Η «ειδυλλιακή» εικόνα ραγίζει από ανεπάρκειες, αθετήσεις υποσχέσεων και κυβιστήσεις
Είναι ένα από τα παράδοξα της χώρας ότι δέκα χρόνια μετά την κατάρρευση του υπαρκτού νεοφιλελευθερισμού –όταν οι αγορές ζήτησαν από το κράτος να παρέμβει για να τις σώσει και μαζί την παγκόσμια οικονομία από τον κακό τους εαυτό– ο Κυριάκος Μητσοτάκης υλοποιεί το νεοφιλελεύθερο πείραμά του στην Ελλάδα.
Η προτεραιότητα στη μείωση της φορολογίας των κερδών, η εξάλειψη των ελέγχων στις επιχειρήσεις, η περαιτέρω ελαστικοποίηση της αγοράς εργασίας, το outsourcing των υπηρεσιών του δημοσίου στον ιδιωτικό τομέα και –το αποκορύφωμα– η εκχώρηση της επικουρικής ασφάλισης στους ιδιώτες αποτελούν τον πυρήνα του νεοφιλελεύθερου σχεδίου του Κυρ. Μητσοτάκη. Μαζί με την πώληση της δημόσιας περιουσίας (ό,τι έχει απομείνει) και των δημόσιων αγαθών. Προς το παρόν η κυβέρνηση πήρε πίσω τις ρυθμίσεις για την πώληση και ενοικίαση των αιγιαλών, θα τις επαναφέρει εν ευθέτω χρόνο με το κατάλληλο αμπαλάρισμα, ενώ στην επίσκεψή του στο Παρίσι στα υπό εκχώρηση αγαθά για τα οποία καλούσε τους ξένους επενδυτές –σύμφωνα με τη «Figaro»– ήταν και οι εταιρείες ύδρευσης. Πάντως η πολυδιαφημιζόμενη ελάφρυνση της μεσαίας τάξης θα πρέπει να περιμένει. Με τις μέχρι τώρα φορολογικές ελαφρύνσεις εισοδήματα 20.000-40.000 ευρώ ετησίως κερδίζουν 50 με 70 ευρώ ενώ και η μείωση στον ΕΝΦΙΑ υπάρχει φόβος ότι θα εξανεμιστεί από την αύξηση των αντικειμενικών αξιών.
Απορρύθμιση παντού
Αποκαλυπτικό των προθέσεών του είναι το αναπτυξιακό νομοσχέδιο των περίπου 900 σελίδων που κατέθεσε και το οποίο εξαφανίζει μια σειρά από διατάξεις υπέρ του περιβάλλοντος, φυσικού και πολιτιστικού, προκειμένου να προχωράνε απρόσκοπτα οι «στρατηγικές επενδύσεις». Επιπλέον εξαφανίζονται μια σειρά από διαδικασίες ελέγχου για την ίδρυση επιχειρήσεων, ενώ εκχωρούνται σε ιδιωτικές ελεγκτικές εταιρείες (outsourcing) αρμοδιότητες ελέγχου ακόμη και επιχειρήσεων που θα επιδοτούνται με δημόσιο χρήμα – ε ρε γλέντια!
Στα δε εργασιακά εξαφανίζονται μία σειρά από προστατευτικές διατάξεις υπέρ των εργαζομένων κι έτσι δημιουργούνται ειδικές ζώνες μισθών και εξαίρεση επιχειρήσεων από τις συλλογικές συμβάσεις με την επίκληση οικονομικών λόγων. Σύμπτωμα αλαζονείας είναι ότι εξαφανίζεται επίσης η υποχρέωση για ονομαστικοποίηση των μετοχών των μέσων ενημέρωσης κι έτσι μπορεί ο κάθε κατά Καραμανλή «νταβατζής» να κατέχει ό,τι θέλει χωρίς κανένα ασυμβίβαστο. Κάπως έτσι εξαφανίζεται και η υποχρέωση του εκδότη να υποβάλλει πόθεν έσχες που ισχύει για τον τελευταίο δημοσιογράφο. Προφανώς για την κυβέρνηση των αρίστων τη διαπλοκή δεν την κάνουν οι εκδότες, οι συντάκτες των φαρμακείων την κάνουν.
Η κυβέρνηση προχωρά και την ιδιωτικοποίηση της επικουρικής ασφάλισης παρά τους κινδύνους που ενέχει να χαθούν τα χρήματα των ασφαλισμένων. Πάντως όταν είχε αναπτύξει το σχέδιό του στην Ενωση Ασφαλιστικών Εταιρειών την άνοιξη του 2018 είχε προκαλέσει ενθουσιώδη χειροκροτήματα στην αίθουσα του Μεγάρου Μουσικής – το πρότζεκτ φτάνει στα 50 δισ. ευρώ, όπως έχει υπολογίσει ο καθηγητής Σάββας Ρομπόλης…
Αθέτηση υποσχέσεων και θαύματα
Εάν είναι κάτι στο οποίο επιμένει ο Κυρ. Μητσοτάκης, όπως και ο επικοινωνιακός του μηχανισμός, είναι ότι μπορούν να κάνουν θαύματα: «Πριν τις 7 Ιουλίου υπήρχε δημοσιονομικό κενό, τώρα αναμένεται επιπλέον πλεόνασμα για το 2019» δήλωσε την περασμένη εβδομάδα στη συνομιλία του με τον Ρότζερ Κόεν των «New York Times». Πρόκειται καταφανώς για θαύμα το ότι η παρούσα κυβέρνηση εξαφάνισε μέσα σε τρεις μήνες το δημοσιονομικό κενό και το μετέτρεψε σε πλεόνασμα. «Σώσαμε μέσα σε τρεις μήνες τη ΔΕΗ από την καταστροφή» επαναλαμβάνουν ο Κυρ. Μητσοτάκης και ο Κωστής Χατζηδάκης, παρότι τα επίσημα στοιχεία του πρώτου εξαμήνου της επιχείρησης έδειξαν βελτίωση των οικονομικών της. Εκείνο όμως που αποφεύγει ο Κυρ. Μητσοτάκης είναι να επαναλάβει τις δεσμεύσεις του για την ανάπτυξη και τις θέσεις εργασίας.
Έτσι έχει εξαφανιστεί από τη ρητορική του πρωθυπουργού «η δέσμευση» –γιατί η ΝΔ επί Μητσοτάκη δεν δίνει υποσχέσεις, αναλαμβάνει δεσμεύσεις– «για 4% ετήσια αύξηση του ΑΕΠ από τον πρώτο χρόνο και για 130.000 νέες θέσεις εργασίας και βέβαια καλοπληρωμένες και αθροιστικά για 100 δισ. ξένες επενδύσεις στην τετραετία». Η πρόβλεψη για το 2020 έπεσε στο 2,8% και βλέπουμε, ενώ οι καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας μετατράπηκαν σε πρόβλεψη για 1,8% μείωση της ανεργίας σύμφωνα με το σύστημα Εργάνη.
Παιχνίδι με τις επιτυχίες άλλων
Δεν έχει πρόβλημα όμως ο πρωθυπουργός να πιστώνεται τις επιτυχίες άλλων. Ετσι, πήγε να εγκαινιάσει δύο ιδιωτικές επενδύσεις, τη μονάδα φυσικού αερίου της Μυτιληναίος και το αιολικό πάρκο της Enel Green Power στον Καφηρέα, λέγοντας στις ομιλίες του ότι «ολοκληρώθηκαν στους τρεις μήνες της δικής του διακυβέρνησης» όταν είναι γνωστό ότι χρειάζονται χρόνια – ειδικά το αιολικό πάρκο χρειάστηκε 14 χρόνια και επιταχύνθηκε επί ΣΥΡΙΖΑ. Παρομοίως εμφανίζει ως δικές του επιτυχίες την επένδυση της Pfizer – αγνοώντας επιδεικτικά ότι το έργο αυτό μεθοδευόταν πριν από την άνοδό του στην εξουσία–, όπως και της Tesla για σχεδιασμό των ηλεκτροκινητήρων στον Δημόκριτο.
Διαχειριστική ανεπάρκεια
Αυτό που δεν κατάφερε να εξαφανίσει η κυβέρνηση στις 100 πρώτες ημέρες της είναι οι πρόσφυγες από τα νησιά του Αιγαίου. Επί των ημερών της δυστυχώς αυξήθηκαν, αποδεικνύοντας ότι στα δύσκολα και παρά τη ρητορική (δεν θέλουμε περίοδο χάριτος, είμαστε έτοιμοι, έχουμε σχέδιο και ξέρουμε πώς θα το υλοποιήσουμε και άλλα ηχηρά παρόμοια) η παρούσα κυβέρνηση ήταν ανέτοιμη. Τα στοιχεία για την αύξηση των προσφύγων είναι γνωστά και η μέτρηση της Οpinion δείχνει ότι, παρά την ανάσυρση των δηλώσεων της Τασίας Χ ρ ι στο δ ου λ ο π ούλου, το 63% το χρεώνει στην κυβέρνηση. Είχε προηγηθεί το φιάσκο της Σαμοθράκης όπου ο επιχειρηματίας είχε αφήσει για μία εβδομάδα, και μάλιστα Δεκαπενταύγουστο, αποκλεισμένο το νησί, γιατί όλως τυχαίως χάλασαν την ίδια μέρα και τα δύο πλοία του. Αλλά και με την πτώχευση της Thomas Cook φάνηκε η ανεπάρκεια της κυβέρνησης. Είναι ενδεικτικό ότι στην πρώτη σύσκεψη που έγινε για την αντιμετώπιση του προβλήματος κοιτάζονταν και έλεγαν ο ένας στον άλλο «υπάρχει κάποια ιδέα; τι κάνουμε τώρα;». Εντέλει, το μόνο στο οποίο έδειξε ετοιμότητα ήταν η αντιμετώπιση των πυρκαγιών και αυτό επειδή λειτούργησε ο μηχανισμός μετά την περυσινή τραγωδία στο Μάτι.
Έλλειμμα εξωτερικής πολιτικής
Στην πρόσφατη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας και ενώ ήταν σε έξαρση το συριακό και οι παραβιάσεις στην κυπριακή ΑΟΖ ο Κυρ. Μητσοτάκης δεν είχε ούτε μία πρόταση στην ομιλία του για την εξωτερική πολιτική. Παρομοίως δεν έχει καταθέσει ένα συνοπτικό πλαίσιο στις προγραμματικές δηλώσεις του ή στη ΔΕΘ. Έμπειρο στέλεχος του κόμματος όταν ρωτήθηκε αν «θα αποκτήσουμε στρατηγική στα ελληνοτουρκικά», απάντησε δηκτικά στα τουρκικά: «Γιαβάς γιαβάς». Έτερο στέλεχος, επίσης με εμπειρία, έλεγε και εκείνο ειρωνικά: «Σιγά σιγά θα αποκτήσουμε και εξωτερική πολιτική, γιατί βιάζεστε;». Με τη βοήθεια του συμβούλου του Δημήτρη Μητρόπουλου επιχειρεί να υποκαταστήσει την εξωτερική πολιτική με οικονομική διπλωματία. Κάπως έτσι σε Βερολίνο, Παρίσι, Χάγη αλλά και Νέα Υόρκη και στην τριμερή στο Κάιρο δεν έβαλε θέμα ελληνοτουρκικών σχέσεων παρά την αυξημένη προκλητικότητα στο Αιγαίο. Αντίθετα, υπό τον φόβο ότι ο Ταγίπ Ερντογάν – όπως άλλωστε άφησε να εννοηθεί στη μεταξύ τους συνάντηση στον ΟΗΕ– θα απελευθερώσει τις προσφυγικές ροές εμφανίστηκε κατευναστικός έναντι της Τουρκίας αποφεύγοντας να θέσει το ζήτημα των κυρώσεων για τη συμπεριφορά της στην κυπριακή ΑΟΖ. Έστειλε τον Νίκο Δένδια στην Κύπρο να ζητήσει από την κυπριακή ηγεσία να είναι επίσης διαλλακτική, κάτι που προκάλεσε ένταση στις σχέσεις των δύο χωρών. Γι’ αυτό άλλωστε δεν έστειλε η Ελλάδα και πολεμικά αεροσκάφη στην επέτειο της ανεξαρτησίας της Κύπρου, για να μη δυσαρεστηθεί η Αγκυρα.
Γκρίνιες για τους νεομητσοτακικούς
Καθώς ο μήνας του μέλιτος τελειώνει, στο εσωτερικό έχουν αρχίσει οι γκρίνιες. Τα κομματικά στελέχη είναι απογοητευμένα επειδή βλέπουν «ποταμίσιους και πασόκους να διορίζονται στις κρατικές θέσεις». Η τοποθέτηση της Αντζελας Γκερέκου τους ενόχλησε ιδιαίτερα, όπως και οι φήμες στους κομματικούς διαδρόμους ότι επίκειται «αξιοποίηση του Σταύρου Θεοδωράκη». Δεν τους έχει ξεφύγει ότι τοποθετεί σε όλα τα κρίσιμα πόστα του κόμματος νεομητσοκικούς νεοφιλελεύθερης αντίληψης, επιχειρώντας τη μετάλλαξη του κόμματος. Οι διαμαρτυρίες όμως ξεκινούν από το επιτελικό κράτος: «Στο Μαξίμου δεν υπάρχει κανένας νεοδημοκράτης» έλεγε με δόση υπερβολής παλαιό στέλεχος και πρόσθετε ότι έχει στελεχωθεί «από νεομητσοτακικούς, εκσυγχρονιστές πρώην πασόκους και τεχνοκράτες, η παραδοσιακή ΝΔ δεν είναι πουθενά».
Στη γωνία περιμένει το θέμα της προεδρίας της Δημοκρατίας, που προκαλεί προστριβές με τους δύο πρώην πρωθυπουργούς που κοιτάζουν τον θώκο, τον Αντώνη Σαμαρά και τον Κώστα Καραμανλή που ετοιμάζεται ύστερα από δέκα χρόνια να σπάσει τη σιωπή του. Κυρίως όμως τον φέρνει σε τριβή με τον Αντ. Σαμαρά που αφού έμεινε με τις βαλίτσες στο χέρι – όταν ετοιμαζόταν να πάει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή– τώρα θεωρεί ότι θα είναι ο επόμενος πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ο Αντ. Σαμαράς είναι γενικότερα δυσαρεστημένος για την «κωλοτούμπα στο σκοπιανό», για τη μη παραπομπή του Αλέξη Τσίπρα, ενώ παρακολουθεί και την υποχωρητική στάση έναντι της Τουρκίας. Ο Κυρ. Μητσοτάκης, ο οποίος είπε σε σύσκεψη στο Μαξίμου ότι «δεν ξεχνώ τι έκανε το 1993», δεν σκοπεύει να τον κάνει πρόεδρο, οπότε θα αρχίσουν τα όργανα.
Το παραδοσιακό στελεχιακό δυναμικό είναι δυσαρεστημένο και για τη στάση της κυβέρνησης στο προσφυγικό αλλά και για την «κωλοτούμπα», όπως λένε στις κομματικές οργανώσεις στο μακεδονικό κι ας αποφεύγει για λόγους εντυπώσεων να κατονομάσει τη Βόρεια Μακεδονία. Πάντως ο πρωθυπουργός γιόρτασε την περασμένη Δευτέρα τις 100 πρώτες ημέρες της κυβέρνησής του με μια συνέντευξη-αγιογραφία στον Νίκο Χατζηνικολάου, που ήταν εστιασμένη στην προσωπική του διαδρομή από «την πολιτική εξορία στο Παρίσι όταν ήταν έξι μηνών» μέχρι την πρωθυπουργία. Ο Κυρ. Μητσοτάκης προσπάθησε να πείσει ότι παρότι είναι «δημιούργημα της ελίτ», όπως ο ίδιος είπε, έχει κοινωνική ευαισθησία και προσπαθεί να δημιουργήσει περιβάλλον ευκαιριών. Δεν ισχύει αυτό για όσους του κάνουν κριτική. Είναι ενδεικτικό πάντως ότι ο επικοινωνιακός μηχανισμός είναι προσηλωμένος στην προβολή του Κυρ. Μητσοτάκη και λιγότερο του κυβερνητικού έργου.
