Η κυβέρνηση πανηγύρισε για τα €3,5 δισ. που έλαβε από την πώληση των συμμετοχών του δημοσίου στα τραπεζικά ιδρύματα, «ξεχνώντας» ότι είχαν δοθεί €46 δισ.
για την ανακεφαλαιοποίησή τους
Την περασμένη Δευτέρα στη Βουλή το πολιτικό σκηνικό θύμιζε κάτι από το «Φωνάζει ο κλέφτης». Στην ταινία που βασιζόταν στο θεατρικό του Ψαθά ο αδίστακτος απατεώνας γαμπρός ενός έντιμου στρατηγού καταχράται κονδύλια του οργανισμού στον οποίο τον διόρισε ο πεθερός μαζί με άλλα «μπουμπούκια». Κι όταν ο έντιμος λογιστής αποκαλύπτει τις καταχρήσεις του, ο απατεώνας εξανίσταται και τα βάζει μαζί του, αποκαλώντας τον λογιστή τρελό, απατεώνα, κομμουνιστή και «εναντίον του καθεστώτος»…
Κάτι ανάλογο συνέβη στη συνεδρίαση των επιτροπών Οικονομικών Υποθέσεων και Παραγωγής και Εμπορίου με θέμα την πώληση των συμμετοχών του δημοσίου στις τράπεζες μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ). Στον ρόλο του λογιστή φανταστείτε μια έκθεση του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), του μεγαλύτερου και καθόλου αριστερόστροφου κέντρου οικονομικών μελετών της Ελλάδας, και τον τομεάρχη Οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ Νίκο Παππά να επισημαίνουν ότι με την ιδιωτικοποίηση των τραπεζών το δημόσιο φορτώθηκε οριστικά ζημιές ύψους 42 δισ. ευρώ. Στον ρόλο του απατεώνα γαμπρού φανταστείτε τον υπουργό Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη και τον κεντρικό τραπεζίτη Γιάννη Στουρνάρα να δίνουν με σοφιστείες τη nynυπέρ πάντων μάχη να πείσουν ότι το ΚΕΠΕ δεν ξέρει τι λέει και το δημόσιο μάλιστα κέρδισε από τις ιδιωτικοποιήσεις των τραπεζών 3,5 δισ. ευρώ.
Ο Κ. Χατζηδάκης το εξέφρασε χοντροκομμένα και χωρίς στοιχεία, διατυπώνοντας μάλιστα τη λύπη του για την έκθεση του ΚΕΠΕ, ενώ ο κεντρικός τραπεζίτης το είπε κατασκευάζοντας ένα καινοφανές, τραβηγμένο από τα μαλλιά, ανεκδιήγητο επιχείρημα προσθέτοντας μήλα με πορτοκάλια: τα νούμερα από το θεωρητικό όφελος του δημοσίου από το PSI, τα μερίσματα της Τράπεζας της Ελλάδoς προς το δημόσιο –δεν έχουν καμία σχέση με τις εμπορικές τράπεζες στις οποίες δόθηκε η στήριξη– ακόμη και τα ονομαστικά κέρδη του δημοσίου από τα CoCos, π.χ. της Πειραιώς τα οποία μηδενίστηκαν επιτόπου με το reverse split που πραγματοποίησε η διοίκηση της τράπεζας την παραμονή της τελευταίας κατά σειρά αύξησης μετοχικού κεφαλαίου, τον Απρίλιο του 2021.
Οι αναφορές, όμως, του Γ. Στουρνάρα έντυσαν με το κύρος της θέσης του κεντρικού τραπεζίτη το ψέμα Χατζηδάκη. Πλέον όλα τα φιλοκυβερνητικά μέσα μαζικής ενημέρωσης επαναλαμβάνουν τη νέα «αλήθεια»: το δημόσιο δεν έχασε αλλά κέρδισε από την ιδιωτικοποίηση των τραπεζών, το ΚΕΠΕ δεν ξέρει τι του γίνεται και δόξα στην κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Το κρίσιμο ερώτημα, όμως, είναι γιατί Χατζηδάκης και Στουρνάρας… καίγονται τόσο πολύ να κρύψουν τις ζημιές του δημοσίου από τη διάσωση και ιδιωτικοποίηση των τραπεζών;
Η αδιαφορία για το δημόσιο
Το φθινόπωρο του 2023, μετά την επαναφορά της Ελλάδας στην επενδυτική βαθμίδα από τους οίκους DBRS και Fitch, η κυβέρνηση της ΝΔ αποφάσισε να βάλει μπροστά τη διαδικασία επιστροφής στον ιδιωτικό τομέα των τραπεζών στις οποίες είχε ακόμη συμμετοχή το δημόσιο. Η διαδικασία αυτή, καλώς ή κακώς, ήταν αναπόφευκτη γιατί το ήθελε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, γιατί αυτή είναι η ορθοδοξία στην ευρωζώνη. Θα το έκανε κι ο ΣΥΡΙΖΑ, υποχρεωτικά, περιορίζοντας τις ζημιές του δημοσίου όσο μπορούσε. Η ΝΔ όμως δεν ενδιαφέρεται για το δημόσιο.
Το ΤΧΣ βάσει σχεδίου που είχε ανακοινώσει στις αρχές του 2023 σχεδίαζε να προχωρήσει στην πώληση των τραπεζικών συμμετοχών του δημοσίου ως τα τέλη του 2025. Το καλοκαίρι του 2023 έγινε γνωστό ότι η κυβέρνηση θα προχωρήσει στο τελευταίο τρίμηνο του έτους στην πώληση των μετοχών της Eurobank, όπου το δημόσιο είχε μικρό ποσοστό, και του 20% των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας. Πράγματι, στις 3 Οκτωβρίου η Eurobank αγόρασε το 1,5% των μετοχών της που κατείχε ακόμη το δημόσιο και σε τιμή που θεωρήθηκε καλή: στο 0,95 της λογιστικής τους αξίας, τιμή που θεωρήθηκε πολύ ικανοποιητική δεδομένου ότι οι μετοχές των ευρωπαϊκών τραπεζών βρίσκονταν τότε στο 0,80. Τις ίδιες μέρες ο οίκος Moody’s υπολόγισε σε έκθεσή του για την Ελλάδα ότι το δημόσιο δεν θα καταφέρει να βγάλει από την ιδιωτικοποίηση των τραπεζών ποσό πάνω από 3-4 δισ. ευρώ.
Και στις 4 Νοεμβρίου το ΚΕΠΕ, με αφορμή την ανάλυση της Moody’s, δημοσίευσε μια έκθεση με παραπλήσια μεθοδολογία η οποία κατέληγε στο συμπέρασμα ότι το δημόσιο θα μπορούσε να βγάλει από 3,1 ως 5,58 δισ. ευρώ, δηλαδή ελάχιστο κλάσμα των 46 δισ. ευρώ που είχε δώσει συνολικά διά του ΤΧΣ στις τράπεζες. Κατά συνέπεια η ιδιωτικοποίηση των τραπεζών θα σήμαινε ζημιές που θα κυμαίνονταν από -91,3% ως -93,5% ή την απώλεια 9,3 ευρώ για κάθε 10 ευρώ που έβαλε.
Το ΚΕΠΕ τα έγραψε όχι για να κάνει αντιπολίτευση αλλά από διάθεση αγγλοσαξονικής ορθοδοξίας και χρηστής διοίκησης. Οι ζημιές του ελληνικού δημοσίου από την ιδιωτικοποίηση των τραπεζών που στηρίχτηκαν επί κρίσης ήταν τόσο συντριπτικές που στο όνομα του δημόσιου συμφέροντος έπρεπε να υπάρξουν διαφάνεια και λογοδοσία: συγκεκριμένα ποσά που έδωσε το δημόσιο για κάθε τράπεζα και πόσα πήρε πίσω και να αξιολογήσουν οι ενδιαφερόμενοι φορείς του δημοσίου αλλά και πανεπιστημιακοί όσα έγιναν στην Ελλάδα συγκριτικά με όσα έγιναν στις άλλες χώρες και να καταλήξουν σε βελτιωτικές προτάσεις, ώστε να μην ξαναγράψει τόσο μεγάλες ζημιές το ελληνικό δημόσιο.
Η διαφάνεια, η λογοδοσία και ο σχεδιασμός εναλλακτικών πολιτικών –μαθαίνουμε από τα λάθη μας– είχαν μάλιστα κατά το ΚΕΠΕ επείγοντα χαρακτήρα γιατί:
01 Η ιδιωτικοποίηση των ελληνικών τραπεζών αποτελεί μοναδική παγκοσμίως περίπτωση που γίνεται με τόσο μεγάλες ζημιές για το δημόσιο. Στις ΗΠΑ έγιναν τα ίδια αλλά το δημόσιο βγήκε με κέρδος 12,4% και στην Αγγλία με μικρή ζημιά (-17%).
02 Το πρόβλημα του σφιχτού εναγκαλισμού του δημοσίου με τις τράπεζες είναι ακόμη εδώ, στον βαθμό που το 50% των τραπεζικών κεφαλαίων αποτελείται από αναβαλλόμενο φόρο –κοινώς αέρα– και σε περίπτωση που προσεχώς οι τράπεζες βγάλουν ζημιές, το δημόσιο θα πρέπει να τις ενισχύσει ξανά με κεφάλαια και να μεταφέρει ξανά στους φορολογούμενους το βάρος.
Ξεπουλούν και το γιορτάζουν
Αυτά τα θεσμικά ανέφερε η έκθεση του ΚΕΠΕ, τα οποία εφαρμόζουν απαρέγκλιτα οι κυβερνήσεις στις ΗΠΑ και στην Αγγλία, όμως είναι αδιανόητα για την κυβέρνηση της ΝΔ. Δημοσιεύτηκε μάλιστα σε μέρες αναστάτωσης στην αγορά λόγω της άρνησης του ΤΧΣ να αποκαλύψει το τίμημα που μόλις είχε προσφέρει η Unicredit για το 9% της Alpha Bank, ενισχύοντας τις φημολογίες ότι ήταν προβληματικά χαμηλό.
Τότε, λοιπόν, παρεμβαίνοντας ο τομεάρχης του ΣΥΡΙΖΑ Ν. Παππάς ζήτησε συζήτηση για την ιδιωτικοποίηση των τραπεζών στη Βουλή, με αφορμή την έκθεση του ΚΕΠΕ, αλλά η κυβέρνηση αρνήθηκε. Αντίθετα, προχώρησε σε μια επί τροχάδην μαζική ιδιωτικοποίηση του τραπεζικού συστήματος, δίνοντας μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις τις τραπεζικές συμμετοχές του δημοσίου σε «τιμή ευκαιρίας».
Σε τιμή ευκαιρίας δόθηκε π.χ., σύμφωνα με τις εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς, το 9% της Alpha Bank στη Unicredit, με τίμημα 1,39 ανά μετοχή. Ηταν χαμηλότερο ακόμη κι από το 1,5 ευρώ ανά μετοχή που είχε διαρρεύσει ότι δίνουν οι Ιταλοί όταν το ΤΧΣ αρνούνταν ακόμη να αποκαλύψει την τιμή της προσφοράς και από κύκλους του διέρρεε ότι δεν θεωρούν ικανοποιητική την τιμή ελπίζοντας να αυξηθεί στην ανοιχτή διαγωνιστική διαδικασία. Τελικά οι μετοχές της Alpha Bank δόθηκαν στο 0,52 της λογιστικής τους αξίας, πολύ κάτω από τα ευρωπαϊκά επίπεδα.
Σε τιμή ευκαιρίας δόθηκε και το 22% των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας, με τίμημα 5,30 ευρώ η μετοχή ή στο 0,64 της λογιστικής της αξίας.
Μόνο το 27% των μετοχών της Πειραιώς, στα 4 ευρώ τον Μάρτιο, δόθηκε σε μια θεωρούμενη δίκαιη αποτίμηση βάσει ευρωπαϊκών μέσων όρων, στο 0,8 της λογιστικής τους αξίας.
Σε καθεμία από αυτές τις ιδιωτικοποιήσεις ο Κ. Χατζηδάκης πανηγύριζε τη δήθεν νέα μεγάλη επιτυχία, την εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών και τις τεράστιες αποδόσεις, ενώ ο κεντρικός τραπεζίτης επιβεβαίωνε την επιστροφή των ελληνικών τραπεζών στην κανονικότητα. Αφού ολοκληρώθηκαν όλα, Κ. Χατζηδάκης και Γ. Στουρνάρας πήγαν στη Βουλή για να απαντήσουν στον Ν. Παππά με πέντε μήνες καθυστέρηση.
Στη συζήτηση που έγινε ο Ν. Παππάς, επικαλούμενος και τη μελέτη του ΚΕΠΕ, έθεσε μεταξύ των άλλων στον υπουργό το ερώτημα γιατί βιάστηκε να πουλήσει σχεδόν όλες τις τραπεζικές συμμετοχές του δημοσίου μέσα σε ένα πεντάμηνο. «Οταν οι εκτιμήσεις στόχων για τις τιμές των τραπεζών από όλους τους διεθνείς αναλυτές είναι για 30% ως 50% παραπάνω από τις τρέχουσες τιμές, εσείς γιατί βιαστήκατε;» ρώτησε ζητώντας λογοδοσία για τις επιλογές του ΤΧΣ.
Απαντώντας ο Κ. Χατζηδάκης υποστήριξε ότι αυτή ήταν η κατάλληλη οικονομική συγκυρία και παρέπεμψε στην ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας –η Moody’s δεν την έδωσε– στους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης –προσγειώθηκαν στο 2% το 2023–, ενώ υποστήριξε πως οι ιδιωτικοποιήσεις των τραπεζών από μόνες τους αποτελούν κίνηση επιστροφής της οικονομίας στην κανονικότητα.
Η λυπητερή
Το ΤΧΣ έδωσε στην Τράπεζα Πειραιώς για κεφάλαια, χρηματοδοτικό κενό (για τις τράπεζες Αγροτική, Γενική, Κύπρου) και CoCos 19,68 δισ. ευρώ. Πήρε πίσω 1,35 δισ., δηλαδή ζημιά 18,33 δισ. ευρώ.
Στην Εθνική έδωσε για κεφάλαια και χρηματοδοτικό κενό (για την FBBank) 9,38 δισ. Πήρε πίσω 1 δισ. αλλά έχει άλλο ένα 18% του μετοχικού κεφαλαίου της που θα πουληθεί ακριβότερα, ίσως κοντά στο 1,26 δισ., δηλαδή η ζημιά θα φτάσει τα 7,12 δισ. ευρώ.
Στη Eurobank έδωσε για κεφάλαια και χρηματοδοτικό κενό (Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο) 10 δισ. ευρώ. Πήρε πίσω μόλις 93,65 εκατ., δηλαδή ζημιά 10 δισ. ευρώ.
Στην Alpha Βank επένδυσε 3,96 δισ. ευρώ. Πήρε πίσω 293 εκατ., άρα ζημιά 3,66 δισ. ευρώ.
Η αγορά μιλά για υπερβολική βιασύνη
«Εχει δίκιο ο Παππάς;» ρώτησε το Documento παράγοντες της αγοράς. «Κατά πάσα πιθανότητα, ναι» μας απάντησαν. «Είναι γεγονός ότι η κυβέρνηση επέδειξε υπερβολική βιασύνη. Αν περίμενε λίγους μήνες ακόμη, ας πούμε μέχρι να δημοσιεύσουν οι τράπεζες τα αποτελέσματα του έτους του 2023 που έδειξαν υψηλά κέρδη, θα μπορούσε να τις δώσει σε καλύτερες τιμές. Οπως θα δώσει σε καλύτερες τιμές, πιθανόν πάνω από τα 8 ευρώ, το 18% της Εθνικής Τράπεζας που έχει κρατήσει. Νομίζω πούλησαν άρον άρον τις τράπεζες γιατί νόμιζαν ότι με αυτό θα έπαιρναν επενδυτική βαθμίδα από τη Moody’s και θα άνοιγε ο δρόμος για την αναβάθμιση του ελληνικού χρηματιστηρίου. Αυτό επιδιώκει σταθερά η ΝΔ» κατέληξαν.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη μπορεί να λαμβάνει τις αποφάσεις της με στόχο την αναβάθμιση του ελληνικού χρηματιστηρίου, προς όφελος των λίγων μεγάλων εισηγμένων, και να μην ενδιαφέρεται για το ότι βάλλεται το δημόσιο συμφέρον. Επ’ ουδενί δεν θέλει να καταλάβουν οι ψηφοφόροι ότι οι ιδιωτικοποιήσεις των τραπεζών που διαφημίζει ως δήθεν επιτεύγματα σημαίνουν ζημιές 42 δισ. που θα πληρώσουν αυτοί μέσω των έμμεσων φόρων. Γι’ αυτό και κάνει το άσπρο μαύρο.
Η αλήθεια όμως είναι άλλη: το ΤΧΣ έβαλε στις τράπεζες συνολικά 46 δισ. ευρώ. Παίρνει ή θα πάρει πίσω γύρω στα 3,5 δισ. ευρώ, άρα η ζημιά του δημοσίου φτάνει τα 42,5 δισ. ευρώ.
Οι ιδιωτικοποιήσεις των ελληνικών τραπεζών γίνονται με παγκόσμιο ρεκόρ ζημιάς την οποία πληρώνουν οι φορολογούμενοι κι αυτό δεν αλλάζει όσες σοφιστείες κι αν σκαρφιστούν Χατζηδάκης και Στουρνάρας.
Διαβάστε επίσης: Βουλή: «Καμπανάκι» Στουρνάρα για νέο κύμα «κόκκινων» δανείων
Η λίστα με τις 198 απάτητες παραλίες της Ελλάδας – Τι πρέπει να γνωρίζετε
Παπανώτας: Οι συνυποψήφιοι μού έσκαψαν τον λάκκο – Μπεκατώρου: Δεν έθεσα κανένα τελεσίγραφο
Καιρός: Αναβαθμίζεται το δελτίο της ΕΜΥ – Έρχονται επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα
O «happy traveler» Μητσοτάκης υποδέχεται τουρίστες…