«Δεν το κατάλαβαν ή κάποιοι δεν τους αφήνουν να το καταλάβουν». Αυτό το εμβληματικό είπε η Λίνα Μενδώνη για τους καλλιτέχνες, τους καθηγητές των δραματικών σχολών που παραιτήθηκαν και τους σπουδαστές που βρίσκονται σε κινητοποίηση. Εμβληματικό, πρώτον, γιατί από αυτό και μόνο γίνεται φανερό ότι η ίδια «το κατάλαβε». Και δεύτερον, γιατί αυτό, ως τελευταία πράξη της θητείας της στο υπουργείο Πολιτισμού, προσυπογράφει το ISO της προσήλωσής της στον Μητσοτάκη. Η Μενδώνη δεν είναι πια κάποια της προσκολλήσεως στο καθεστώς. Είναι η πολιτιστική του γκιλοτίνα. Εργαλείο και φόβητρο του καθεστώτος. Με λίγα λόγια, είναι –επιτέλους!– καθεστώς.
Χρειάστηκε μεγάλο αγώνα για να καταλάβει την περίοπτη αυτή θέση πλάι στον Ηλιογάβαλο. Αγώνα αισθητικής αλλά και αναισθησίας. Αποκεφάλισε τα αρχαία της Εγνατίας στη Θεσσαλονίκη. Στάθηκε πλάι στον Λιγνάδη των παίδων εν καμίνω. Εδωσε την ευλογία της στη νομιμοποίηση της αρχαιοκαπηλίας. Τσιμέντωσε την Ακρόπολη. Και τσιμέντωσε επίσης κάθε αλήθεια για την τέχνη και τους ανθρώπους της. Οι αρχαιολόγοι του μέλλοντος θα βρουν κάποτε κάτω από τόνους τσιμέντου το ανάγλυφό της αγκαλιά με την Παναγιωταρέα. Και την υπογραφή της κάτω από δεκάδες πράξεις δολοφονίας ανθρώπων, ιδεών και βέβαια του Πολιτισμού που ο Μητσοτάκης την έταξε να υπηρετεί.
Για τον δικό του πολιτισμό –με μικρό π– πρόκειται, αν δεν το καταλάβατε ή δεν σας αφήνουν να το καταλάβετε. Για τον πολιτισμό του Πλεύρη, του Βορίδη, του Αδωνη, του Πιερρακάκη και του Κοντολέοντα, που σκέπει ο Ηλιογάβαλος. Τον πολιτισμό που ηγερία του είναι η Μαρέβα και έργο του τα Zeus+Dione και το σπίτι του Βολταίρου, οι offshore και οι Μαλδίβες, οι πάπυροι του Παναμά και οι κρύπτες των πόθεν έσχες. Η Μενδώνη είναι η άλλη πλευρά του Πάτση και του Μαραβέγια, η σιδηρά κυρία, το τσεκούρι, η λαιμητόμος πάντων των ανησυχιών και των ανήσυχων περί της τέχνης. Διότι η τέχνη, όπως έλεγαν οι συνταγματάρχες, είναι ελεύθερη, αρκεί να μην κάνει πολιτική.
Η Μενδώνη αμολήθηκε δυστυχώς από τον Μητσοτάκη να κάνει πολιτική. Να μην αφήσει τίποτε όρθιο στη δημιουργία και την ευαισθησία της αμφισβήτησης και της ανυπακοής – στην τέχνη, με δυο λόγια, που πάντα είναι επικίνδυνη για τα καθεστώτα. Να συνδράμει το καθεστώς στην επιβολή του γύψου, εκεί που φύτρωνε φλισκούνι κι άγρια μέντα κι έβγαζε η γη το πρώτο της κυκλάμινο. Να αποκεφαλίσει τα χρώματα και τους μύστες εν μέσω αλαλαγμών και φραγμών. Να δώσει με τη λαιμητόμο της στους καλλιτέχνες να καταλάβουν ότι πρέπει να καταλάβουν αυτό που η ίδια θέλει να καταλάβουν, αν θέλουν να τους καταλαβαίνει και να τους ανταμείβει.
Τι δεν καταλαβαίνετε, τέλος πάντων, με την Κυρία της Γκιλοτίνας;
