Σε μια προκλητική απόφαση που μόνο στόχο έχει να προστατέψει τους εμπλεκόμενους στο σκάνδαλο της λεγόμενης Λίστας Πέτσα, προχωρά με απόφασή της η Εθνική Αρχή Διαφάνειας, αντιβαίνοντας μάλιστα σε σχετική δικαστική απόφαση, που δικαίωνε την ιστοσελίδα vouliwatch για το αίτημά της να αιτηθεί τα δημόσια δεδομένα σχετικά με την υπόθεση.
H ΕΑΔ, με μια απόφαση που προκαλεί πολλά ερωτήματα, επιλέγει να μη συμμορφωθεί με σχετική δικαστική απόφαση-σταθμό του Διοικητικού Εφετείου, υποστηρίζοντας σκανδαλωδώς ότι τα στοιχεία που έχει ζητήσει η οργάνωση για τη χρηματοδότηση των ΜΜΕ μέσω της «Λίστας Πέτσα», υπάγονται στο… εμπορικό απόρρητο της Initiative Media.
Το χρονικό της υπόθεσης
Συγκεκριμένα, το Vouliwatch, λειτουργώντας στο πλαίσιο της αναγκαιότητας για πολιτική διαφάνεια και στον απόηχο του σκανδάλου της Λίστας Πέτσα που μοίρασε εκατομμύρια ευρώ σε ΜΜΕ για την καμπάνια «Μένουμε Σπίτι», εξαιρώντας αποκλειστικά τα «ενοχλητικά» Documento, documentonews.gr και koutipandoras.gr, είχε καταθέσει αιτήσεις και προσφυγή στη ΓΓ Επικοινωνίας και στην ΕΑΔ, για τα ποσά που έλαβαν τα ΜΜΕ και τα αναλυτικά κριτήρια με βάση τα οποία οργανώθηκε η διανομή του δημοσίου χρήματος για την καμπάνια #Μένουμε_Σπίτι.
Καθώς οι δύο θεσμοί απέρριψαν σιωπηρά δύο φορές τα αιτήματα, το Vouliwatch οδήγησε την υπόθεση στη δικαιοσύνη, τον Μάρτιο του 2021, καταθέτοντας Αίτηση Ακύρωσης κατά της σιωπηρής απόρριψης της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών.
Η απόφαση του Διοικητικού Εφετείου ήταν κόλαφος κατά της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, αφού έκανε δεκτή την αίτηση ακύρωσης σηματοδοτώντας μια ιστορικής σημασίας νίκη για το δικαίωμα πρόσβασης στη δημόσια πληροφορία.
Στην απόφαση το Δικαστήριο αναγνωρίζει το έννομο συμφέρον και δικαίωμα του Vouliwatch να ζητήσει πρόσβαση στα εν λόγω δεδομένα, αναφέρει ότι τα έγγραφα που ζητούσε η ιστοσελίδα αποτελούν δημόσια έγγραφα και παρανόμως η Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και η Εθνική Αρχή Διαφάνειας απέρριψαν σιωπηρά τα αιτήματα και τις προσφυγές, ενώ τέλος -και κυριότερα- η απόφαση διατάσσει να αναπεμφθεί η υπόθεση στη Διοίκηση, που σημαίνει ότι τη στέλνει πίσω στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης για να πράξει τα δέοντα και να συμμορφωθεί.
Μάλιστα, καταλόγισε σε βάρος της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας τα δικαστικά έξοδα του Vouliwatch.
Σκανδαλώδες κουκούλωμα από την ΕΑΔ κόντρα στη δικαστική απόφαση
Παρά τη σαφέσταση απόφαση του Διοικητικού Εφετείου, όμως, η ΕΑΔ, αντί να συμμορφωθεί επιστρέφοντας την υπόθεση στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης δεν αναγνωρίζει έννομο συμφέρον στο Vouliwatch να αιτηθεί τα δημόσια δεδομένα σχετικά με την υπόθεση της Λίστας Πέτσα, επικαλείται αόριστα το εμπορικό απόρρητο της Initiative Media.
Στην απόφαση της ΕΑΔ επισημαίνει ότι «για τη θεμελίωση του δικαιώματος πρόσβασης σε έγγραφα και δη διοικητικά, θα πρέπει ο αιτούμενος ενδιαφερόμενος να δικαιολογεί εύλογο ενδιαφέρον για τη χορήγηση των εγγράφων. Ως ενδιαφερόμενος νοείται κάθε πρόσωπο που έχει εύλογο ενδιαφέρον, το οποίο προκύπτει κατά τρόπο αντικειμενικό, ήτοι από την ύπαρξη μιας συγκεκριμένης προσωπικής έννομης σχέσης που να συνδέει τον αιτούντα με το περιεχόμενο των εγγράφων που ζήτησε να λάβει γνώση, ενώ δεν μπορεί να θεωρηθεί ως εύλογο ενδιαφέρον το γενικό ενδιαφέρον κάθε πολίτη για την εύρυθμη άσκηση των γενικών καθηκόντων των υπηρεσιών και την τήρηση των νόμων».
Σε δηλώσεις του στο koutipandoras.gr, o συνιδρυτής και διευθυντής του Vouliwatch Στέφανος Λουκόπουλος, σχολιάζει σχετικά με το κρίσιμο ζήτημα του έννομου συμφέροντος ότι «το σημείο της απόφασης που αναφέρεται στο ότι δεν έχουμε έννομο συμφέρον είναι τελείως αβάσιμο και πάει κόντρα στην απόφαση του δικαστηρίου που υπερισχύει και θα όφειλε να συμμορφωθεί. Η απόφαση λέει ξεκάθαρα ότι “μετά προφανούς έννομου συμφέροντος ζήτησε από τη ΓΓ Ενημέρωσης τη χορήγηση των ανωτέρω αναφερόμενων εγγράφων”. Το ότι επικαλούνται το έννομο συμφέρον είναι αστείο και δεν ακολουθεί το διατακτικό του δικαστηρίου».
Σε άλλο σημείο η απόφαση αναφέρει ότι το Vouliwatch «δεν αναφέρει συγκεκριμένα ποια θα είναι η περαιτέρω χρήση των εγγράφων, αλλά όλως αορίστως επικαλείται την εκπλήρωση σκοπού δημοσίου-κοινωνικού παρατηρητηρίου, δίχως να διευκρινίζει το τρόπο και τα μέσα αξιοποίησης των πληροφοριών των εγγράφων».
Το τελικό επιχείρημα της ΕΑΔ ώστε να εμποδίσει την υπόθεση να ξαναφτάσει στη δικαιοδοσία της ΓΓ Ενημέρωσης, η οποία θα υποχρεωθεί να δώσει στη δημοσιότητα έγγραφα που ίσως «καίνε» τους εμπλεκόμενους στο σκάνδαλο της Λίστας Πέτσα, είναι ότι τα στοιχεία αυτά «δεν υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής των ανοικτών δεδομένων, καθώς αποτελούν εμπορικά δεδομένα, με εμπορική αξία, που συνδέεται με τον
εμπιστευτικό χαρακτήρα τους». Σε άλλο σημείο η ΕΑΔ τονίζει ότι «η αποκάλυψη του απορρήτου αποτελεί δικαίωμα του άμεσα ενδιαφερομένου, ο οποίος είναι και ο μόνος αρμόδιος να αποφασίσει για τη διατήρησή του ή μη», αναφερόμενη στην εταιρεία Initiative Media που ανέλαβε τη… «βρώμικη δουλειά» της υλοποίησης της επιλεκτικής στήριξης μέσων ενημέρωσης.
Σχετικά με το ζήτημα του εμπορικού απορρήτου, ο κ. Λουκόπουλος σημειώνει ότι κατά την εκτίμησή του δεν τίθεται ζήτημα περί εμπορικού απορρήτου, ωστόσο, εξηγεί ότι «και εμπορικό απόρρητο να υπήρχε θα μπορούσαν κάλλιστα να μας δώσουν τα στοιχεία που ζητάμε, και να σβήσουν τα σημεία που θίγουν που υποτίθεται ότι θίγουν το απόρρητο»
Λουκόπουλος: Η ΕΑΔ ακολουθεί μια τακτική που δεν αρμόζει σε ανεξάρτητη Αρχή
Σχολιάζοντας την απόφαση στο koutipandoras.gr, ο διευθυντής του Vouliwatch, τονίζει ότι «το τελευταίο διάστημα η ΕΑΔ ακολουθεί μια τακτική που δεν αρμόζει σε ανεξάρτητη Αρχή. Υπάρχει και το παράδειγμα για την έκθεση που έβγαλαν για τα pushbacks, και το παράδειγμα της εμπλοκής της στην υπόθεση παρακολούθησης του Θανάση Κουκάκη, όπως και η αντίδρασή της στα δικά μας αιτήματα που αγνόησε επιδεικτικά την προσφυγή μας. Δεν επιτελεί το έργο που θα έπρεπε να επιτελεί». «Σίγουρα η ΕΑΔ δεν κάνει τη δουλειά που πρέπει να κάνει. Η απάντηση δεν είναι ούτε αιτιολογιημένη, ούτε ακολουθεί την απόφαση του δικαστηρίου και αυτό δείχνει ότι δεν είναι διατεθειμένη η ΕΑΔ να υπερασπιστεί το δικαίωμά μας που αναγνώρισε και το δικαστήριο», εξηγεί.
Ο κ. Λουκόπουλος εκτιμά πάντως ότι η απόφαση της ΕΑΔ είναι στοχευμένη έτσι ώστε να αποθαρρύνει την οργάνωση από το να συνεχίσει να διερευνά το τεράστιο ζήτημα της Λίστας Πέτσα. «Είναι ξεκάθαρα μια απόφαση της ΕΑΔ που στοχεύει στο να μας αποθαρρύνει από το να συνεχίσουμε τη διαδικασία, αφού τώρα θα αναγκαστούμε να ξαναπροσφύγουμε. Οι αιτιολογήσεις τους δε στέκουν ούτε νομικά, ούτε στέκουν στην κοινή λογική», σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Λουκόπουλος, ξεκαθαρίζοντας ότι η οργάνωση θα κινηθεί νομικά κατά της απόφαης της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας.
