Εξαιρετικά κρίσιμο για την τύχη του κυπριακού θα είναι το επόμενο χρονικό διάστημα έως τη νέα πενταμερή, την οποία έχει εξαγγείλει ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες σε μερικούς μήνες.
Κι αυτό διότι η Τουρκία για πρώτη φορά τοποθετήθηκε απολύτως ξεκάθαρα υπέρ της ύπαρξης δύο ξεχωριστών κρατών στο νησί. Αντίθετα, η Λευκωσία, η Αθήνα, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, οι Βρυξέλλες, η Γερμανία και οι ΗΠΑ ξεκαθάρισαν ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό και ότι ως βάση επίλυσης του προβλήματος παραμένει η διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία (ΔΔΟ).
Οπότε αναρωτιέται κανείς τι ακριβώς θα συζητήσουμε σε δύο ή τρεις μήνες από τώρα καθώς οι δύο πλευρές μοιάζουν να κινούνται σε εκ διαμέτρου αντίθετες λογικές. Και γιατί ο Αντόνιο Γκουτέρες δεν έκανε πράξη την απειλή του (πριν από τη Γενεύη) να επιστρέψει στο Συμβούλιο Ασφαλείας του οργανισμού την εντολή επίλυσης του κυπριακού; Οι απαντήσεις φυσικά και δεν είναι εύκολες για ένα διεθνές πρόβλημα που κρατά κοντά μισό αιώνα και έχει χαρακτηριστεί «νεκροταφείο διπλωματών».
Δύο συμπεράσματα
Πάντως στη Γενεύη τη Μεγάλη Εβδομάδα επιβεβαιώθηκαν δύο πράγματα, λέει στο Documento Έλληνας διπλωμάτης: το πρώτο και ίσως πιο σημαντικό είναι ότι ο γγ του ΟΗΕ δεν έχει ακόμη σκοπό να θάψει το θέμα παραδίδοντας την εντολή του στο Συμβούλιο Ασφαλείας και για να το κάνει αυτό σημαίνει ότι η φλόγα της λύσης στο πλαίσιο του ΟΗΕ δεν έχει σβήσει.
Το δεύτερο και σε ό,τι μας αφορά είναι ότι το δόγμα «η Κύπρος είναι μακριά» έχει επηρεάσει την ελληνική διπλωματία, η οποία δεν δείχνει τόσο ενεργή, ειδικά από τη στιγμή που ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας δημοσιοποίησε την απόσυρση της χώρας μας από το παιχνίδι των υδρογονανθράκων στη ΝΑ Μεσόγειο χωρίς να ανοίξει ρουθούνι στην ημεδαπή.
Το σίγουρο είναι ότι παρά την αλλαγή πλεύσης της Τουρκίας υπάρχουν αισιόδοξα μηνύματα. Το πρώτο και κυριότερο είναι ότι σε πρόσφατη σφυγμομέτρηση και στα δύο τμήματα της Κύπρου περίπου τα δύο τρίτα των Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων επιθυμούν λύση στο πλαίσιο μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, λέει ο Ρόναλντ Μαϊνάρντους, επικεφαλής του παραρτήματος του Ιδρύματος Friedrich Naumann στην Κωνσταντινούπολη, το οποίο πρόσκειται στους Γερμανούς Φιλελεύθερους (FDP). Ο Ρόναλντ Μαϊνάρντους στα μέσα της δεκαετίας του 1990 είχε διατελέσει και διευθυντής της ελληνικής σύνταξης της Deutsche Welle.
Η βρετανική θέση
Παράλληλα, ανησυχίες προκαλεί η στάση των Βρετανών, που ενδιαφέρονται μόνο για την παραμονή της βάσης τους στο νησί, η οποία όπως είναι φυσικό δεν ευνοείται από τη λύση ΔΔΟ, της αποχώρησης των ξένων στρατευμάτων και λήξης του καθεστώτος των εγγυητριών δυνάμεων – ειδικά μετά και το Brexit. Είναι χαρακτηριστικό το δημοσίευμα του BBC World Service σύμφωνα με το οποίο ο υπουργός Εξωτερικών Ντομινίκ Ράαμπ παρουσίασε δύο προτάσεις: μια για αποκεντρωμένη ομοσπονδία και μια που προέβλεπε αμοιβαία αναγνώριση των κοινοτήτων με τη «βόρεια Κύπρο» μέρος της ΕΕ, χωρίς να έχει διεθνή αναγνώριση!
Παρά το γεγονός ότι το εν λόγω δημοσίευμα ανασκευάστηκε από τον εκπρόσωπο του Foreign Office, είναι βέβαιο ότι προκαλεί ανησυχία καθώς μπορεί να προσφέρει στην Τουρκία τη λύση που επιθυμεί, κάνοντας πίσω μάλιστα, για τις εντυπώσεις και μόνο, από την πρότασή της για δύο ξεχωριστά κράτη.
Διπλωματικός μαραθώνιος
Στο δια ταύτα, μετά τη Γενεύη όλες οι πλευρές έχουν επιδοθεί σε έναν διπλωματικό μαραθώνιο έως την επόμενη συνάντηση. Ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης εγκαινίασε αυτή την εβδομάδα έναν σημαντικό κύκλο επαφών από το Πόρτο της Πορτογαλίας όπου συμμετείχε στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Την ίδια ώρα ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης ξεκίνησε περιοδεία σε κράτη-μέλη της ΕΕ. Ο κ. Αναστασιάδης έχει προτείνει στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ πριν από τη νέα άτυπη πενταμερή να προσκαλέσει στη Νέα Υόρκη τον ίδιο και τον κατοχικό ηγέτη προκειμένου να προετοιμαστεί καλύτερα η επόμενη πενταμερής.
Σημαντικές για την πορεία των εξελίξεων αναμένεται να είναι και οι επαφές που θα έχει η εκπρόσωπος του γγ του ΟΗΕ Τζέιν Χολ Λουτ σε Λευκωσία, Αθήνα, Αγκυρα και Λονδίνο σε μια προσπάθεια να προετοιμάσει το έδαφος για την επόμενη συνάντηση.
Τον ερχόμενο μήνα θα συνεδριάσουν στη Νέα Υόρκη και στις Βρυξέλλες το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Ειδικά στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας θα συζητηθεί η έκθεση για ανανέωση της θητείας της Ειρηνευτικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο (ΟΥΝΦΙΚΥΠ), ενώ στο τέλος Ιουνίου είναι προγραμματισμένο και το κρίσιμο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με θέμα τα ευρωτουρκικά.
Το σίγουρο είναι ότι για να φτάσουμε στην επίλυση του κυπριακού στη βάση της ΔΔΟ πρέπει και οι δύο πλευρές να επιδείξουν την απαραίτητη πολιτική βούληση τόσο στα θέματα «εσωτερικής πτυχής» όσο και σε εκείνα της «εξωτερικής πτυχής». Αυτό που ίσως δεν είναι γνωστό είναι ότι στο Κραν Μοντανά καταγράφηκαν σημαντικές συγκλίσεις, αφήνοντας σε εκκρεμότητα τα περίφημα έξι σημεία του γγ του ΟΗΕ, το γνωστό πλαίσιο Γκουτέρες.
Δηλαδή θέματα και εκκρεμότητες όπως «η πολιτική ισότητα και η αποτελεσματική συμμετοχή των κοινοτήτων στα ομοσπονδιακά όργανα, δηλαδή σε ποιους θεσμούς του κράτους θα απαιτείται μια θετική ψήφος Τ/Κ, ο καθορισμός των ομοσπονδιακών αρμοδιοτήτων, το κλείσιμο του χάρτη με τις περιοχές κάθε συνιστώσας πολιτείας, η επαναβεβαίωση μηχανισμού επίλυσης διαφορών σε περιπτώσεις αδιεξόδου, η οριστικοποίηση της θεραπείας στο περιουσιακό, η αντικατάσταση των εγγυητικών και επεμβατικών δικαιωμάτων με ένα νέο σύστημα εγγυήσεων και εφαρμογής της λύσης από τον ΟΗΕ και την ΕΕ, η άμεση αποχώρηση των κατοχικών δυνάμεων, η τύχη και το χρονοδιάγραμμα αποχώρησης των ΕΛΔΥΚ και ΤΟΥΡΔΥΚ κ.ά.».