Λάνθιμος, ο ευνοούμενος του ταλέντου

Λάνθιμος, ο ευνοούμενος του ταλέντου

Σαρώνει σε διακρίσεις και στο box office. Ο Γιώργος Λάνθιμος για την ηλικία των 45 χρόνων έχει κερδίσει τα περισσότερα διεθνή βραβεία από κάθε Ελληνα σκηνοθέτη.

*H Χρύσα Κακατσάκη είναι φιλόλογος ιστορικός Τέχνης

Η τελευταία του ταινία «Η ευνοούμενη» συγκαταλέγεται στις ελάχιστες που έχουν συγκεντρώσει δέκα υποψηφιότητες Οσκαρ. Είναι προφανές ότι δεν είχε κανένα «δόντι» στις κριτικές επιτροπές. Εχει όμως τον κυνόδοντα του ταλέντου, πράγμα που του αναγνώρισαν στο εξωτερικό αλλά όχι εδώ. Με υποτονική χρηματοδότηση, πέταξε από τις αποσκευές του τα πικρόχολα σχόλια και πήρε των ομματιών του. Οι συνήθεις κακεντρεχείς είπαν «σιγά τον διαφημιστή», αποσιωπώντας επιμελώς ότι κοτζάμ Μπέργκμαν και Φελίνι είχαν ασχοληθεί με τη διαφήμιση. Του προσάπτουν επίσης ότι το κλίμα στις ταινίες του είναι νοσηρό και δεν θυμίζουν Ελλάδα με Ζορμπάδες και μουσακάδες, λες και η Ισπανία και η Γαλλία ήταν όπως τις έδειχναν η «Βιριδιάνα» και το «Με κομμένη την ανάσα», αντίστοιχα.

Δεν είναι πρώτη φορά που κριτική και κράτος αδίκησαν διαπρεπείς δημιουργούς. Η «Στέλλα» του Κακογιάννη χαρακτηρίστηκε «ξεδιάντροπο μελόδραμα» όπου πρωταγωνιστεί «ένα ξετραχηλισμένο γύναιο». Ο Αγγελόπουλος γύρισε τον «Θίασο» με τους χαφιέδες της χούντας να τον ακολουθούν αλλά και η μετέπειτα κυβέρνηση Καραμανλή απαγόρευσε τη συμμετοχή του στο Φεστιβάλ των Καννών το 1975, γιατί θεωρήθηκε αντεθνική ταινία που «προσέβαλλε τον στρατάρχη Παπάγο».

Σε σχεδόν άδειες αίθουσες εκτυλισσόταν η υπόθεση του «Αστακού». Πού να καταλάβουν οι αδαείς την πολυπλοκότητα των σχέσεων, το δράμα της μοναξιάς ή τις κρυμμένες λογοτεχνικές αναφορές, στον Οργουελ για παράδειγμα. Η «Ευνοούμενη», όμως, με τις βασίλισσες και τα παλάτια, προσφέρεται για μια ψευδαίσθηση μεγαλείου. Σπεύδουν λοιπόν όλοι αυτοί που έχουν δει τα άπαντα της Βουγιουκλάκη και ενάμιση Αγγελόπουλο επειδή τους παρέσυρε ένας κουλτουριάρης φίλος και φουσκώνουν όχι από την γκαζόζα που ήπιαν στο διάλειμμα αλλά από περηφάνια. Η ταινία όμως είναι κάτι παραπάνω απ’ αυτό που φαίνεται. Ο Λάνθιμος την υπονομεύει πανταχόθεν. Από τα ροκ κοστούμια μέχρι τον τρόπο που ανατρέπει τα στερεότυπα. Γυναίκες δυναμικές και άντρες-καρικατούρες σε μια εποχή που ο φεμινισμός δεν είχε συλληφθεί ούτε ως ιδέα. Η βασίλισσα Αννα σαν να αποποιείται τις εξουσίες-ξυράφια και αφήνεται πότε στην πιστή Σάρα και πότε στη μηχανορράφο Αμπιγκέιλ για να ξεχάσει πως 17 φορές την πρόδωσε η γυναικεία της φύση, στερώντας της παιδιά.

Κανείς δεν ξέρει αν σε δυο βδομάδες η «Ευνοούμενη» θα τύχει της εύνοιας των μελών της Ακαδημίας Κινηματογράφου. Αν όμως βραβευτεί, τότε είναι σίγουρο πως θα κυκλοφορήσουν κονκάρδες «Je suis Lanthimos». Σταρλετίτσες και πολιτικοί θα παρακαλούν για μια φωτογράφιση μαζί του, ακόμη και οι διαφημιστικές του σοκολάτες θα αρχίσουν τα χειροκροτήματα. Η νίκη όμως θα ανήκει αποκλειστικά στον σκηνοθέτη και στους συνεργάτες του που τα κατάφεραν με προσωπικό μόχθο. Ωστόσο οι καλοπροαίρετοι και ακομπλεξάριστοι σινεφίλ θα νιώσουν ένα γλυκόπικρο μερτικό χαράς, μια ενδοφλέβια ένεση αισιοδοξίας, για το γεγονός πως κάποιος πέτυχε παρότι γεννήθηκε σε μια χώρα που όχι μόνο δεν σε ωθεί στην επιτυχία, αλλά τις περισσότερες φορές δεν σου επιτρέπει καν να την προσεγγίσεις.

Documento Newsletter