 225 παγετώνες της Γροιλανδίας και διαπίστωσαν ότι οι 200 από αυτούς έχουν συρρικνωθεί. Ωστόσο το πάχος των παγετώνων αλλάζει όχι μόνο επειδή ο θερμότερος αέρας λιώνει τον πάγο από τις επιφάνειές τους αλλά και επειδή αλλάζει η ταχύτητα ροής τους.
Καθώς οι παγετώνες ρέουν προς τη θάλασσα, συνήθως αναπληρώνονται από νέες χιονοπτώσεις, ωστόσο, λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας και των ωκεανών, η ισορροπία μεταξύ τήξης και αναπλήρωσης παγετώνων αλλάζει. Τουλάχιστον το 68% των απωλειών πάγων αποδίδεται στη θερμότερη ατμόσφαιρα και το υπόλοιπο στους θερμότερους ωκεανούς.
Νέο καθεστώς πλέον στην Αρκτική
Αναμφίβολα η Αρκτική αλλάζει μορφή ταχύτερα από οποιοδήποτε άλλο μέρος πάνω στη Γη, σύμφωνα με τους επιστήμονες, δημιουργώντας ουσιαστικά ένα νέο καθεστώς στην περιοχή. Μεγάλες ζώνες του Αρκτικού Ωκεανού οι οποίες δεν διαθέτουν πλέον πάγο εκτίθενται για μεγάλο διάστημα στον ήλιο για πρώτη φορά, με αποτέλεσμα η διαδικασία της φωτοσύνθεσης στην επιφάνεια των ωκεανών να γίνεται πιο εύκολα. Το πλαγκτόν έχει αυξηθεί κατά 50% στην Αρκτική από τη δεκαετία του 1990, ενώ τον περασμένο Αύγουστο οι αριθμοί πλαγκτόν στις θάλασσες βόρεια της Σιβηρίας αυξήθηκαν κατά 600%. Αναμφίβολα οι αλλαγές αυτές δημιουργούν ανακατατάξεις και στα θαλάσσια πλάσματα. Ο πληθυσμός των πολικών αρκούδων έχει μειωθεί αισθητά τα τελευταία χρόνια, ενώ αρκετά θαλάσσια είδη όπως ο μπακαλιάρος του Ατλαντικού μετακινούνται στην Αρκτική, όπου συναντούν πιο ζεστά νερά.
Η ανάγκη για δράση θεωρείται πλέον επιτακτική, με τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού να πιστεύουν πως η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής είναι «παγκόσμια έκτακτη ανάγκη», σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών. Μήπως όμως είναι πολύ αργά;
«Ενώ η πρώτη καλύτερη στιγμή για ανάληψη δράσης για το κλίμα ήταν το 1992, η δεύτερη καλύτερη είναι σήμερα. Μπορεί το ποσοστό απωλειών πάγου από τους παγετώνες, από τα φύλλα πάγου και από τον θαλάσσιο πάγο να είναι εντυπωσιακά, ωστόσο τα κλιματικά μοντέλα μάς δείχνουν ότι κανένα από αυτά δεν είναι ακόμη μη αναστρέψιμο. Οι ισχυρές και επίμονες ενέργειες για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μπορούν να επιτρέψουν στην κρυόσφαιρα να ανακάμψει» καταλήγει ο κ. Κόλγκαν.