Μία μόλις ημέρα μετά την έκρηξη των βομβητών που χρησιμοποιούσαν εκατοντάδες μέλη της μαχητικής οργάνωσης Χεζμπολάχ, περισσότερες ηλεκτρονικές συσκευές πυροδοτήθηκαν στον Λίβανο την Τετάρτη, σε ένα δεύτερο κύμα καλά σχεδιασμένων, θανατηφόρων επιθέσεων που είχαν ως στόχο μεγάλο αριθμό ανθρώπων.
Και οι δύο επιθέσεις, οι οποίες πιστεύεται ευρέως ότι πραγματοποιήθηκαν από το Ισραήλ, αύξησαν τους φόβους ότι η υποβόσκουσα σύγκρουση των δύο πλευρών θα μπορούσε να κλιμακωθεί σε ολοκληρωτικό πόλεμο. Οι εκρήξεις αυτής της εβδομάδας ενέτειναν επίσης τις ανησυχίες σχετικά με το εύρος των δυνητικά εκτεθειμένων συσκευών, ιδιαίτερα μετά από τέτοιες βομβιστικές επιθέσεις που έχουν σκοτώσει ή τραυματίσει τόσους πολλούς αμάχους.
Τα νοσοκομεία σε ολόκληρο τον Λίβανο, σύμφωνα με τον Guardian, κατακλύστηκαν από πολλούς ασθενείς και ένα νοσοκομείο στήθηκε στη νότια πόλη της Τύρου για να φιλοξενήσει τους τραυματίες. Η Χεζμπολάχ κατηγόρησε το Ισραήλ και υποσχέθηκε αντίποινα. Το Ισραήλ αρνήθηκε να σχολιάσει τις εκρήξεις, αλλά οι εκρήξεις της Τρίτης έγιναν λίγες ώρες αφότου ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε ότι διευρύνει τους στόχους του στον πόλεμο που προκλήθηκε από τις επιθέσεις της παλαιστινιακής οργανώσης της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, προκειμένου να συμπεριλάβει και τις μάχες εναντίον της Χεζμπολάχ, οι οποίες γίνονται κατά μήκος των συνόρων με τον Λίβανο. Παραμένει ασαφές, ωστόσο, πώς ακριβώς πραγματοποιήθηκε μια τόσο τολμηρή επίθεση, αλλά να τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής.
Τι συνέβη σε αυτά τα δύο κύματα επιθέσεων
Την Τρίτη, βομβητές που χρησιμοποιούσαν εκατοντάδες μέλη της Χεζμπολάχ εξερράγησαν σχεδόν ταυτόχρονα σε περιοχές του Λιβάνου καθώς και στη Συρία. Από την επίθεση σκοτώθηκαν τουλάχιστον 12 άνθρωποι -ανάμεσά τους δύο μικρά παιδιά- και τραυματίστηκαν χιλιάδες άλλοι.
Αμερικανός αξιωματούχος, ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας, δήλωσε ότι το Ισραήλ ενημέρωσε τις ΗΠΑ για την επιχείρηση – όπου πυροδοτήθηκαν μικρές ποσότητες εκρηκτικών που ήταν κρυμμένες στους βομβητές. Η λιβανέζικη κυβέρνηση και η υποστηριζόμενη από το Ιράν Χεζμπολάχ κατηγόρησαν επίσης το Ισραήλ για τις φονικές εκρήξεις. Ο ισραηλινός στρατός, ο οποίος έχει μακρά ιστορία εξελιγμένων επιχειρήσεων πίσω από τις εχθρικές γραμμές, αρνήθηκε να σχολιάσει.
Μια ημέρα μετά τις φονικές αυτές εκρήξεις, την Τετάρτη σημειώθηκαν κι άλλες εκρήξεις στη Βηρυτό και σε περιοχές του Λιβάνου – συμπεριλαμβανομένων πολλών εκρήξεων που ακούστηκαν σε μια κηδεία στη Βηρυτό για τρία μέλη της Χεζμπολάχ και ένα παιδί που σκοτώθηκαν από τις εκρήξεις της Τρίτης, σύμφωνα με δημοσιογράφους του Associated Press που βρίσκονταν στο σημείο.
Τουλάχιστον 20 άνθρωποι σκοτώθηκαν και άλλοι 450 τραυματίστηκαν, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, σε αυτή την προφανή δεύτερη επίθεση.
Μιλώντας σε στρατιώτες την Τετάρτη, ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Γιοάβ Γκαλάντ δεν αναφέρθηκε στις εκρήξεις ηλεκτρονικών συσκευών, αλλά εξήρε το έργο του ισραηλινού στρατού και των υπηρεσιών ασφαλείας και δήλωσε ότι «βρισκόμαστε στην αρχή μιας νέας φάσης του πολέμου».
Πώς στήθηκε η επιχείρηση
Θα χρειαζόταν πολύς χρόνος για να σχεδιαστεί μια επίθεση τέτοιας κλίμακας. Οι ακριβείς λεπτομέρειες είναι ακόμη άγνωστες, αλλά οι εμπειρογνώμονες που μίλησαν με το AP για τις εκρήξεις της Τρίτης μοιράστηκαν εκτιμήσεις που κυμαίνονται από μερικούς μήνες έως δύο χρόνια.
Η πολυπλοκότητα της επίθεσης υποδηλώνει ότι ο υπεύθυνος συνέλεγε πληροφορίες για μεγάλο χρονικό διάστημα, εξήγησε ο Νίκολας Ρις, επίκουρος καθηγητής στο Κέντρο Παγκόσμιων Υποθέσεων της Σχολής Επαγγελματικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Μια επίθεση αυτού του διαμετρήματος απαιτεί την οικοδόμηση των σχέσεων που απαιτούνται για την απόκτηση φυσικής πρόσβασης στους βομβητές πριν από την πώλησή τους, την ανάπτυξη της τεχνολογίας που θα ενσωματωθεί στις συσκευές και την ανάπτυξη πηγών που θα μπορούν να επιβεβαιώσουν ότι οι στόχοι είχαν τους βομβητές.
Αναφερόμενος σε συνομιλίες με επαφές με τη Χεζμπολάχ, ο Μάγκνιερ δήλωσε ότι η ομάδα διερευνά επί του παρόντος τι είδους εκρηκτικά χρησιμοποιήθηκαν στη συσκευή, υποψιαζόμενος RDX ή PETN, υλικά υψηλής εκρηκτικότητας που μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές ζημιές με μόλις 3-5 γραμμάρια. Διερωτώνται επίσης αν η συσκευή διέθετε σύστημα GPS που θα επέτρεπε στο Ισραήλ να παρακολουθεί τις κινήσεις των μελών της ομάδας.
Ο N.R. Τζένσεν-Τζόουνς, ειδικός σε στρατιωτικά όπλα, ο οποίος είναι διευθυντής της εταιρείας Armament Research Services με έδρα την Αυστραλία, πρόσθεσε ότι «μια τόσο μεγάλης κλίμακας επιχείρηση εγείρει επίσης ερωτήματα σχετικά με τη στόχευση» – τονίζοντας τον αριθμό των θυμάτων και τις τεράστιες επιπτώσεις που έχουν αναφερθεί μέχρι στιγμής.
Η μονάδα «8200» του στρατού του Ισραήλ
Μπορεί το Ισραήλ να μην έχει σχολιάσει τις εκρήξεις χιλιάδων βομβητών μελών της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, ωστόσο η επίθεση έφερε στο προσκήνιο την επίλεκτη μονάδα «8200» του Ισραήλ.
Μια ανώτερη πηγή ασφαλείας του Λιβάνου και μια άλλη πηγή δήλωσαν στο Reuters ότι η ισραηλινή κατασκοπευτική υπηρεσία Mossad ήταν υπεύθυνη για μια εξελιγμένη επιχείρηση τοποθέτησης μικρής ποσότητας εκρηκτικών μέσα σε 5.000 βομβητές που παρήγγειλε η Χεζμπολάχ.
Μια δυτική πηγή ασφαλείας δήλωσε στο Reuters ότι η Μονάδα 8200, μια στρατιωτική μονάδα που δεν ανήκει στην υπηρεσία κατασκοπείας, συμμετείχε στο στάδιο ανάπτυξης της επιχείρησης κατά της Χεζμπολάχ, η οποία προετοιμαζόταν για πάνω από ένα χρόνο.
Σημειώνεται πως στελέχη της Μονάδας 8200 -όπως είχε αποκαλύψει το Documento- είχαν παίξει ρόλο τη διάδοση του Predator στην Ελλάδα.
Η πηγή δήλωσε ότι η Μονάδα 8200 συμμετείχε στην τεχνική πλευρά της δοκιμής του τρόπου με τον οποίο θα μπορούσαν να εισάγουν εκρηκτικό υλικό εντός της διαδικασίας κατασκευής.
Ο ισραηλινός στρατός αρνήθηκε να σχολιάσει. Το γραφείο του πρωθυπουργού που έχει την εποπτεία της Μοσάντ δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό.
Ο Yossi Kuperwasser, πρώην αξιωματούχος της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών και τώρα διευθυντής ερευνών στο Φόρουμ Άμυνας και Ασφάλειας του Ισραήλ, δήλωσε ότι δεν υπάρχει επιβεβαίωση ότι η μονάδα της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών εμπλέκεται στην επίθεση.
Είπε ωστόσο ότι τα μέλη του 8200 είναι μερικά από τα καλύτερα και πιο έξυπνα στελέχη του ισραηλινού στρατού, που υπηρετούν σε μια μονάδα στο κέντρο των αμυντικών δυνατοτήτων του Ισραήλ.
«Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν είναι τεράστιες, πολύ απαιτητικές, και χρειαζόμαστε τους καλύτερους ανθρώπους για να συμμετάσχουν σε αυτές», είπε.
Η μονάδα – και η λεγεώνα των νεαρών, επιλεγμένων στρατιωτών της – αναπτύσσει και λειτουργεί εργαλεία συλλογής πληροφοριών και συχνά παρομοιάζεται με την Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ.
Πώς εξερράγησαν οι βομβητές και τα walkie-talkie
Μια μικρή ποσότητα εκρηκτικών τοποθετήθηκε μέσα σε μια νέα παρτίδα 5.000 βομβητών που παρήγγειλε η Χεζμπολάχ για τα μέλη της, σύμφωνα με μια ανώτερη λιβανέζικη πηγή ασφαλείας που μίλησε στο Reuters. Οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ ήταν υπεύθυνες, δήλωσε η εν λόγω πηγή, τονίζοντας το εξής: «Η Μοσάντ εισήγαγε μια πλακέτα στο εσωτερικό της συσκευής που έχει εκρηκτικό υλικό, το οποίο λαμβάνει έναν κωδικό. Είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστεί με οποιοδήποτε μέσο. Ακόμη και με οποιαδήποτε συσκευή ή σαρωτή».
Μια άλλη πηγή ασφαλείας δήλωσε στο Reuters ότι μέχρι και 3 γραμμάρια εκρηκτικών είχαν κρυφτεί στους νέους βομβητές, τα οποία είχαν περάσει «απαρατήρητοι» από τη Χεζμπολάχ για μήνες. Η πηγή είπε ότι 3.000 από τους βομβητές εξερράγησαν όταν τους στάλθηκε ένα κωδικοποιημένο μήνυμα, ενεργοποιώντας ταυτόχρονα τα εκρηκτικά. Ένας Αμερικανός αξιωματούχος που μίλησε ανώνυμα στους «New York Times» έκανε παρόμοιους ισχυρισμούς, προσθέτοντας ότι οι συσκευές είχαν αλλοιωθεί πριν φτάσουν στον Λίβανο. Σύμφωνα με πληροφορίες, εκρηκτικό υλικό ήταν κρυμμένο σε κάθε βομβητή δίπλα στην μπαταρία, μαζί με έναν διακόπτη που θα μπορούσε να πυροδοτήσει τη συσκευή από απόσταση.
Σύμφωνα με τους «New York Times», οι βομβητές έλαβαν ένα μήνυμα στις 15:30 [τοπική ώρα] που φαινόταν να προέρχεται από την ηγεσία της ομάδας. Αυτό το μήνυμα πιστεύεται ότι ενεργοποίησε τα εκρηκτικά. Αρκετά βίντεο που κυκλοφορούν από τις εκρήξεις, φαίνεται να δείχνουν τα θύματα να ελέγχουν τους βομβητές τους μερικά δευτερόλεπτα πριν από την έκρηξη. Λιγότερες λεπτομέρειες έχουν προκύψει σχετικά με τις εκρήξεις των ασύρματων της Τετάρτης (18/9), αλλά μια πηγή ασφαλείας δήλωσε στο Reuters ότι είχαν αγοραστεί από τη Χεζμπολάχ πριν από πέντε μήνες, δηλαδή περίπου την ίδια εποχή που είχαν αγοραστεί και οι βομβητές.
Η Μοσάντ δεν έχει σχολιάσει καμία από τις δύο επιθέσεις.
Από πού προήλθαν οι συσκευές
Το σχέδιο φαίνεται ότι προετοιμαζόταν για πολλούς μήνες, δήλωσαν αρκετές πηγές στο Reuters. Η Χεζμπολάχ παρήγγειλε 5.000 βομβητές που εμπορεύεται η εταιρεία Gold Apollo με έδρα την Ταϊβάν, σύμφωνα με Λιβανέζο αξιωματούχο, και ήταν αυτές οι νέες συσκευές που εξερράγησαν. Άλλες πηγές ανέφεραν στο Reuters ότι οι βομβητές αυτοί είχαν εισαχθεί στη χώρα την άνοιξη. Οι αναλυτές της ομάδας πληροφοριών ανοικτού κώδικα Bellingcat αναγνώρισαν, επίσης, ότι οι βομβητές προέρχονταν από την Gold Apollo.
Μια πηγή προσκείμενη στη Χεζμπολάχ δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP) ότι «οι βομβητές που εξερράγησαν, αφορούν σε ένα φορτίο που εισήγαγε πρόσφατα η Χεζμπολάχ», το οποίο φαίνεται ότι είχε «σαμποταριστεί στην πηγή». Ακόμα, μια ανώτερη λιβανέζικη πηγή δήλωσε στο Reuters ότι οι συσκευές, που αναγνωρίστηκαν ως το μοντέλο AR-924, είχαν τροποποιηθεί από την υπηρεσία κατασκοπείας του Ισραήλ «σε επίπεδο παραγωγής».
Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η Gold Apollo με έδρα την Ταϊβάν γνώριζε ότι οι συσκευές της είχαν αλλοιωθεί. Ο ιδρυτής της εταιρείας, Χσου Τσινγκ-κουάνγκ, δήλωσε στους δημοσιογράφους, την Τετάρτη (18/9), ότι οι βομβητές που χρησιμοποιήθηκαν στην επίθεση, δεν είχαν κατασκευαστεί από την Gold Apollo, αλλά από την BAC Consulting, μια εταιρεία με έδρα την Ουγγαρία που είχε το δικαίωμα να χρησιμοποιεί το εμπορικό σήμα της ταϊβανέζικης εταιρείας. Ωστόσο, η Κριστιάνα Μπάρονι-Αρσιντιάκονο, διευθύνουσα σύμβουλος της BAC, δήλωσε στο NBC: «Δεν φτιάχνω εγώ τους βομβητές. Είμαι απλώς ο ενδιάμεσος. Νομίζω ότι κάνατε λάθος».
Ο Ελάιτζα Μάγκνιερ, αναλυτής ασφαλείας με έδρα τις Βρυξέλλες, δήλωσε στο AFP: «Για να μπορέσει το Ισραήλ να ενσωματώσει έναν εκρηκτικό πυροκροτητή στη νέα παρτίδα βομβητών, πιθανότατα θα χρειαζόταν πρόσβαση στην αλυσίδα προμήθειας αυτών των συσκευών». Ακριβείς λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη διευκρινιστεί σχετικά με τους ασύρματους βομβητές, αλλά θεωρείται ότι αγοράστηκαν περίπου την ίδια εποχή με τους βομβητές.
Γιατί η Χεζμπολάχ χρησιμοποιεί βομβητές
Ο βομβητής είναι μια μικρή ασύρματη συσκευή που μπορεί να λαμβάνει, και σε ορισμένες περιπτώσεις να στέλνει, μηνύματα, αλλά δεν μπορεί να κάνει κλήσεις. Αν και οι βομβητές ήταν δημοφιλείς στις δεκαετίες του 1980 και του ’90, η χρήση τους μειώθηκε γρήγορα στις αρχές της δεκαετίας του 2000 λόγω της ανόδου των κινητών τηλεφώνων. Η Χεζμπολάχ είναι γνωστή για τη χρήση των συσκευών χαμηλότερης τεχνολογίας για επικοινωνία επειδή, σε αντίθεση με τα κινητά τηλέφωνα, μπορούν να αποφύγουν τον εντοπισμό θέσης και την παρακολούθηση από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες. Ο Γιόσι Μέλμαν, συν-συγγραφέας του βιβλίου «Spies Against Armageddon», δήλωσε: «Πολλοί άνθρωποι στη Χεζμπολάχ έφεραν αυτούς τους βομβητές, όχι μόνο οι ανώτατοι διοικητές».
Μια παραβίαση της ασφάλειας αυτής της κλίμακας θεωρείται από τους ειδικούς ως εξαιρετικά ενοχλητική και επιζήμια για το ηθικό της μαχητικής οργάνωσης. «Αυτό θα ήταν εύκολα η μεγαλύτερη αποτυχία αντικατασκοπείας που είχε η Χεζμπολάχ εδώ και δεκαετίες», δήλωσε ο Τζόναθαν Πάνικοφ, πρώην αναπληρωτής αξιωματικός των εθνικών μυστικών υπηρεσιών της κυβέρνησης των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή.
Γιατί τα κινητά τηλέφωνα είναι τόσο εύκολα ανιχνεύσιμα
Η Χεζμπολάχ γνωρίζει πολύ καλά την απειλή που συνιστά η χρήση κινητών τηλεφώνων. Μάλιστα, τον περασμένο Φεβρουάριο, ο γενικός γραμματέας της οργάνωσης, Χασάν Νασράλα, προειδοποίησε τους υποστηρικτές της ότι τα κινητά τηλέφωνά τους είναι πιο επικίνδυνα από τους ισραηλινούς κατασκόπους, λέγοντας ότι θα πρέπει να σπάσουν, να θάψουν ή να κλειδώσουν τις συσκευές σε ένα σιδερένιο κουτί. Τα κινητά τηλέφωνα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον εντοπισμό της θέσης κάποιου επειδή κάνουν ping τακτικά [σ.σ. το ping είναι μέθοδος για τον εντοπισμό της διαθεσιμότητας και της απόδοσης ενός απομακρυσμένου πόρου του δικτύου], καθώς μετακινούνται, επιτρέποντας στο σήμα τους να μετακινηθεί σε διαφορετικούς ιστούς του δικτύου.
«Το τηλέφωνο κάνει συνεχώς pinging για να παραμείνει σε επαφή με όποιο δίκτυο χρησιμοποιεί», δήλωσε ο Άλαν Γούντγουορντ, καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Πανεπιστήμιο του Σάρεϊ. Αν παρακολουθούσατε το δίκτυο, θα μπορούσατε να εντοπίσετε το σήμα από ένα συγκεκριμένο τηλέφωνο, είπε, βλέποντας ποιες κεραίες αλληλεπιδρούν με τη συσκευή και εντοπίζοντας το ακουστικό μέσα στις επικαλυπτόμενες περιοχές αυτών των κεραιών. Στις αστικές περιοχές, η πυκνότητα των ιστών καθιστά ακριβή τη διαδικασία μηδενισμού.
«Μπορείτε να κάνετε έναν απλό τριγωνισμό», δήλωσε ο Άλαν Γούντγουορντ. Οι δέκτες GPS στα τηλέφωνα – που χρησιμοποιούνται για εφαρμογές χαρτογράφησης για παράδειγμα – δίνουν επίσης τη θέση μιας συσκευής, αν και θα πρέπει να χακάρεις το εσωτερικό ενός τηλεφώνου για να λάβεις αυτές τις πληροφορίες.
Ως κίνηση ασφαλείας, λοιπόν, η Χεζμπολάχ στράφηκε στους βομβητές, οι οποίοι ακούνε σήμα από τα δίκτυα μετάδοσης για να λάβουν ένα μήνυμα, αλλά δεν κάνουν ping. Δεν υπάρχει καμία επικοινωνία που γίνεται από τον βομβητή για να παρακολουθείται, δήλωσε ο Άλαν Γούντγουορντ. «Δεν μπορείς να εντοπίσεις τον βομβητή επειδή δεν κάνει τίποτα άλλο από το να ακούει», πρόσθεσε.
Εντούτοις, η Χεζμπολάχ σαφώς δεν προέβλεψε ότι η ίδια η συσκευή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως πιθανό όπλο. Αναφερόμενος στις εκρήξεις των walkie-talkie την Τετάρτη (18/9), ο Άλαν Γούντγουορντ είπε ότι οι συσκευές μπορούν να εντοπιστούν επειδή επικοινωνούσαν μεταξύ τους μέσω ραδιοσυχνοτήτων, αλλά ότι ο εντοπισμός ήταν δύσκολη υπόθεση και ότι δεν ήταν τόσο ευάλωτες όσο τα κινητά τηλέφωνα, πράγμα που μπορεί να ήταν ο λόγος για τον οποίο τις χρησιμοποίησε η Χεζμπολάχ.
Και πάλι, όμως, η οργάνωση δεν φαίνεται να υποψιάστηκε ότι θα χρησιμοποιούνταν ως εκρηκτικά όπλα.
Διαβάστε επίσης:
Καιρός: Επιμένουν οι βροχές – Σε ποιες περιοχές θα σημειωθούν έντονα φαινόμενα
