Λαϊκισμός, λοιπόν. Η λέξη που χρησιμοποιούμε σε βαθμό καταχρήσεως αλλά ελάχιστα εμβαθύνουμε το περιεχόμενο της. Όπως και πολλές άλλες φιλοσοφικές κατηγορίες (ρομαντισμός, μοντερνισμός, ριζοσπαστισμός, υλισμός κλπ) ο λαϊκισμός επιδέχεται πολλαπλών ερμηνειών. Δεν είναι μια λέξη μονοσήμαντη. Ισως είναι το μεγαλύτερο λάθος που γίνεται –ηθελημένα ή αθέλητα- στο σημερινό δημόσιο λόγο.
Το απροσδιόριστο λαϊκιστικό φαντασιακό τείνει να ταυτίζει «Αριστερές» και «Δεξιές» συνεκδοχές ενός γενικόλογου «Λαϊκισμού», ενός όντως χαμαιλεοντικού φαινομένου. Τόσο χαμαιλεοντικού που χωράει μέσα τους Μπέπε Γκρίλο, Ντόναλντ Τραμπ, Μπάρακ Ομπάμα (όπως έχει καυχηθεί ο ίδιος), Μπέρνι Σάντερς. Νίκολας Μαδούρο, Πάμπλο Ιγκλέσιας, Μαρί Λεπέν και Γκέερτ Βίλντερς! Όλα στο μίξερ της επιπολαιότητας ή της σκοπιμότητας. Χωρίς να λαμβάνουν υπόψην ότι καταλήγουν σε απολύτως διαφοροποιημένα κοινωνικά πορίσματα και πολιτικές προτάσεις.
Το ιδεολογικό αυτό κουβάρι ξεμπλέκουμε στο Hot.Doc History που θα βρείτε την Κυριακή με το Documento.
Οι πολιτικοκοινωνικές καταγραφές των τελευταίων αιώνων πιστοποιούν ότι, λόγου χάριν, ο Γάλλος ακροδεξιός Μπουλανζέ καταχωρείται αδιακρίτως στους Λαϊκιστές όσο και ο Αμερικανός Τζέιμς Γουίβερ, ηγέτης του επιδραστικού Λαϊκού Κόμματος. Ο αντιφατικός Χουάν Περόν -χωρίς περαιτέρω «χρωματισμό»- με τον μπολιβαριανό Ουγκο Τσάβες. Ο φασίστας Μουσολίνι αντάμα με τον Ρούσβελτ του New Deal
Αναπτύσσεται τεράστιος διάλογος καθώς ο λαϊκισμός τα τελευταία χρόνια είναι ένα από τα ταχύτερα αναπτυσσόμενα πεδία κοινωνικής έρευνας. Όπως σημειώνει Αργεντινός Eρνέστο Λακλάου, κορυφαίος θεωρητικός, «ο λαϊκισμός δεν είναι ιδεολογία, δεν είναι κίνημα (…) είναι ένας τρόπος να οικοδομηθεί το πολιτικό. Θέτει τους «από κάτω», αυτούς που είναι στον πάτο του συστήματος, ενάντια στο σύστημα. Μια τέτοια επίκληση μπορεί να γίνει και από τα δεξιά και από τα αριστερά».
Οι υποτιθέμενοι «αντιλαϊκιστές» του εκσυγχρονισμού συχνά πλειοδοτούν σε λαϊκισμό έναντι των αριστερών λαϊκιστών. Προτείνοντας τον «Ποινικό Λαϊκισμό» με εξοντωτικές …αντιεγκληματικές τιμωρίες αλλά ταυτόχρονα και την εισδοχή φασιστών σε συντηρητικές κυβερνήσεις.
