Ο κορυφαίος ερμηνευτής μιλάει για τη νέα του δουλειά, η οποία θα κυκλοφορήσει τη Μ. Παρασκευή με το Documento.
Ένα απρόσµενο δώρο για το φετινό Πάσχα είναι η δισκογραφική σύµπραξη του Λάκη Χαλκιά µε τον συνθέτη και στιχουργό Γιάννη Γιάρο και τον εθνολόγο, ανθρωπολόγο και στιχουργό Ε. Ζάχο Παπαζαχαρίου πάνω σε τραγούδια που συνδυάζουν το ιερό µε το καθηµερινό, το αιώνιο µε το θνητό. Στην παρέα στην οποία συµµετέχουν επίσης η Αργυρώ Καπαρού, ο Τάσος Γιαννούσης και η ∆έσποινα Αποστολίδου έχει τη χαρά και την τιµή να ανήκει και το Documento, εξασφαλίζοντας για τους αναγνώστες του την αποκλειστική κυκλοφορία του CD «Τα αναστάσιµα» στο φύλλο που θα κυκλοφορήσει εκτάκτως τη Μ. Παρασκευή.
Τα «Αναστάσιµα», τα οποία ξεκίνησαν από ιδέα του Ε. Ζάχου Παπαζαχαρίου, είναι «µπουζουκοτράγουδα απάνω σε βυζαντινορεµπέτικους κυρίως δρόµους, που κουβαλάνε τους στίχους ταπεινά και οικεία, χωρίς να τους σκεπάζουν», όπως εξηγεί ο ειδικευµένος σε προφορικούς πολιτισµούς της ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής εθνοµουσικολόγος Γιάννης Γιάρος. Σε αυτό το υλικό, το οποίο είναι φτιαγµένο µε σεβασµό και αγάπη, έβαλε τη φωνή του ο Λάκης Χαλκιάς, ο οποίος τονίζει ότι τα τραγούδια αποτελούν έπαινο για τον συνθέτη, γιατί µε αυτά τον συµπαρασύρει τραγουδιστικά στην κατάθεση της ζώσης µαθητείας του πλάι σε σπουδαίους συνειδητοποιηµένους µουσικούς, «δερβίσηδες» και άλλους και στη Μέση Ανατολή. Η προσεχής κυκλοφορία του CD ήταν η αφορµή για να επικοινωνήσουµε µε τον ερµηνευτή.
Πώς προέκυψε η συνεργασία για τα «Αναστάσιµα»;
Εκ του αποτελέσµατος. Οπως είναι εύκολο να διαπιστώσουµε, η ώσµωση των ανθρώπων µε τους οποίους συνεργαστήκαµε µας ικανοποίησε όλους και η συνεργασία ευδοκίµησε.
Πρόκειται για τραγούδια που περιγράφουν την ανάταση του καθηµερινού ανθρώπου;
Το τραγούδι και το τραγούδισµα είναι το ένα µέρος του υλικού που συνθέτει αυτήν τη δηµιουργία. Είναι όλα τα στοιχεία, µουσική, ποίηση, τραγούδισµα, λόγος, ενορχήστρωση, συνολικότερη σύλληψη, που προβάλλουν βαθύτερα ιδεατά πρότυπα τα οποία κατατείνουν στις κοσµογονικές ανατάσεις και αναστάσεις της ανθρώπινης ενσυναίσθησης. Αν αυτό τώρα µπορούµε να το συγκεράσουµε στη λέξη «περιγράφουν», πετύχαµε την περιγραφή της ενσυναίσθησης.
Γιατί έχουµε ανάγκη να ελπίζουµε σε ανάσταση; Είναι δύσκολο να συµβιβαστούµε µε την ιδέα του οριστικού τέλους;
∆εν έχουµε ανάγκη και το κυριότερο δεν συµβιβαζόµαστε µε καµία ιδέα του τέλους, γιατί απλώς συµβαίνει. Σε όλα τα γεωγραφικά µήκη και πλάτη ο άνθρωπος σε προσωπικό επίπεδο αφήνει πίσω του τη βασανιστική αγωνία του θανάτου είτε θρησκευτικά είτε καλλιτεχνικά είτε πολιτικά µε όποια µέσα έχει αναπτύξει και πλέον έχει στη διάθεσή του.
Τι σηµαίνει Πάσχα για εσάς;
Τόσο αλληγορικά όσο και διαισθητικά προσεγγίζω αυτή την ταυτισµένη µε τη γιορτή έννοια µέσα στις συνθήκες που διαµορφώνει το κοινωνικό γίγνεσθαι. Συµπάσχω λοιπόν στα πάθη του τόπου µου.
Πώς θυµάστε το Πάσχα στην Ήπειρο παλιότερων εποχών;
Επιστρέφω νοερώς στο παρελθόν: το κάθε πανηγύρι, ειδικά όταν τραγουδούσαµε και παίζαµε µε την οικογένειά µου, είναι στη ζωή µου ένα Πάσχα, ακόµη και τα µοιρολόγια. Αυτή είναι η Ήπειρος.
Το CD περιλαµβάνει τραγούδια τα οποία υµνούν τη λαϊκότητα. Είναι όρος παρεξηγηµένος;
Ο Ζάχος Παπαζαχαρίου έχει φωτίσει µε δόκιµες όσο και εναργείς επιστηµονικές µελέτες τον λαϊκό πολιτισµό που µας έχει δώσει υψηλής ποιότητας πνευµατικές επιτεύξεις, ειδικότερα στην οργανική µουσική, τη λογοτεχνία, την ποίηση, την αρχιτεκτονική – θα έλεγα ακόµη στην ευγένεια ή στο ήθος στρωµάτων και πληθυσµών που απαρτίζουν τον λαό µας. Κάποιες εποχές εµφανίζονται αυτοί που στρεβλώνουν τα πολιτισµικά κριτήρια και κάποιοι οφείλουµε τον αγώνα τον καλό…
Τι είναι αυτό που γοητεύει τους Ελληνες στη µουσική παράδοση της Ανατολής;
Το υπόστρωµα της µουσικής συνείδησης των ανθρώπων που µιλούν την ελληνική γλώσσα είναι κοινό από τότε που η οικουµένη, από την Ανατολή στη ∆ύση και από τη ∆ύση στην Ανατολή, είχε εξελληνιστεί. Βασικά εργαλεία, ως γνωστό, ήταν το θέατρο, η µουσική, ο χορός, οι θρησκευτικές τελετές κ.λπ. Ενα φεγγάρι τα ξεχάσαµε. Τώρα τα επανακαλύπτουµε χάρη σε φωτισµένους «εισηγητές». Φαντάζοµαι να καταλάβατε ότι αντέστρεψα την ερώτηση µε όλες τις ιδιαιτερότητες που έχει.
Ποια είναι η αξία των προφορικών πολιτισµών στην εποχή του ίντερνετ κατά την οποία η επικοινωνία σε µεγάλο βαθµό γίνεται γραπτά;
Το πρόβληµα είχε επισηµανθεί και στους διαλόγους του Πλάτωνα, όταν επιβλήθηκε ο γραπτός πολιτισµός έναντι του προφορικού. Είδαµε όµως ότι 2.500 χρόνια τώρα η προφορικότητα διακρίνει τη βαθύτερη συναισθηµατική µας πρόσβαση στον «άλλο» (αγάπη). Για να µην παλινωδώ, κανείς δεν τραγουδάει, δεν κάνει µουσική ούτε συντονίζεται µε την ψυχή του άλλου γραπτώς.
Στο σηµείωµά σας που υπάρχει στο CD αναφέρεστε στη θρησκευτικότητα σε σχέση µε τη µικροαστική θρησκευόµενη συνείδηση.
Ο Γιάννης Γιάρος και ο Ε. Ζάχος Παπαζαχαρίου επιστέγασαν το έργο µας «Τα αναστάσιµα». Οι αναστάσιµοι ύµνοι είναι καταλυτικό βίωµα της χριστιανικής τελετουργίας περίπου 2.000 χρόνια τώρα. Για πόσους το περιεχόµενό τους αποτελεί εγκόλπιο ζωής ώστε να µη χρειάζεται να επανερχόµαστε εµείς; Οσοι όµως µένουν στον τύπο και όχι στην ουσία διαµορφώνουν την οµάδα των µικροαστικών παραδοχών σε αντίθεση µε τους ανθρώπους της υπαίθρου, όπου οι συνθήκες ωριµάζουν τη θρησκευτικότητα της συνείδησης που διαβάζει τον σεβασµό πέραν των ηθικών αξιών και τον σεβασµό της φύσης στον εαυτό της. Σας εύχοµαι «έρρωσθε»!
INF0
Το CD «Τα αναστάσιμα» των Ε. Ζάχου Παπαζαχαρίου & Γιάννη Γιάρου, στο οποίο τραγουδούν ο Λάκης Χαλκιάς και οι Αργυρώ Καπαρού, Τάσος Γιαννούσης και Δέσποινα Αποστολίδου, κυκλοφορεί τη Μ. Παρασκευή 30/4 με το Documento
