Ακόμη μία λεόντειος σύμβαση της κυβέρνησης Μητσοτάκη υπέρ του ιδιώτη η παραχώρηση της Εγνατίας στη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.
Στις 26 Αυγούστου η κυβέρνηση ανακήρυξε την κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – Egis προτιμητέο ανάδοχο για την παραχώρηση της Εγνατίας για 35 χρόνια. Σύμφωνα με όσα ανέφερε η ανακοίνωση του ΤΑΙΠΕΔ, το δημόσιο θα εισπράξει άμεσα για την παραχώρηση 1,5 δισ. ευρώ και για τα επόμενα 35 χρόνια το 7,5% των ετήσιων ακαθάριστων εσόδων χρήσης και εκμετάλλευσης του έργου, δηλαδή, κατά τις προβλέψεις της σύμβασης, 24 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο, έναντι 235 εκατ. ευρώ που θα εισπράττει ο παραχωρησιούχος, ή 850 εκατ. ευρώ στο σύνολο της 35αετίας επί συνολικών εσόδων 11,35 δισ. ευρώ του παραχωρησιούχου.
Τέσσερις ημέρες μετά την ανακοίνωση του ΤΑΙΠΕΔ η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ θριαμβολογούσε σε ανακοίνωσή της: «Είμαστε ενθουσιασμένοι, αλλά και υπερήφανοι για την ανάδειξή μας ως προτιμητέου επενδυτή για την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού. Πρόκειται για μία πολύ μεγάλη επιτυχία του ομίλου μας».
Ο ενθουσιασμός είναι δικαιολογημένος, αφού με την παραχώρηση της Εγνατίας ο όμιλος όχι μόνο παίρνει το διαμάντι των ελληνικών αυτοκινητόδρομων, αλλά το παίρνει και με μια λεόντειο υπέρ του σύμβαση – όπως λεόντειες υπέρ των ιδιωτών είναι οι περισσότερες συμβάσεις που προωθεί η ΝΔ ως κυβέρνηση, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη σύμβαση με τη Lamda για το Ελληνικό.
Μόνο κέρδη για τον ιδιώτη
Με βάση τους όρους της προωθούμενης σύμβασης η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ: Θα πάρει για 35 χρόνια προς εκμετάλλευση την ολοκληρωμένη αρτηρία της Εγνατίας, τον μεγαλύτερο αυτοκινητόδρομο της χώρας κι έναν από τους μεγαλύτερους στην Ευρώπη, μήκους 883 χλμ.
Η Εγνατία διασχίζει όλη τη βόρεια Ελλάδα από την Ηγουμενίτσα έως τους Κήπους του Εβρου και συμπεριλαμβάνει τους τρεις κάθετους οδικούς άξονες που συνδέουν την Ελλάδα με τις όμορες βαλκανικές χώρες: Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Βουλγαρία.
Το κόστος του έργου ήταν 7 δισ. ευρώ αλλά η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ θα το πάρει με 1,5 δισ. Θα υπερδιπλασιάσει άμεσα το κόστος των διοδίων που πληρώνουν σήμερα οι χρήστες (από 3 λεπτά το χλμ. σε 6,5 λεπτά το χλμ.) και θα καταργήσει τις ισχύουσες μέχρι σήμερα απαλλαγές για άνεργους και τοπικούς χρήστες, προκειμένου να έχει αυξημένα έσοδα.
Θα διασφαλίσει την ανάληψη εκ μέρους του δημοσίου όλων των βασικών κινδύνων. Συγκεκριμένα, το δημόσιο θα δεσμευτεί να πληρώνει στην εταιρεία κάθε επιπλέον κόστος που θα οδηγήσει σε απώλεια τμήματος των προϋπολογισθέντων εσόδων της λόγω έκτακτων καταστάσεων, όπως π.χ. περιορισμοί στις μετακινήσεις με κρατική εντολή λόγω Covid-19 ή πτώση της κίνησης λόγω οικονομικής ή άλλης πολιτικής κρίσης με τις όμορες βαλκανικές χώρες, αλλά και όλα τα πρόσθετα κόστη λειτουργίας του δρόμου που μπορεί να προκύψουν από γεωτεχνικά προβλήματα, π.χ. πλημμύρες και κατολισθήσεις λόγω του εκτεταμένου ορεινού ανάγλυφου, προβλήματα στις 177 μεγάλες γέφυρές της κ.ά.
Θα προσέλθει στην υπογραφή της σύμβασης με λυμένο ακόμη και το πρόβλημα του δανεισμού της για το τίμημα του 1,5 δισ. ευρώ που θα καταβάλει στο δημόσιο, αφού η Alpha Bank από κοινού με το ΤΑΙΠΕΔ, του οποίου ήταν χρηματοοικονομική σύμβουλος αναφορικά με τη σύμβαση παραχώρησης της Εγνατίας, για πρώτη φορά προσφέρουν το εργαλείο της προεγκεκριμένης δανειακής χρηματοδότησης (staple financing) στην εταιρεία που θα έπαιρνε την παραχώρηση, εν προκειμένω την κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – Egis.
Με μια τόσο ετεροβαρή σε βάρος του δημοσίου και υπέρ του ομίλου συμφωνία κατανοεί κανείς τον ενθουσιασμό της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ: ετοιμάζεται να παραλάβει προς εκμετάλλευση τον μεγαλύτερο ολοκληρωμένο αυτοκινητόδρομο της Ελλάδας με προνομιακούς όρους και χωρίς να αναλάβει κανέναν επιχειρηματικό κίνδυνο, εξασφαλίζοντας εγγυημένη ροή υψηλών εσόδων για 35 χρόνια και καθιστάμενη ο απόλυτη κυρίαρχος στα έργα παραχώρησης και εκμετάλλευσης αυτοκινητόδρομων στην Ελλάδα και μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου στην Ευρώπη.
Η κυβέρνηση πανηγυρίζει!
Είναι αδύνατο να κατανοήσει όμως κάποιος –παρά μόνο ως προϊόν νεοφιλελεύθερης ιδεοληψίας– τους κυβερνητικούς πανηγυρισμούς: για παράδειγμα τις δηλώσεις του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Κώστα Καραμανλή, ο οποίος χαρακτήρισε τη σύμβαση παραχώρησης της Εγνατίας «σπουδαίο νέο για την ελληνική οικονομία», με το σκεπτικό ότι «δόθηκε το υψηλότερο τίμημα που έχει δοθεί ποτέ για περιουσιακό στοιχείο του ΤΑΙΠΕΔ» και ότι θα αποτελέσει «μία από τις μεγαλύτερες επενδύσεις ιδιωτικών κεφαλαίων της τελευταίας δεκαετίας».
Γιατί η Εγνατία, όπως εύστοχα έχει δείξει η μελέτη που εκπόνησαν οι οικονομολόγοι Λεωνίδας Βατικιώτης και Γρηγόρης Ζαρωτιάδης για λογαριασμό του συλλόγου των εργαζομένων της, ούτε με εύλογο τίμημα δίνεται («Ποιος ιδιώτης θα έδινε το σπίτι του που του κόστισε 70.000 ευρώ σε έναν άλλο για 15.000 ευρώ; Κανείς!» είχε χαρακτηριστικά πει ο Λεων. Βατικιώτης στη συνέντευξη Τύπου των εργαζομένων) ούτε ιδιωτική επένδυση αφορά.
Αφορά μεταφορά εσόδων από το δημόσιο σε μια ιδιωτική εταιρεία για 35 χρόνια, μια μερική προεξόφληση δημόσιων εσόδων με όφελος 8 δισ. ευρώ για τον ιδιώτη και ισόποση ζημιά για το δημόσιο.
Έγκλημα σε βάρος της εθνικής οικονομίας και της βόρειας Ελλάδας
Το έργο της Εγνατίας Οδού και των κάθετων αξόνων που πρόκειται να παραχωρηθεί:
• 900 χλμ. κατασκευασμένων αυτοκινητόδρομων (40% της Ελλάδας)
• 110 χλμ. σηράγγων, 50 χλμ. γεφυρών
• Ολες οι υπεραστικές μεταφορές της βόρειας Ελλάδας και οι συνοριακές συνδέσεις με γειτονικά κράτη
• Καταβληθέν κόστος κατασκευής 7 δισ. ευρώ
• Χρηματοδότηση κατασκευής: εθνικοί πόροι (μέσω δανεισμού) και προγράμματα ΕΕ
• Αποπληρωθέντα δάνεια Εγνατία Οδός ΑΕ: 1,1 δισ. ευρώ (100%) – χρέος: 0
• Κατασκευαστικές εκκρεμότητες: 0,25 δισ. ευρώ (σταθμοί εξυπηρέτησης, τμήμα 44 χλμ. Χαλάστρα – Εύζωνοι) Αποτελέσματα της παραχώρησης:
• Απώλεια εξασφαλισμένων ετήσιων κερδών από το δημόσιο 90 έως 235 εκατ. ευρώ (αναλόγως του ύψους των διοδίων) για 35 έτη και αντ’ αυτού εφάπαξ είσπραξη 1,49 δισ. ευρώ και 24 εκατ. ευρώ το έτος. Το εφάπαξ ποσό ουσιαστικά θα αποτελεί προείσπραξη μόνο μικρού ποσοστού των μελλοντικών εσόδων, με επιτόκιο πολλαπλάσιο από το τρέχον επιτόκιο δημόσιου δανεισμού της χώρας (<1,9% για ομόλογα τριανταετίας).
• Υπερδιπλασιασμός κόστους διοδίων για τους χρήστες (από 3 στα 6,5 λεπτά/χλμ.).
• Κατάργηση απαλλαγών διοδίων για τοπικούς χρήστες και άνεργους.
• Ανάληψη από το δημόσιο των σημαντικών ρίσκων (γεωτεχνικά, πανδημίες, οικονομικές κρίσεις) με επιπλέον αποζημιώσεις στον παραχωρησιούχο.
• Απαγόρευση ανάπτυξης νέων αυτοκινητοδρόμων και οδών ταχείας κυκλοφορίας (π.χ. Θεσσαλονίκη – Εδεσσα, Πατρίδα – Σκύδρα κ.ά.) ως ανταγωνιστικών έργων στην παραχώρηση.
• Το μοντέλο της εν λόγω παραχώρησης είναι εξαρχής στρεβλό, καθότι τα έσοδα διοδίων και εκμετάλλευσης υπερεπαρκούν για την αυτοχρηματοδότηση τόσο της συντήρησης και λειτουργίας όσο και των νέων κατασκευών, άρα δεν υφίστανται ανάγκες προσέλκυσης ιδιωτικών κεφαλαίων μέσω σύμβασης παραχώρησης.
