Επειδή και σήμερα κάποιοι Ελληνες παραμένουν αμετανόητοι οπαδοί των απριλιανών δικτατόρων ή επειδή οι νεότεροι είναι παραπληροφορημένοι, θεωρώ υποχρέωσή μου να αναφερθώ στο τραγικό καλοκαίρι του 1974.
Η 15η Ιουλίου 1965 και 15η Ιουλίου 1974 αποτελούν οριακές ημερομηνίες για την Ελλάδα. Θα μπορούσε κάποιος να τις ονομάσει «αποφράδες» γιατί σηματοδοτούν τη στροφή της ελληνικής ιστορίας επί τα χείρω.
Τη 15η Ιουλίου 1965 με την «αποστασία», που θα στιγματίζει για πάντα κάποιους πολιτικούς της Ενώσεως Κέντρου, ο ανίκανος νεαρός βασιλιάς Κωνσταντίνος, ακολουθώντας τις εντολές της μητέρας του Φρειδερίκης και των συμβούλων του, απέπεμψε τον πανηγυρικά εκλεγμένο πριν από 17 μήνες λαοπρόβλητο πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου. Λόγος αποπομπής του; Η δήθεν εμπλοκή τού γιου του Ανδρέα στη συνωμοσία του ΑΣΠΙΔΑ. Με τις λυσσαλέες προσπάθειες των φιλοδικτατόρων και με μοχλό τους στρατοδίκες Λαγάνη και Παπαπούλο παρέπεμψαν σε δίκη 28 αξιωματικούς σαν εμπλεκόμενους στον ΑΣΠΙΔΑ.
Παρά τις προσπάθειες του προέδρου του στρατοδικείου αρεοπαγίτη Καμπέρη, καταδικάστηκαν 15 αξιωματικοί ΔΑ, οι οποίοι (άκουσον, άκουσον) θα καταλύανε τη βασιλεία. Η παρανοϊκή ενέργεια του Κωνσταντίνου οδήγησε τους αξιωματικούς-μέλη της ΕΕΝΑ (μετεξέλιξης του ΙΔΕΑ) να καταλύσουν τη δημοκρατία την 21η Απριλίου του 1967 εν ονόματι του βασιλιά.
Οι επίορκοι «εθνοσωτήρες», με επικεφαλής ανθρώπους που έφεραν τον τίτλο του αξιωματικού, επικάθισαν στις πλάτες του ελληνικού λαού και αφού κυβέρνησαν με δύο χούντες, Παπαδόπουλου και Ιωαννίδη, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη διακυβέρνηση παραδίδοντας «στάχτη και μπούρμπερη».
Τόσο η χούντα του Παπαδόπουλου όσο κυρίως του Ιωαννίδη καταβαράθρωσαν το κυπριακό ζήτημα και μετά τις κατ’ επανάληψη οργανωθείσες απόπειρες κατά της ζωής του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας αρχιεπισκόπου Μακαρίου προλείαναν το έδαφος για την τουρκική εισβολή της 20ής Ιουλίου 1974.
Ο Ιωαννίδης και οι ανίκανοι αξιωματικοί που τον περιέβαλλαν έκαναν την απόπειρα κατά του Μακαρίου· ή ήσαν τόσο «ηλίθιοι» ή συνειδητά προδότες. Επί Ιωαννίδη οι μεσαίου βαθμού αξιωματικοί (αντισυνταγματάρχες και ταγματάρχες) των Ενόπλων Δυνάμεων, ειδικά του στρατού, αποτελούσαν βασικούς ρυθμιστές της εξουσίας.
Μπονάνος: «Μην προβάλλετε αντίσταση»
Οπως φάνηκε από τα πρακτικά του πρώτου πολεμικού συμβουλίου της 20ής Ιουλίου 1974, ο Ιωαννίδης είχε έρθει σε συμφωνία διαμέσου της CIA για τη δολοφονία του Μακαρίου και τον μερικό διαμελισμό του νησιού (εξόχως διαφωτιστικά επ’ αυτών είναι τα δύο βιβλία του ερευνητή των γεγονότων, δημοσιογράφου Αλέξη Παπαχελά, «Ο βιασμός της Ελληνικής Δημοκρατίας» και «Ενα σκοτεινό δωμάτιο 1967-1974»). Για τον λόγο αυτό ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων Μπονάνος είχε δώσει, έπειτα από εντολή του Ιωαννίδη, διαταγές κατά την απόβαση της 20ής Ιουλίου οι ελληνικές δυνάμεις να μην προβάλουν καμία αντίσταση.
Στην Κύπρο οι «εθνοσωτήρες» χουντικοί απαγορεύουν στις λίγες στρατιωτικές δυνάμεις να προβάλουν αντίσταση ισχυριζόμενοι ότι «οι Τούρκοι δεν εισβάλλουν, αλλά πρόκειται για άσκηση». Προ της εισβολής οι χουντικοί ειδοποιούνται από διάφορες πηγές αλλά και από τον δικό τους ταγματάρχη Περδίκη ότι επίκειται απόβαση, αλλά δεν αντιδρούν. Οι Τούρκοι προέλαυναν σε φάλαγγα κατ’ άνδρα όχι γιατί ήταν τόσο άσχετοι, αλλά γιατί δεν βρίσκανε αντίσταση. Και οι περισσότεροι αξιωματικοί, εμποτισμένοι από το πνεύμα της χούντας, δείλιασαν και φυγομάχησαν. Πολλοί όμως των Ελλήνων και Ελληνοκυπρίων πολέμησαν και μάλιστα με μεγάλη γενναιότητα.
Ετσι η ΕΛΔΥΚ, παρά τον βομβαρδισμό που υπέστη και παρά τους νεκρούς της, προέβαλε αντίσταση και προκάλεσε μεγάλες απώλειες στους Τούρκους. Και άλλες μονάδες χάρη στην απόφαση των διοικητών τους αντέδρασαν. Οπως αναφέρουν πολλοί αναλυτές που ασχολήθηκαν με την εισβολή, οι Τούρκοι, έχοντας διαβεβαιώσεις ότι οι Ελληνες δεν θα αντιστέκονταν, δεν έκαναν απόβαση, αλλά αποβίβαση. Την 22α Ιουλίου, όταν γίνονταν συνομιλίες για την κατάπαυση του πυρός, οι Τούρκοι είχαν καταλάβει μικρό μέρος της Κυρήνειας.
Κίσινγκερ: «Μα είναι τόσο ανίκανοι οι Τούρκοι;»
Στις 22 Ιουλίου έγινε στην Ουάσινγκτον σύσκεψη της Ομάδας Ειδικών Δράσεων. Αντιγράφουμε (σε μετάφραση) από τα πρακτικά αυτής (Foreign Relations of the United States, 1969-1976 Volume XXX Greece, Cyprus, Turkey, 19731976, σελ. 380):
«…στρατηγός Brown: Υπάρχουν δύο πράγματα. Πρώτον, οι Τούρκοι δεν έχουν κάνει την πρόοδο που περίμεναν. Υποτίμησαν την Ελληνική αντίσταση και υπερεκτίμησαν την Τουρκική υποστήριξη στο νησί…
Στρατηγός Walters:.. Αυτοί (σ.σ. οι Τούρκοι) δεν μπόρεσαν καν να πάρουν το αεροδρόμιο Λευκωσίας. Στρατηγός Brown: Νομίζω ότι η ιστορία θα δείξει ότι ήταν μάλλον ανίκανοι στην όλη επιχείρηση. Νομίζω ότι η ανάλυση θα δείξει ότι η όλη κατάστασή τους ήταν ερασιτεχνική. Η αεροπορική τους υποστήριξη ήταν αναποτελεσματική…
Κίσινγκερ: Αλλά τουλάχιστον θα είχε απασχολήσει τους Ελληνες. Στρατηγός Brown: Η όλη επιχείρηση στην Αμμόχωστο ήταν πανωλεθρία. Δεν υπήρξε κανένας προσχεδιασμός ή συντονισμός, απλώς μια καταστροφή.
Κίσινγκερ: Πώς γίνεται και είναι τόσο ανίκανοι; Είναι τότε (οι Τούρκοι) τόσο δυνατοί στο νησί;».
Σε απογευματινή συνεδρίαση ξανασυζητήθηκε το πρόβλημα της τουρκικής ανικανότητας. Σε αυτή ο πρέσβης Ραμσμπόθαμ είπε: «Ασχολήθηκα με τις τουρκικές επιδόσεις στην Κύπρο, γιατί δεν φάνηκαν ικανοί να χειριστούν καλά τα σύγχρονα όπλα και νομίζω ότι αυτό έχει δυσάρεστες συνέπειες στη νότια πλευρά του ΝΑΤΟ. Δεν κατάφεραν να πάρουν ακόμη το αεροδρόμιο της Λευκωσίας».
Αυτούς τους Τούρκους άφησε ο Ιωαννίδης να καταλάβουν το 40% του νησιού. Οι χουντικοί για τη δεύτερη φάση, του «Αττίλα ΙΙ», κατηγορούν την επελθούσα μεταπολίτευση ότι δήθεν δεν έλαβε τα απαραίτητα μέτρα για τη μη επέκταση περαιτέρω της τουρκικής κυριαρχίας. Σε αυτή την κατηγορία μια μόνο απάντηση υπάρχει: από τη στιγμή που η εισβολή δεν χτυπήθηκε στην ακτή κατά την έναρξή της, τότε η ανάσχεσή της ήταν αδύνατη. Οι συγκυρίες συνέβαλαν, εκτός από τη συμπεριφορά των χουντικών και την έλλειψη ουσιαστικά προέδρου των ΗΠΑ (γιατί ο Νίξον ήταν υπό κατηγορία), να δοθεί στον «ανθέλληνα» Κίσινγκερ η ευκαιρία να βοηθήσει τους Τούρκους να προχωρήσουν στον «Αττίλα ΙΙ».
Χαράματα της 14ης Αυγούστου, παρά την εκεχειρία που υπήρχε, οι Τούρκοι, έχοντας παραβιάσει επανειλημμένα και επεκτείνοντας το καταληφθέν τμήμα του νησιού, βομβάρδισαν την Αμμόχωστο, σηματοδοτώντας την έναρξη του «Αττίλα ΙΙ». Καταλήφθηκε η πόλη χωρίς ουσιαστική αντίσταση και τη 15η Αυγούστου οι Τούρκοι μπαίνουν στην Αμμόχωστο. Η πόλη, αφού λεηλατήθηκε, αποκλείστηκε από τα τουρκικά στρατεύματα και σιγά σιγά μετατράπηκε σε πόλη-φάντασμα.
Στις 16 Αυγούστου καταλαμβάνεται η Μόρφου και μέσα σε 48 ώρες οι Τούρκοι παίρνουν στην κατοχή τους το 36,4% του νησιού, ολοκληρώνοντας την κατάληψη της οροσειράς του Πενταδακτύλου, της πεδιάδας της Μεσαορίας, της Μόρφου και της Καρπασίας, εξοντώνοντας περίπου 3.500 Ελληνοκυπρίους και προκαλώντας 200.000 πρόσφυγες.
Παρά τα προβλήματα και την κακή, αν όχι και ανύπαρκτη, διεύθυνση του αγώνα, δόθηκαν σκληρές μάχες στις προαναφερθείσες τοποθεσίες, καθώς και στην Κυρήνεια και στο Αεροδρόμιο της Λευκωσίας. Βασικά με την πρωτοβουλία των διοικητών, που κατόρθωσαν να διατηρήσουν τη συνοχή των μονάδων τους και να ενεργήσουν με βάση τα σχέδια και σε ορισμένες περιπτώσεις ανάλογα με την εξέλιξη της δύσκολης κατάστασης.
Η μάχη της Λευκωσίας αποτελεί παράδειγμα του τι πρέπει να κάνει ο αξιωματικός. Θα αναφερθώ σε δύο έντιμους Ελληνες αξιωματικούς –τους οποίους είχα την τύχη να γνωρίζω– και θα τονίσω
Οπως φάνηκε από τα πρακτικά του πρώτου πολεμικού συμβουλίου της 20ής Ιουλίου 1974, ο Ιωαννίδης είχε έλθει σε συμφωνία διαμέσου της CIA για τη δολοφονία του Μακαρίου και τον μερικό διαμελισμό του νησιού
Από τη στιγμή που η εισβολή δεν χτυπήθηκε στην ακτή κατά την έναρξή της, η μετέπειτα ανάσχεσή της ήταν αδύνατη την πραγματικά ηρωική τους συμπεριφορά. Χωρίς να παραβλέπω την αξία και των άλλων που συμμετείχαν στη μάχη προς υπεράσπιση του Αεροδρομίου της Λευκωσίας. Πρόκειται για τον αντιστράτηγο ε.α. Δημήτρη Αλευρομάγειρο και τον τότε λοχαγό Κωνσταντίνο Αχιλλείδη, οι οποίοι μαζί με διοικητές άλλων ανεξάρτητων μονάδων συνέβαλαν να μην καταληφθεί το Αεροδρόμιο της Λευκωσίας. Θα μπορούσαν να είχαν φύγει. Να είχαν αποφύγει τη μάχη και τους ανώνυμους νεκρούς και τραυματίες. Δεν το έκαναν. Εμειναν εκεί και έδωσαν την επική μάχη εναντίον των Τούρκων.
Τούτο αποδεικνύει ότι εάν οι χουντικοί των Αθηνών είχαν επιτρέψει να λειτουργήσει σωστά το αμυντικό σύστημα της Εθνικής Φρουράς και οι μονάδες καταλάμβαναν τις θέσεις τους και χρησιμοποιούσαν τα λίγα όπλα τους, δεν θα πατούσε το πόδι του ο εισβολέας στην κυπριακή γη.
Μπορούμε να πούμε ότι όπου υπήρξε συνδυασμός ιδεολογικής διαπαιδαγώγησης, γενικότερης κατάρτισης και άρτιας εκπαίδευσης είχαμε πατριωτική συμπεριφορά –και όχι «χουντική» πίστη–, εκεί παρατηρήθηκε αντίσταση στον εξωτερικό εχθρό. Που δεν ήταν ο κομμουνισμός, όπως ανέφεραν οι αρχηγοί των επιτελείων ενώ χανόταν η Κύπρος.
Μια προσωπική μαρτυρία για τη βύθιση τουρκικών πλοίων
Για την κατάσταση που επικρατούσε στον τουρκικό στρατό απόδειξη αποτελεί η σύγχυση που υπήρχε στα αρχικά στάδια της εισβολής, όταν από ασυνεννοησία μεταξύ τους βυθίσανε οι ίδιοι με την αεροπορία τους το αντιτορπιλικό τους «Kocatepe».
Παραθέτω εδώ τη μαρτυρία ενός Ελληνα τότε υπαξιωματικού του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, την οποία δεν μπόρεσα να διασταυρώσω από άλλη πηγή και σύμφωνα με την οποία αυτός και ένας άλλος υπαξιωματικός ήταν εκείνοι που ανάγκασαν τους Τούρκους να βυθίσουν το πλοίο τους. Αντιλαμβανόμενοι ότι οι Τούρκοι επρόκειτο να στείλουν νέες δυνάμεις που συνοδεύονταν από πολεμικά πλοία και γνωρίζοντας ότι η συνομιλία τους θα υποκλεπτόταν, αποφάσισαν να μιλούν ελεύθερα.
Είπαν μεταξύ τους ότι τη συγκεκριμένη ημέρα θα ερχόταν στην Κύπρο ελληνικό αντιτορπιλικό με παραλλαγμένα –σε τουρκικά– τα χαρακτηριστικά του. Εδωσαν τα στοιχεία του τουρκικού αντιτορπιλικού και την πορεία του από τα τουρκικά παράλια. Οταν έπειτα από λίγο εμφανίστηκε το τουρκικό πλοίο άρχισε η επίθεση εναντίον του από την τουρκική αεροπορία και επακολούθησε η βύθισή του, καθώς και άλλων δύο μικρότερων τουρκικών πλοίων. Οι Τούρκοι διαμαρτυρήθηκαν στους Αμερικανούς και επέμεναν ότι ελληνική νηοπομπή ερχόταν στην Κύπρο. Η βύθιση αυτή αναφέρθηκε στη σύσκεψη με τον Καραμανλή. Και ο υπουργός Γιάννης Βαρβιτσιώτης είπε ότι «το τουρκικό επιτελείο θα αναγκαζόταν να ματαιώσει όλες τις επιχειρήσεις, πράγμα που όμως δεν έπραξε παρά τη βύθιση ενός τουρκικού αντιτορπιλικού και την αχρήστευση δύο άλλων, τα οποία επλήγησαν σοβαρώς».
Τον σημαντικότερο ίσως ρόλο σε αυτήν τη φάση του κυπριακού διαδραμάτισαν οι ενέργειες, πράξεις, παραλείψεις των κυβερνήσεων ΗΠΑ, Αγγλίας και επίσης του ΝΑΤΟ. Η συμβολή των τριών αυτών σημαντικών παραγόντων όχι απλώς δεν ήταν αποτρεπτική των παράνομων τουρκικών ενεργειών, αλλά αντιθέτως τις ενθάρρυναν.
Η αναγγελία της 14ης Αυγούστου από τον Καραμανλή για απόσυρση της Ελλάδας από το ΝΑΤΟ προσφέρει μερικές λεπτομέρειες. Δήλωσε ότι ενόψει της αδυναμίας της συμμαχίας «να ανακόψει την Τουρκία από το να δημιουργήσει μια κατάσταση σύγκρουσης μεταξύ των δύο συμμάχων» οι ελληνικές δυνάμεις πρέπει να αποσυρθούν από το ΝΑΤΟ και ότι η Ελλάδα θα συμμετέχει μόνο στις πολιτικές δραστηριότητες της συμμαχίας.
Αποδέχτηκαν το «δώστε κάτι απ’ την Κύπρο στους Τούρκους»
Τις ίδιες ώρες που Ελληνες και Κύπριοι μαχητές σκοτώνονταν και άλλοι από το εξωτερικό προσπαθούσαν να φτάσουν και να πολεμήσουν στο νησί, ο Ιωαννίδης και κάποιοι αξιωματικοί του ΑΕΔ και η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων έλεγαν στους βομβαρδιζόμενους: «Συγκρατηθείτε». Η γενιά αυτή των στελεχών των ΕΔ, με τη στρεβλή πεποίθηση περί πατριωτισμού και εθνικών συμφερόντων, εμφανίζει περισσότερους δειλούς και με εύκαμπτη συνείδηση. Η προπαγάνδα, που μπόλιασε το μυαλό τους με την κυρίαρχη άποψη πως τα συμφέροντα του ελληνικού έθνους είναι ταυτισμένα με εκείνα του ΝΑΤΟ, τους ώθησε να αποδεχτούν το «δώστε κάτι απ’ την Κύπρο στους Τούρκους».
Αρχικά το επίσημο ελληνικό κράτος δεν αναγνώρισε την προσφορά εκείνων των γενναίων, πολλοί από τους οποίους αγνοούνται ακόμη. Αντίθετα μάλιστα έβαλαν μπροστά τη διαδικασία απονομής μεταλλίων και παρασήμων, αντί οι νεκροί μαχητές που πολέμησαν τον εισβολέα να γίνουν ευρύτερα γνωστοί. Πάντα εδώ ισχύει το «πολεμήστε για να δοξαστούμε».
Διαβάστε επίσης
Τρίζουν τα δόντια οι ΗΠΑ για το σκάνδαλο της Novartis – Την Κυριακή στο Documento
Ακριβά τα νησιά, προσιτά μόνο για τους ξένους – Πολυτέλεια οι διακοπές για τους Ελληνες
Τέμπη – Νίκος Πλακιάς: «Τα οστά που βρέθηκαν στο Κουλούρι ανήκαν στα παιδιά μου»
Ανθρώπινο λάθος πιθανότατα πίσω από την κυβερνοεπίθεση στο Κτηματολόγιο
Στέφανος Κασσελάκης – Κύπρος: Ο ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχίζει να στηρίζει μία δίκαιη λύση για το Κυπριακό
