Πριν από λίγες ημέρες παρουσιάστηκαν από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) στο Πάντειο Πανεπιστήμιο τα δεδομένα της Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Ερευνας σχετικά με την επίδραση της ταξικής διαστρωμάτωσης και των γεωγραφικών ανισοτήτων στα συμπτώματα κατάθλιψης. Σύμφωνα με την έρευνα, η Ελλάδα καταγράφει τον υψηλότερο μέσο όρο καταθλιπτικών συμπτωμάτων στην Ευρώπη, ενώ βρίσκεται και στην κορυφή σε ό,τι αφορά τα συμπτώματα μοναξιάς. Από την ανάλυση των ευρημάτων προέκυψε ότι η εργατική τάξη, δηλαδή οι μισθωτοί χωρίς πόρους εξουσίας, εμφανίζει τα υψηλότερα επίπεδα καταθλιπτικών συμπτωμάτων, ενώ οι εργοδότες παρουσιάζουν τα χαμηλότερα. Δεν πέσαμε από τα σύννεφα. Τα παραπάνω ευρήματα επιβεβαιώνουν την παρατήρηση ότι η πλειονότητα των πολιτών βιώνει τα άγχη της μνημονιακής περιόδου και ζει υπό συνθήκες αντίστοιχες της δημοσιονομικής κρίσης, όταν το κεφάλαιο «μνημόνια» έχει κλείσει για τη χώρα εδώ και αρκετό καιρό. Δεν είναι, άλλωστε, καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι η παραπάνω θλιβερή πρωτιά συνδέεται αντιστρόφως ανάλογα με τον πάτο, όπου κατατάσσεται η χώρα μας σε μια σειρά στατιστικών δεδομένων που αφορούν τους μισθούς.
Πρόσφατα η Eurostat δημοσιοποίησε τα στοιχεία για τους μισθούς στην ΕΕ για το 2023, σύμφωνα με τα οποία η Ελλάδα βρίσκεται τρίτη από το τέλος όσον αφορά τον μέσο ετήσιο προσαρμοσμένο μισθό πλήρους απασχόλησης ανά εργαζόμενο. Πρόκειται για τις μεικτές αποδοχές, οι οποίες ανέρχονται στη χώρα μας στο ποσό των 17.000 ευρώ, όταν ο μέσος ετήσιος μισθός πλήρους απασχόλησης στην ΕΕ ανήλθε στο ποσό των 37.900 ευρώ. Η Ελλάδα ξεπερνά οριακά την Ουγγαρία, με τελευταία τη Βουλγαρία.
Παράλληλα, στην ετήσια έκθεση του ΟΟΣΑ για το 2024, η Ελλάδα κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις σε μισθολογικά ζητήματα, σημειώνοντας τον τρίτο χαμηλότερο μισθό ανάμεσα στις 35 χώρες του ΟΟΣΑ, ξεπερνώντας μόνο το Μεξικό και την Κολομβία. Επιπλέον, ο ΟΟΣΑ διαπίστωσε πως οι πραγματικοί μισθοί έχουν μειωθεί σημαντικά εξαιτίας, μεταξύ άλλων παραγόντων, του πληθωρισμού, με αποτέλεσμα πάνω από 65% των πολιτών να αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσχέρειες.
Περαιτέρω, αρνητικά συναισθήματα, όπως άγχος, αγανάκτηση αλλά και απογοήτευση, βιώνουν σήμερα όλοι όσοι αναζητούν μια αξιοπρεπή κατοικία με εύλογο μίσθωμα, συνδυασμός που σπάνια συναντάται πλέον. Από το 2018 έως και το 2023 τα ενοίκια σε κατοικίες κατάλληλες για οικογένεια αυξήθηκαν σωρευτικά από 43,2% έως 52,1%, ενώ τα τελευταία εννιά χρόνια (2015-2023) τα ενοίκια στην Αθήνα έχουν αυξηθεί κατά 55,9%. Αλλωστε, το σύνολο των δεικτών της Eurostat κατατάσσουν την Ελλάδα πρωταθλήτρια στο κόστος στέγασης για τουλάχιστον έξι συναπτά έτη στο σύνολο των χωρών της ΕΕ. Οι χαμηλόμισθοι για ένα μικρό επιπλωμένο διαμέρισμα ενός δωματίου αναγκάζονται να διαθέσουν το 72,2% του μισθού τους.
Αν στα παραπάνω στοιχεία προστεθεί η ακρίβεια, η κατάσταση που διαμορφώνεται για τα μεσαία και χαμηλά στρώματα είναι ασφυκτική και δεν μπορεί παρά να επιδρά καταλυτικά στην ψυχική υγεία. Δυστυχώς, ούτε οι οικονομικοί δείκτες ευημερούν ούτε οι άνθρωποι. Η κυβέρνηση αντιμετωπίζει τα παραπάνω με εξαγγελλόμενα μέτρα που δεν επιφέρουν άμεσα και καίρια αποτελέσματα. Μην αναμένετε εξεύρεση λύσης για την ακρίβεια, τους μισθούς και τη στεγαστική κρίση, τα ολιγοπώλια θα συνεχίσουν να μας νικούν. Πιο πιθανό είναι να μας χορηγηθεί ένα «therapist pass», μία επιταγή για την ψυχολογική μας υποστήριξη.
Η Αννα Παπαδοπούλου είναι δικηγόρος, γραμματέας τομέα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής
