Ο Κυριάκος Χατζηιωάννου επιστρέφει στη Στέγη του Ιδρύµατος Ωνάση για να µιλήσει µέσω του σώµατος «για διευρυµένες έννοιες του έρωτα, να παρουσιάσει προσωπικές και ενδόµυχες εµπειρίες, να ανακαλέσει µνήµες και να προσφέρει στιγµές παρηγοριάς».
Στο τρίτο µέρος της χορογραφικής σπουδής του «Erotikon/Higher states, part 3» χρησιµοποιεί µια σειρά αναλυτικών εργαλείων και επιτελεστικών τεχνικών, όπως το τραγούδι, ο φιλοσοφικός λόγος και η κίνηση, αντλεί έµπνευση από το έργο «Αποσπάσµατα του ερωτικού λόγου» του Ρολάν Μπαρτ και γράφει το δικό του ερωτικό «Συµπόσιο». Ο πολυσχιδής καλλιτέχνης µάς µιλάει για την ανάγκη πίσω από το «Erotikon», τον έρωτα των apps, το «τέλος της αγάπης», την κοινωνική κατασκευή της ευτυχίας και της δυστυχίας αλλά και για την queer-φεµινιστική άποψη του έρωτα.
Ο έρωτας στη σκηνή δεν είναι κάτι που δεν έχουµε ξαναδεί. Τι νέο θέλεις να καταθέσεις;
Το έργο «Erotikon/Higher states, part 3» άρχισε να µελετάται ως πολυµορφική παράσταση, µε σκοπό να προσεγγίσει και να διατυπώσει διευρυµένες έννοιες του έρωτα, να αποτυπώσει παραστατικά προσωπικές και ενδόµυχες εµπειρίες. Το ερωτικό φαινόµενο ως ξεχωριστή συνειδησιακή κατάσταση το κατατάσσω στη σειρά «Higher states» το οποίο είναι ένα πολυετές έργο που αποτελείται από πέντε µέρη, θεωρώντας ότι δεν µπορεί να λείπει από αυτή την αλληλουχία. Οχι γιατί είναι κάτι που δεν έχουµε ξαναδεί. Στην ιστορία του πολιτισµού και των τεχνών ο έρωτας είναι από τους πλέον κοινούς τόπους. Ανέκαθεν τον τραγουδούσαν, τον διηγούνταν στην ποίηση και τη λογοτεχνία, ενώ αποτελεί συχνό µοτίβο για ζωγράφους και γλύπτες καθώς και αντικείµενο διαπραγµάτευσης στον κινηµατόγραφο.
Σε αυτό το πλαίσιο αυτό που εξετάζεται συνήθως είναι η ερωτική έλξη για το άλλο πρόσωπο, η οποία βρίσκεται πέρα από το νοητικό επίπεδο και πέρα από αυτό που µπορεί να ειπωθεί. Ακριβώς γι’ αυτό η διαχρονική του δύναµη το καθιστά κατεξοχήν πηγή έµπνευσης σε κάθε µορφή τέχνης. Ενα φαινόµενο που αναγεννιέται διαρκώς και δεν µπορεί παρά να βρίσκει ανεξάντλητες διόδους έκφρασης. Το «Erotikon» είναι µια δίοδος έκφρασης αυτής της αέναης δυναµικής του έρωτα µέσα στις διαρκώς µεταβαλλόµενες νόρµες των σχέσεων, ιδιαίτερα στην εποχή των social media και των dating apps.
Σβετλάνα Ζαχάροβα: “Τα περισσότερα βήματα στη ζωή μου τα έχω κάνει χορεύοντας” [Συνέντευξη]
Με ποιον τρόπο έχει αναθεωρηθεί το ερωτικό στοιχείο σήµερα;
Σήµερα υπάρχει αυτή η τάση της αποδόµησης του έρωτα ή της ροµαντικής αγάπης στη σχέση του ζευγαριού ως κοινωνικού κατασκευάσµατος το οποίο θεωρείται ότι συνδέεται στην ιστορία των ιδεών τόσο µε τον τρόπο ζωής στον ετεροφυλικό γάµο όσο και µε τον καπιταλισµό. Σε αυτή την αποδόµηση της ιδέας του ροµαντικού έρωτα επιδίδεται η σύγχρονη κοινωνιολογία. Η κοινωνιολόγος Eva Illouz µάλιστα περιγράφει στο έργο της «Γιατί πονάει η αγάπη» πώς η επιθυµία –η ιδέα της ευτυχίας– είναι κοινωνικά ενσωµατωµένη και έτσι η δυστυχία της αγάπης στη σύγχρονη εποχή δεν είναι ατοµική αλλά κοινωνικά καθορισµένη. Οι πολιτισµικά πιο απαισιόδοξες προσεγγίσεις, ενόψει της υπερπροσφοράς από τα dating apps και της δυνατότητας για γρήγορο σεξ, µιλάνε για το «τέλος της αγάπης» καθώς και για ακρωτηριασµό της ικανότητας για έρωτα για το µεµονωµένο άτοµο. Οσον αφορά το σεξ και τον ερωτισµό, στο σηµερινό «φαρµακοπορνογραφικό καθεστώς» οι σεξουαλικές µας παραστάσεις και ανάγκες εξαρτώνται από τις συσκευές των τεχνολογικών και φαρµακευτικών παρεµβάσεων καθώς και από τα περιβάλλοντα των µέσων οπτικοποίησης και συνεπώς γίνονται οι ίδιες πηγή της νεοφιλελεύθερης δηµιουργίας αξιών.
Η εποχή που διανύουµε σε ποιο βαθµό θεωρείς ότι έχει καταφέρει να «απελευθερώσει» τον έρωτα, να τον αποδέχεται σε πιο ευρύ πλαίσιο, έξω από αυτό που θεωρείται «κανονικότητα»;
Στην εποχή που διανύουµε ο έρωτας –µαζί µε αυτόν και µια «απελευθερωµένη» σεξουαλική ζωή– επιδιώκεται ως ατοµική ευτυχία, ενώ οι διάφορες διαταραχές στις ερωτικές σχέσεις θεωρούνται ψυχολογικά ελαττώµατα µεµονωµένων προσωπικοτήτων, τα οποία οφείλουν να διορθωθούν µε τη λήψη ψυχοθεραπευτικών µέτρων. Οι φεµινίστριες, για παράδειγµα, επικρίνουν αυτό το συµπέρασµα και προσδίδουν στον έρωτα µονογαµική υπόσταση, ιδιαίτερα στις ετερόφυλες σχέσεις, όπου οι γυναίκες συνεχίζουν να πρέπει να υποτάσσονται σε µια πατριαρχική δοµή αγάπης απέναντι στους άντρες. Θεωρώ πως µέσα σε αυτό το πλαίσιο, µιας queer-φεµινιστικής άποψης του έρωτα, επικρίνεται η ροµαντική αγάπη που ορίζεται ως ετεροκανονική σχέση ζευγαριού µε σκοπό τον γάµο, αλλά ταυτόχρονα δεν ακυρώνει εντελώς τη συναισθηµατική, περιπετειώδη και διαπροσωπική ενέργεια της ερωτικής αγάπης.
INFΟ
Σύλληψη: Κυριάκος Χατζηιωάννου σε συνεργασία µε τη Μαργαρίτα Τσώµου. Σκηνοθεσία – χορογραφία: Κυρ. Χατζηιωάννου. Ερµηνεύουν: Mickey Mahar, Μαρία Σιδέρη, Νάνσυ Σταµατοπούλου, Κυρ. Χατζηιωάννου. 18-20/1, Στέγη του Ιδρύµατος Ωνάση.
Χορογράφοι στις πρώτες τους αναζητήσεις στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
