Ο Σλοβάκος πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ Μίροσλαβ Λάιτσακ δεν κρύβει την ικανοποίησή του για την επιτυχή έκβαση των διαπραγματεύσεων Ελλάδας και πΓΔΜ καθώς και για τη συμφωνία στις Πρέσπες.
Μάλιστα συγχαίρει τις ηγεσίες των δύο κρατών για την αποφασιστικότητα και την λογική που επέδειξαν κι εύχεται η συμφωνία να περάσει επιτυχώς και στα επόμενα στάδια της διαδικασίας για την κύρωσή της.
Ο κ. Λάιτσακ ήταν η υψηλή διεθνής παρουσία στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια και τη Σταθερότητα της ΝΑ Μεσογείου, που διοργανώθηκε στη Ρόδο το διήμερο 21-22 Ιουνίου. Υπό την ιδιότητά του αυτή, ο πρώην ΥΠΕΞ της Σλοβακίας, είχε παρακολουθήσει στενά τις διαπραγματεύσεις της Ελλάδας με την πΓΔΜ για το ονοματολογικό.
Ο πρόεδρος της ΓΣ του ΟΗΕ μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, εκμυστηρεύεται πως ανεκπλήρωτος στόχος του ήταν να θητεύσει ως πρέσβης στην Ελλάδα, καθώς στο παρελθόν είχε τοποθετηθεί ως διπλωμάτης στην εδώ πρεσβεία της χώρας του, αλλά μόλις έξι εβδομάδες αργότερα τοποθετήθηκε σε άλλη θέση. Υπό την παρούσα ιδιότητά του έχει συμμετάσχει ήδη τρεις φορές στη συγκεκριμένη Διάσκεψη την οποία χαρακτηρίζει ως ένα βασικό σημείο στο χρονοδιάγραμμα των διεθνών συναντήσεων, καθώς καταφέρνει να φέρει στο ίδιο τραπέζι σημαντικό αριθμό κρατών από την ευρύτερη και τόσο ευαίσθητη λεκάνη της Μεσογείου, αντιμετωπίζοντας έτσι με πολύ αποτελεσματικότερο τρόπο επιμέρους ζητήματα τοπικού ενδιαφέροντος.
Ο κος Λάιτσακ, αναφέρθηκε επίσης στις σημαντικές πρωτοβουλίες που η ΓΣ και εν γένει ο Οργανισμός αναλαμβάνει για να επιλυθεί ένα από τα βασικότερα θέματα που χειμάζουν την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου-Μέσης Ανατολής, το μεταναστευτικό-προσφυγικό, ένα ζήτημα που έχει σωρεύσει μεγάλα προβλήματα και στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Ακολουθεί όλη η συνέντευξη του Μίροσλαβ Λάιτσακ:
Πρόσφατα, υπήρξε μία ιστορική συμφωνία σε ένα ζήτημα, οι διαπραγματεύσεις για τη λύση του οποίου τελούσαν υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Αναφέρομαι στο ονοματολογικό της πΓΔΜ, η επιτυχής έκβαση του οποίου αντανακλά και στον ίδιο τον οργανισμό. Πώς κρίνετε και πως αξιολογείτε την συμφωνία αυτή;
Αποτελεί ένα μεγάλο κατόρθωμα. Εγώ προσωπικά είχα παρακολουθήσει κι ασχοληθεί πολύ στενά με το ζήτημα τούτο και πραγματικά χαιρετίζω και υποκλίνομαι στην αποτελεσματικότητα της ηγεσίας της Ελλάδος και της Βορείου Μακεδονίας, των πρωθυπουργών και των ΥΠΕΞ τους. Βρισκόμουν σε τακτική επαφή μαζί τους επί πολλά χρόνια. Η συμφωνία τούτη αποδεικνύει την λογική, την ηγετική στάση κι ικανότητα και την υπευθυνότητα που επέδειξαν υπέρ ενός καλλίτερου μέλλοντος. Είναι μία πολύ καλή συμφωνία και προσωπικά αναμένω πως η συμφωνία αυτή θα προχωρήσει με επιτυχία και στα επόμενα στάδια της διαδικασίας σε αμφότερες τις χώρες και πραγματικά αναμένω πως μέσα από τούτη την επιτυχή συμφωνία θα ανοίξει για τα Σκόπια ο δρόμος προς το ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Αλλά, επιπλέον η συμφωνία τούτη αποτελεί ένα πολύ θετικό μήνυμα, ένα θετικό σημάδι, που αναδύεται για το μέλλον της περιοχής και συγχαίρω τα δύο μέρη γι’ αυτό.
Κι όπως είπε και στη Διάσκεψη ο Έλληνας ΥΠΕΞ Νίκος Κοτζιάς, αποτελεί ένα “φωτεινό παράδειγμα” και για την επίλυση κι άλλων διενέξεων.
Ο κος Κοτζιάς διαδραμάτισε έναν κεφαλαιώδη ρόλο που θα μείνει στην ιστορία με ένα θετικό πρόσημο.
Ποια θεωρείτε πως είναι η σημασία, της Διάσκεψης για την Ασφάλεια και της Σταθερότητα στη ΝΑ Μεσόγειο, που διοργανώνεται εδώ στη Ρόδο, πώς αποτιμάτε τα αποτελέσματά της και πως την αντιμετωπίζει ο ΟΗΕ;
Ο ΟΗΕ, ως παγκόσμιος οργανισμός, στηρίζει κι ενθαρρύνει πάντοτε τέτοιες πρωτοβουλίες, γιατί γνωρίζει πάρα πολύ καλά πως εάν θέλει ο ρόλος του να είναι επιτυχής οφείλει να στηρίζει αυτές τις περιφερειακές και τοπικές πρωτοβουλίες σε αυτό το πλαίσιο. Διότι τα ενδιαφερόμενα μέρη στις περιοχές αυτές διαθέτουν βαθύτερη γνώση και μεγαλύτερη κατανόηση των θεμάτων που τις απασχολούν, κι επιπλέον έχουν μεγαλύτερο κύρος όταν αντιμετωπίζουν αυτά τα προβλήματα. Επιπλέον έχουν μεγαλύτερη συνάφεια με τις λύσεις που προτείνουν. Ο ΟΗΕ ουδέποτε φιλοδοξεί να είναι εκείνος που αποφασίζει για τους άλλους, απεναντίας είναι πάντοτε έτοιμος να υποστηρίξει όποια πρωτοβουλία ξεπηδά από τις περιφέρειες. Στο πλαίσιο τούτο, η Διάσκεψη της Ρόδου αποτελεί ένα ‘βολικό’ πλαίσιο, διότι συγκεντρώνει έναν μεγάλο αριθμό κρατών, ναι μεν το εύρος των θεμάτων στα οποία εστιάζουμε είναι πιο περιορισμένο, αλλά αυτό εξισορροπείται από την βαθύτερη γνώση που έχουν τα ενδιαφερόμενα μέρη γι’αυτά. Κι από αυτήν την άποψη κρίνουμε πως η Διάσκεψη είναι επιτυχημένη και χρήσιμη.
Καθώς έχετε ήδη την πείρα της γέννησης ab ovo της Διάσκεψης και της πορείας των τριών αυτών χρόνων, είστε αισιόδοξος για τα αποτελέσματά της και ποιά θεωρείτε πως είναι η θέση της Ελλάδας στην περιοχή αυτή;
Πράγματι έχω βιώσει την Διάσκεψη τούτη από το ξεκίνημά της και την καθιέρωσή της, και πλέον αποτελεί ένα αναπόσπαστο τμήμα του διεθνούς διπλωματικού χρονοδιαγράμματος. Οι συζητήσεις στο πλαίσιό της είναι εποικοδομητικές, έχουμε έναν κάρπιμο διάλογο, διότι στις συνήθεις συναντήσεις έχεις πρώτα ένα προσχέδιο απόφασης και προχωρείς στην διαρρύθμισή της, όμως εδώ έχουμε έναν πραγματικό διάλογο. Η Ελλάδα εμπνέει σεβασμό, ως ένας σημαντικός παίκτης στην περιοχή. Η Ελλάδα δεν είναι μόνον μία χώρα με πλουσιότατη ιστορία, αλλά είναι επίσης και μέλος της ΕΕ και ταυτόχρονα είναι η πύλη της ΕΕ προς τη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Έχει βαθιά γνώση των συνθηκών της περιοχής, αλλά συνάμα και φήμη και κύρος. Τόσο ως χώρα καθαυτή, αλλά και προσωπικά, ο Έλληνας ΥΠΕΞ κος Κοτζιάς έχει διαδραματίσει πολύ ενεργό ρόλο στο να έλθουν κοντά όλες αυτές οι χώρες. Και φυσικά έχουμε και τον φυσικό χώρο, το πανέμορφο νησί της Ρόδου, που καθιστά εντός αυτού του ιδεώδους τοπίου τις συνομιλίες πιο χαλαρές και φιλικές. Το μέρος καθαυτό είναι ο ιδεώδης τόπος για τέτοιου είδους συναντήσεις.
Ένα από τα κύρια θέματα που έθιξαν τα ενδιαφερόμενα μέρη-και φυσικά είναι ένα από τα βασικά κεφάλαια που και ο ΟΗΕ αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια-είναι το μεταναστευτικό και το προσφυγικό ζήτημα. Ο ΟΗΕ εμπλέκεται άμεσα σε αυτό, η Ελλάδα όπως είπατε είναι η πύλη εξόν της όποιας εμπορικής και πολιτιστικής κίνησης, αλλά και της εισόδου των μεταναστευτικών ρευμάτων. Ποιό ήταν το συμπέρασμα των συνομιλιών σας πάνω στο ζήτημα, και υπάρχει κάποιο σχέδιο λύσης για το μέλλον;
Η μετανάστευση αποτελεί ένα παγκόσμιο φαινόμενο και δεν πιστεύω πως δεν υπάρχει έστω κι ένα τμήμα στον πλανήτη που να μην έχει αντιμετωπίσει το ζήτημα της μετανάστευσης, είτε με τον έναν τρόπο, είτε με τον άλλον. Και κάθε χώρα αποτελεί είτε το σημείο εξόδου, πέρασμα, είτε το σημείο υποδοχής των μεταναστών. Ή ακόμη βιώνει κι έναν συνδυασμό των παραπάνω. Συνεπώς, η μετανάστευση είναι ηχηρά παρούσα στον κόσμο, δεν αποτελεί ένα νέο φαινόμενο, η μετανάστευση είναι ένα φαινόμενο με μακρά ιστορία, και το πεδίο εμφάνισής της είναι σε παγκόσμια κλίμακα, δεν είναι μόνον ένα τοπικό ζήτημα. Η Ευρώπη φυσικά βρέθηκε αντιμέτωπη με το φαινόμενο της μετανάστευσης κατά έναν αναπάντεχο και μαζικό τρόπο προ τριών ετών και φυσικά το ζήτημα αυτό βρίσκεται έκτοτε στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας της ηπείρου, αλλά όταν μιλάς για παράδειγμα με τις χώρες της Αφρικής αυτές δεν θεωρούν πως το θέμα είναι καινούργιο φαινόμενο. Γι’ αυτούς είναι μια πραγματικότητα που τη βιώνουν εδώ και πολλά χρόνια. Αυτό που εν κατακλείδι θέλω να πω είναι πως το ζήτημα τούτο είναι παγκόσμιο και ως τέτοιο απαιτεί μία σφαιρική λύση σε παγκόσμιο επίπεδο. Και υπό ένα άλλο πρίσμα, είναι κάπως ειρωνικό που δεν υπάρχει ούτε ένα πολυμερώς συντεταγμένο έγγραφο πάνω σε αυτό το ζήτημα στον ΟΗΕ. Έτσι, αυτό είναι που προσπαθούμε να αλλάξουμε και να διορθώσουμε στη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού και πλέον καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι χρειάζονται διαπραγματεύσεις που θα παράξουν, πρώτον ένα διεθνές και πολυμερές πλαίσιο, ένα σφαιρικό έγγραφο που θα αναφέρεται στη μετανάστευση, το οποίο θα ονομάζεται ‘Παγκόσμιο Συμβόλαιο για την Ασφαλή και Οργανωμένη Μετανάστευση’. Η ΓΣ εργάζεται πάνω στην εκπόνηση του εγγράφου αυτού από τον Σεπτέμβριο του 2016, αλλά μόλις υπό τη δική μου προεδρία έχουμε εισέλθει στη φάση της διαπραγμάτευσής του. Έχουμε διανύσει ήδη πέντε κύκλους διακυβερνητικών διαπραγματεύσεων και ο έκτος είναι προγραμματισμένος για τον Ιούλιο. Αναμένουμε έως την 30η Ιουλίου, αυτή είναι η καταληκτική ημερομηνία, να έχουμε μία συμφωνία πάνω σε αυτό το έγγραφο. Συνεπώς, αυτό το έγγραφο αναμένεται να κυρωθεί επίσημα τον Δεκέμβριο και αυτό θα μας δίνει την πρώτη επίσημη βάση, καθώς είναι ένα πολιτικό έγγραφο. Βέβαια ως τέτοιο δεν θα είναι νομικά δεσμευτικό, όπως μία απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας, αλλά για πρώτη φορά θα έχουμε ως πυξίδα μία σφαιρική φιλοσοφία πάνω στο θέμα, γιατί μέχρι τώρα είχαμε διαφορετικές απόψεις για τη μετανάστευση. Κι εσείς, φερ’ ειπείν, ως χώρα υποδοχής μεταναστών έχετε τη δική σας άποψη για τη μετανάστευση, μία άλλη χώρα που δεν ενδιαφέρεται για τη μετανάστευση έχει άλλη άποψη γι’ αυτό το φαινόμενο. Τωρα, εμείς πασχίζουμε να συνθέσουμε όλες αυτές τις διαφορετικές απόψεις. Δεν λέμε πως η μετανάστευση είναι καλή, ή ότι δεν είναι: αυτό που θέλουμε να τονίσουμε είναι πως η μετανάστευση είναι μία πραγματικότητα.Είναι εδώ και δεν πρόκειται να εξαφανισθεί ως δια μαγείας και αναγνωρίζουμε πως μέχρι τώρα απλώς αντιδρούσαμε. Τώρα πλέον πασχίζουμε να την ελέγξουμε, να πάρουμε τα ηνία στη ρύθμιση του φαινομένου αυτού. Να μεγιστοποιήσουμε τις θετικές πτυχές της μετανάστευσης και να ελαχιστοποιήσουμε τις αρνητικές της. Γιατί οι θετικές κι οι αρνητικές πτυχές συνυπάρχουν εντός της.
Μολαταύτα, για να υπάρξει συμφωνία θα πρέπει να συναινέσουν και τα δύο μέρη, και αυτοί που παράγουν το φαινόμενο αυτό κι εκείνοι που το υφίστανται. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια έχουμε μεταναστευτικά ρεύματα που δεν συνδέονται μόνον με τους οικονομικούς και φυσικούς παράγοντες, αλλά είναι εξαναγκασμένες έξοδοι λόγω συρράξεων, παράδειγμα η Συρία.
Ακριβώς, για τον λόγο αυτό κάνουμε μία σαφή διάκριση ανάμεσα στην κανονική, τακτική, μετανάστευση και την μη νόμιμη μετανάστευση. Κι ακόμη και η ονομασία του εγγράφου αυτού, ‘Παγκόσμιο Συμβόλαιο για την Ασφαλή και Οργανωμένη Μετανάστευση’, αναδεικνύει τη βούλησή μας να περιορίσουμε τη βρώμικη δουλειά των σύγχρονων δουλεμπόρων. Θέλουμε να ελαχιστοποιήσουμε τη μετανάστευση που εξαναγκάζει τους ανθρώπους να απεμπολήσουν την αξιοπρέπειά τους, να στερηθούν τα δικαιώματά τους. Ταυτόχρονα δε, το έγγραφο τούτο επικυρώνει τη θέση ότι καμία χώρα δεν μπορεί να εξανδραποδίσει το κυριαρχικό της δικαίωμα να αποφασίζει για τον αριθμό των μεταναστών που επιτρέπει να εισέλθουν στα εδάφη της. Το έγγραφο αυτό δεν επιβάλλει τίποτε σε κανέναν, όμως φιλοδοξία του είναι να υπάρξει ένα παγκόσμιο σχέδιο, μία διεθνής φιλοσοφία πάνω στο θέμα της μετανάστευσης. Κατόπιν τα μέλη του Οργανισμού θα κληθούν να λαμβάνουν υπ’ όψη τους το έγγραφο αυτό οσάκις επιθυμούν να τροποποιήσουν και να υιοθετήσουν τη σχετική δική τους εθνική νομοθεσία. Συνεπώς, το καταστατικό τούτο έγγραφο δεν περιορίζει, ή ακυρώνει, την κυριαρχικότητα των κρατών μελών. Απλώς τα καλεί να ακολουθούν το πνεύμα αυτής της φιλοσοφίας για τη μετανάστευση που εισάγει το έγγραφο αυτό. Παράλληλα, στα Ηνωμένα Έθνη εισάγεται ακόμη ένα αντίστοιχο έγγραφο, το “Παγκόσμια Δέσμευση για τους Πρόσφυγες”, το οποίο επεξεργάζεται η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Το κείμενο αυτό αναμένεται να κυρωθεί τον Σεπτέμβριο. Άρα έως τα τέλη του χρόνου, θα έχουμε στο οπλοστάσιό μας δύο πολύ σημαντικά έγγραφα, που θα μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τα ζητήματα της μετανάστευσης και των προσφύγων με ρυθμίσεις τακτικές και συντεταγμένες. Κι αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό καθώς αποδεικνύει πως ο ΟΗΕ είναι ο κατάλληλος εκείνος παράγοντας που δύναται να προσφέρει σφαιρικές λύσεις σε παγκόσμια προβλήματα.
Παράλληλα, στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, έχουμε συσσωρευμένα προβλήματα που δεν ζητούν απλώς μία αντιμετώπιση, αλλά μία καίρια και άμεση λύση, όπως το Παλαιστινιακό, ή ευρύτερα το Μεσανατολικό, για παράδειγμα Συρία και Ιράκ . Ζητήματα που έχουν σωρεύσει προβλήματα, όχι μόνον στην περιοχή, αλλά και στην Ευρώπη. Υπάρχουν ενδείξεις μέσα στον ΟΗΕ και στις πρωτοβουλίες του, ότι υπάρχουν περιθώρια κατανόησης κι επίλυσης των θεμάτων αυτών;
Όλα τούτα τα ζητήματα που θίξατε βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα του ΟΗΕ, είτε πρόκειται για το Συμβούλιο Ασφαλείας, είτε για τη Γενική Συνέλευση. Επιτρέψτε μου να σας υπενθυμίσω πως είναι τα κράτη μέλη εκείνα που αποφασίζουν για την ατζέντα, συνεπώς η κάθε πρωτοβουλία και οι κινήσεις εξαρτώνται από αυτά, ή από μία ομάδα κρατών μελών που φέρνουν στο προσκήνιο την ατζέντα. Υπάρχει επιπλέον μία κατανόηση ότι το ΣΑ ασχολείται ενεργά με αυτά τα ζητήματα και η ΓΣ καλείται να λάβει πρωτοβουλίες όποτε το ΣΑ βρίσκεται σε αδιέξοδο. Για τούτο, την περασμένη εβδομάδα χρειάσθηκε να αναλάβουμε δράση για την κατάσταση των αμάχων Παλαιστινίων στη Γάζα. Όπως βέβαια και στη Συρία επικεφαλής της όποιας πρωτοβουλίας είναι ο ΟΗΕ με τον ειδικό απεσταλμένο του ΓΓ του Οργανισμού, ο οποίος είναι επιτετραμμένος να ηγείται των διαπραγματεύσεων. Το ΣΑ φυσικά ασχολείται σε μόνιμη βάση με αυτά τα θέματα, όμως και η ΓΣ έχει αναλάβει πρωτοβουλίες, οργανώνοντας κατά το παρελθόν έτος μία ανεξάρτητη και αμερόληπτη έρευνα για τα πιο ειδεχθή εγκλήματα που είχαν διαπραχθεί στις συρράξεις στην περιοχή. Εν τούτοις, το τελικό αποτέλεσμα πάντοτε εξαρτάται από τα κράτη μέλη.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
