Ανησυχία προκαλεί στους ειδικούς η εξάπλωση της λεϊσμανίασης τα τελευταία χρόνια, σε περιοχές της Ευρώπης όπου η νόσος είναι ενδημική, όπως η Πορτογαλία, η Βόρεια Ιταλία, η Ελλάδα και τα Βαλκάνια.
Η λεϊσμανίαση είναι μια παρασιτική τροπική ασθένεια που οφείλεται σε ενδοκυτταρικό παράσιτο (πρωτόζωο), του γένους Leishmania (Λεϊσμάνια). Οι πιο κοινές μορφές είναι η σπλαχνική λεϊσμανίαση (καλά-αζάρ), η δερματική λεϊσμανίαση και η βλεννογονοδερματική.
Διαβάστε επίσης: Λεϊσμανίαση: Η τροπική νόσος που εξαπλώνεται ραγδαία και η Ευρώπη δεν είναι καθόλου προετοιμασμένη
Η νόσος μεταδίδεται μετά το τσίμπημα της μολυσμένης με το παράσιτο θηλυκής σκνίπας. Η σκνίπα είναι ένα έντομο με μεγάλη υγειονομική σημασία που ανήκει στην τάξη των δίπτερων, όπως τα κουνούπια και οι μύγες. Έχει μέγεθος 2-3 χιλιοστά, που σημαίνει ότι είναι πολύ πιο μικρή από το κουνούπι. Από τα 800 είδη της σκνίπας, τα 64 είναι αυτά που μπορούν να μεταδώσουν τη λεϊσμανίαση.
Αγαπούν την υγρασία
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ανάπτυξη και πολλαπλασιασμός της σκνίπας μέσα στο σπίτι όλο τον χρόνο. Έχει βρεθεί πως η σκνίπα έχει προσαρμοστεί ώστε οι προνύμφες της να επιβιώνουν πάνω σε τοίχους, γυψοσανίδες, ξύλινα πατώματα κλπ., σε ότι έχει δηλαδή αυξημένη υγρασία. Η σκνίπα εμφανίζεται κυρίως το σούρουπο και το βράδυ. Κατά την διάρκεια της ημέρας κρύβεται σε σκιερά υγρά μέρη για να προστατευθεί από την αφυδάτωση που προκαλεί η έκθεσή της στον ήλιο.
Μπορεί να βρίσκονται για παράδειγμα στο υγρό έδαφος των φυτών εσωτερικού χώρου. Αν και δεν έχουν μεγάλο κύκλο ζωής, αναπαράγονται γρήγορα κι αυτό καθιστά δύσκολη τη γρήγορη εξάλειψή τους. Στην καταπολέμηση της σκνίπας ιδιαίτερα τις θερμές εποχές του χρόνου, εμπεριέχεται η τακτική καθαριότητα ώστε να μειωθούν στο ελάχιστο οργανικές ουσίες και η συχνή απεντόμωση. Σημειώνεται, ωστόσο, πως η προστασία από τις σκνίπες στο σπίτι απαιτεί έναν συνδυασμό μέτρων και όχι μια απλή εφαρμογή μίας και μοναδικής μεθόδου αντιμετώπισης. Τα κλιματιστικά και οι ανεμιστήρες απειλούν την ομαλή πτήση της σκνίπας. Έτσι δημιουργούνται δυσχερείς συνθήκες για την σκνίπα και επομένως αποφεύγονται τα τσιμπήματα.
Σε αντίθεση με άλλες τροπικές λοιμώξεις, είναι ζωονόσος, που σημαίνει ότι μεταδίδεται στον άνθρωπο μέσω της επαφής με ζώα. Ενας από τους φορείς του παρασίτου είναι οι σκύλοι. Από το τσίμπημα της σκνίπας σε εκτεθειμένα σημεία του ζώου, εκεί όπου δεν υπάρχουν τρίχες, θα μεταφερθεί το παράσιτο στο αίμα του και θα προσβάλλει τα λευκοκύτταρά του, επηρεάζοντας κυρίως το δέρμα αλλά και τις ζωτικές λειτουργίες της σπλήνας, του ήπατος και των νεφρών.
Η βαρύτητα της νόσησης κυμαίνεται από ελαφριά έως πολύ σοβαρή. Η επώαση της νόσου μπορεί να πάρει από ένα μήνα μέχρι και πολλά χρόνια μέχρι να εμφανιστούν τα συμπτώματα. Αν δεν δώσουμε σημασία και επεκταθεί η νόσος μπορεί να φτάσει σε μη αναστρέψιμο σημείο.
Μέτρα για την προστασία των κατοικίδιων
– Εμβόλιο κατά της λεϊσμανίασης κάθε χρόνο
– Αμπούλα κάθε μήνα
– Περιλαίμιο για τα εξωπαράσιτα και συγκεκριμένα για την σκνίπα (αλλαγή κάθε 6 μήνες) και
– Σπρέι σιτρονέλας κάθε απόγευμα πριν την δύση του ηλίου, τους καλοκαιρινούς μήνες
Σύμφωνα με την οδηγία της παγκόσμιας ένωσης των ειδικών κτηνιάτρων LEISHVET (www.leishvet.org) στη λεϊσμανίαση, η βέλτιστη πρόληψη επιτυγχάνεται με την ταυτόχρονη χρήση εμβολίου, αμπούλας και περιλαίμιου. Τα σκυλιά τα οποία δεν έχουν εμβολιαστεί κατά του Καλαζάρ, θα πρέπει να ελέγχονται κάθε 6-12 μήνες με την χρήση διαγνωστικού τεστ με σκοπό την πρώιμη διάγνωση της λεϊσμανίασης.
Η λεϊσμανίαση είναι μία από τις τροπικές ασθένειες που εξαπλώνεται λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη και περιλαμβάνεται στον κατάλογο των παραμελημένων τροπικών ασθενειών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).
