Κι έξαφνα, λίγες μέρες πριν από την 30η Ιανουαρίου, 101η επέτειο της υπογραφής της Σύμβασης της Λωζάννης που λίγους μήνες μετά, στις 24 Ιουλίου του 1923, ενσωματώθηκε στην εν πολλοίς άγνωστη μας κι ας την επικαλούμαστε νυχθημερόν, Συνθήκη της Λωζάννης, και ο καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου, πρώην Υπουργός Παιδείας και βουλευτής σήμερα της Νέας Δημοκρατίας Άγγελος Συρίγος έσπευσε να εκφράσει «προσωπική άποψη». Λειτουργώντας (άθελα του;) ως «λαγός» της Κυβέρνησης έδωσε την ευκαιρία στο Σουλτανάτο της Άγκυρας να πανηγυρίσει. «Είδατε;» ακούστηκε από την απέναντι ακτή. «Δεν τα λέμε εμείς τα λέει και ο κ. Συρίγος. Ελάτε το λοιπόν να συζητήσουμε την “παρωχημένη” Συνθήκη της Λωζάννης».
Τι είπε το λοιπόν ο κ. Συρίγος στο φιλοκυβερνητικό ΣΚΑΪ «σείοντας την φτέρη» της Συνθήκης της Λωζάννης και φυσικά του συνόλου των προβλεπομένων, ου μην αλλά και της αποστρατικοποίησης των νησιών;
«Παρωχημένη η συνθήκη της Λωζάννης, πρέπει να πούμε την αλήθεια στον κόσμο. Το 97% του συνόλου της δεν έχει σήμερα καμία αξία. Θεωρητική η σημασία της για το θέμα της παρουσίας των δύο μειονοτήτων στη Θράκη και στην Κωνσταντινούπολη»!
Και σα να μην έφταναν τα παραπάνω, σε μια προσπάθεια να μαζέψει τα ασυμμάζευτα ο κ. Συρίγος έσπευσε να πει ότι… δεν λέει ότι πρέπει να ξαναδούμε της συνθήκη της Λωζάννης αλλά ότι είναι παρωχημένο το να μιλάς για την αποστρατικοποίηση!
«Αμ πώς…» που θα έλεγε κι ο αείμνηστος Χατζηχρήστος.
Τώρα θα μου πείτε ότι όλα τα παραπάνω γιατί δεν τα ακούσατε, δεν τα είδατε, δεν τα διαβάσατε κάπου αλλού. Δεν αποτέλεσαν σημεία αναφοράς διαφόρων σούπερ ντούπερ πατριωτών στα νησιά και αλλαχού στον ελλαδικό χώρο. Ε δεν αποτέλεσαν όπως ορθά θα μου πείτε λεκτικές «Τσίπρειες» αναφορές σε Λέσβο και Μυτιλήνη οπότε αχρείαστες είναι. Και επειδή στην Ελλάδα όχι σε δέκα χρόνια, αλλά ούτε σε 10 ώρες δεν θυμόμαστε τίποτα ας μείνουμε σε ένα μοναχά στοιχείο της φτέρης – Συνθήκης της Λωζάννης. Που ξεχνάμε ένα από τα πιο βασικά της στοιχεία. Παρωχημένο μεν αλλά «τραύμα».
Η Σύμβαση της Λωζάννης, το λοιπόν, όριζε την υποχρεωτική ανταλλαγή των Ελληνικών και Τουρκικών πληθυσμών στις δυο χώρες. Ήταν μια από τις πρώτες στην ιστορία, συμφωνημένη αμοιβαία υποχρεωτική εκτόπιση πληθυσμών που υπαγορευόταν από διακρατική σύμβαση. Κριτήριο ανταλλαγής, εκτόπισης δηλαδή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων ένθεν κακείθεν, η θρησκευτική ταυτότητα η οποία καθόριζε… την εθνική ταυτότητα! Πάει να πει ετούτο πως Έλληνας ήταν κάθε χριστιανός ορθόδοξος που ‘χε ξεμείνει στην Τουρκίας πέραν της γραμμής προέλασης του Ελλαδίτικου Στρατού ως τον Αύγουστο του 1922 και Τούρκος κάθε μουσουλμάνος του Ελληνικού κράτους. Εξαιρέσεις (θεωρητικής αξίας) οι Κωνσταντινουπολίτες, οι Ίμβριοι και Τενέδιοι που θα απολάμβαναν αυτοδιοίκησης αλλά ποιος τα θυμάται τώρα αυτά τα παρωχημένα κι από την άλλη μεριά οι Θρακιώτες). Για την ιστορία και μόνο, χρόνια μετά, το 1995 στο Ντέϊτον, η ίδια αντίληψη εθνικής ταυτότητας, (αδιανόητη για τους εξεγερμένους Γάλλους του 1789) χρησιμοποιήθηκε σαν μπούσουλας για τη λήξη του πολέμου στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη.
Προς τι λοιπόν θα αναρωτιόσαστε όλα ετούτα τα «παρωχημένα».
Για να θυμόμαστε – αν μη τι άλλο όταν ακουμπάμε τέτοιες ιστορίες ωσάν τη «φτέρη» της Συνθήκης της Λωζάννης – με πόσο πόνο, αίμα, δάκρυα από τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας, επιπλέον εκείνων της Καταστροφής του 1919 – 1922, χτίστηκε η εθνική και θρησκευτική «καθαρότητα» των δυο χωρών. Όπως έγραψε και ο Ηλίας Βενέζης επισκεπτόμενος το κτήριο όπου συνεδρίαζαν οι εθνικές αντιπροσωπίες που συνομολόγησαν τόσο στη Σύμβαση όσο και λίγο αργότερα στη Συνθήκη της Λωζάννης, «είναι ένα κτήριο νεκροταφείο πόνου, ιδεών, εκεί που θάφτηκαν μια για πάντα οι πατρίδες μας».
Τι σας λέω θα μου πείτε. Εδώ τα 100χρονα της Μικρασιατικής Καταστροφής τιμήθηκαν από το Ελλαδίτικο κράτος και της επί του Πολιτισμού Υπουργείου του, κατά τι περισσότερο του προσφάτως αποβιώσαντος Βασίλη Καρρά.
Κι όποιος κατάλαβε, κατάλαβε.
Οι υπόλοιποι ας συνεχίζουν να… «σείουν τη φτέρη». Κακό της κεφαλής τους και δυστυχώς και της κεφαλής μας.
