Σε αδιέξοδο οι yesmen απέναντι στους επενδυτές μιας και η «καθαρή» μέθοδος έκανε φτερά, το περιβάλλον καταστρέφεται και το δημόσιο ζημιώνεται
Σε απόλυτο αδιέξοδο αναφορικά με την εξέλιξη της επένδυσης στις Σκουριές βρίσκεται η κυβέρνηση. Εγκλωβισμένη στην άνευ όρων φιλοεπενδυτική πολιτική που ευαγγελίζεται, έχει να αντιμετωπίσει τις ολοένα αυξανόμενες αιτιάσεις και απαιτήσεις της Ελληνικός Χρυσός, η οποία διεκδικεί μια «αποικιοκρατικού τύπου σύμβαση». Ορος που χρησιμοποιείται ακόμη και σε άρθρο που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην εφημερίδα «Καθημερινή» και αναδεικνύει ότι η εταιρεία ζητά επίμονα από την κυβέρνηση τη σύναψη καινούργιας σύμβασης, αφού με την υπάρχουσα η επένδυση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης, έπειτα από συνάντηση που είχε την περασμένη Πέμπτη με τον δήμαρχο Αριστοτέλη Στυλιανό Βαλλιάνο και τα προεδρεία των τριών σωματείων εργαζομένων στην Ελληνικός Χρυσός, επιβεβαίωσε ότι το υπουργείο βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την εταιρεία «για τους όρους που έχει συνάψει με το δημόσιο», χωρίς όμως να ενημερώσει για τις σχετικές απαιτήσεις της εταιρείας. Αυτό που επίσης παρέλειψε να αναφέρει ο υπουργός είναι ότι σε περίπτωση σύναψης νέας σύμβασης το δημόσιο χάνει κάθε πιθανότητα κέρδους από την επένδυση, η οποία έχει ήδη προκαλέσει ανυπολόγιστη περιβαλλοντική καταστροφή στην περιοχή.
«Το επενδυτικό σχέδιο κρύβεται από την κυβέρνηση»
Σε πρόσφατη ερώτηση που υπέβαλαν σαράντα βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ προέκυψε όχι μόνο ότι η Ελληνικός Χρυσός έχει καταθέσει νέο επενδυτικό σχέδιο αλλά και ότι οι σχετικές διαδικασίες που ακολουθήθηκαν προκαλούν εύλογες απορίες. Στις 30 Δεκεμβρίου 2019 δημοσιεύτηκε η απόφαση ανάθεσης της αξιολόγησης του νέου επενδυτικού σχεδίου που κατέθεσε η εταιρεία στις 22 Νοεμβρίου 2019 στην εταιρεία Grant Thornton Ανώνυμη Εταιρεία Ορκωτών Ελεγκτών και Συμβούλων Επιχειρήσεων. Η πρόσκληση ενδιαφέροντος δημοσιεύτηκε από το υπουργείο στις 24 Δεκεμβρίου 2019 και μόλις τρεις ημέρες αργότερα (27 Δεκεμβρίου) έγινε η αξιολόγηση της μοναδικής προσφοράς που κατατέθηκε και έγινε δεκτή. Το σημαντικότερο απότοκο όμως της αποκάλυψης του νέου επενδυτικού σχεδίου είναι ότι η εταιρεία, αντιλαμβανόμενη πως δεν μπορεί να προχωρήσει στην υλοποίηση των έργων, φαίνεται ότι στοχεύει στην κατάρτιση νέας σύμβασης.
«Προφανώς πάνε σε νέα σύμβαση με την εταιρεία. Το είχε πει άλλωστε και ο κ. Χατζηδάκης τον Σεπτέμβριο» δήλωσε στο Documento η Μαρία Καδόγλου από το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων. «Τώρα αποκαλύφθηκε ότι πράγματι υπάρχει καινούργιο επενδυτικό σχέδιο που δεν έχουμε δει και υποθέτω ότι θα υπάρχει και καινούργια σύμβαση. Νομίζω ότι το επενδυτικό σχέδιο κρύβεται από την κυβέρνηση, ίσως επειδή είναι ακόμη υπό διαπραγμάτευση. Θα πρέπει όμως να τεθεί σε διαβούλευση πριν εγκριθεί από την κυβέρνηση και πριν υπογραφεί μια σύβαση».
«Η εταιρεία θέλει “αλεξίσφαιρη” σύμβαση»
Εδώ και αρκετό καιρό «βλέπουμε ένα επικοινωνιακό μπαράζ από την εταιρεία με πανομοιότυπα σχετικά άρθρα σε πλήθος ιστοσελίδων και εφημερίδων που λένε ότι η εταιρεία έχει ήδη εισφέρει 1 δισ. ευρώ στην επένδυση και ότι από εδώ και πέρα θα επενδυθούν ακόμη 1-2 δισ. ευρώ. Με το προηγούμενο επενδυτικό σχέδιο –πλέον έχει εγκαταλειφθεί– προβλεπόταν μεταξύ άλλων εργοστάσιο μεταλλουργίας, νέο εργοστάσιο εμπλουτισμού στον Μαντέμ-Λάκκο, νέο βιομηχανικό λιμάνι, μεγάλη στοά 28 χιλιομέτρων από την Ολυμπιάδα μέχρι τον Μαντέμ-Λάκκο. Με το νέο επενδυτικό σχέδιο όμως τίποτε από όλα αυτά δεν πρόκειται να γίνει και όμως το ύψος της επένδυσης υποτίθεται ότι εκτινάσσεται. Αυτά είναι παράλογα. Κάνουν λόγο για 5.000 εργαζόμενους, ενώ το προηγούμενο επενδυτικό σχέδιο προέβλεπε 1.300. Αλλωστε η Eldorado δεν έχει ούτε κατά διάνοια αυτά τα λεφτά, γι’ αυτό και ο CEO της εταιρείας είχε πει ότι αναζητούν συνεταίρο για τις Σκουριές, να κάνουν δηλαδή μια joint venture ώστε να έρθει κάποιος επενδυτής και να βάλει λεφτά».
Ο πραγματικός στόχος της Ελληνικός Χρυσός, σύμφωνα με την κ. Καδόγλου, «είναι η πώληση είτε της εταιρείας είτε τμήματος των έργων. Είναι δεδομένο ότι καμία άλλη εταιρεία δεν πρόκειται να πλησιάσει αν δεν λυθούν όλα αυτά τα ζητήματα. Οπως αναφέρουν οι οικονομικοί αναλυτές, η Ελληνικός Χρυσός θέλει μια “αλεξίσφαιρη” σύμβαση, που να μην μπορεί κανείς να την προσβάλει, να σταματήσει τα έργα για οποιονδήποτε λόγο».
Αυτός είναι και ο λόγος που σύμφωνα με την κ. Καδόγλου «έχει κολλήσει εδώ και καιρό το ζήτημα: δεν μπορεί να γίνει ούτε μεταλλουργία ούτε μέθοδος μεταλλουργίας ακαριαίας τήξης. Μολονότι και ο ίδιος ο πρωθυπουργός είχε υποσχεθεί άδειες μέσα στον πρώτο μήνα διακυβέρνησης, δεν έχει γίνει τίποτε εδώ και έξι μήνες. Η εταιρεία έχει μόνο απαιτήσεις και δεν θέλει να δώσει τίποτε σε επίπεδο επένδυσης».
«Το έργο δεν θα μπορεί πλέον να ονομαστεί επένδυση»
Ο σημαντικότερος λόγος που η εταιρεία επιδιώκει νέα σύμβαση είναι η μεταλλουργία: «Θεωρώ σίγουρο» επισήμανε η κ. Καδόγλου «ότι σε μια ενδεχόμενη νέα σύμβαση δεν θα υπάρχει αναφορά σε μεταλλουργία, αφού με την υπάρχουσα σύμβαση η εταιρεία επιβάλλεται να κατασκευάσει μεταλλουργία και αυτός είναι ο λόγος που δεν μπορεί να προχωρήσει η επένδυση. Το υπουργείο επί ΣΥΡΙΖΑ έχει απορρίψει τη μέθοδο που ήθελε η εταιρεία (σ.σ.: μέθοδος μεταλλουργίας ακαριαίας τήξης) ως μη εφαρμόσιμη καθώς και επειδή δεν υπάρχει εναλλακτική μέθοδος στο επενδυτικό σχέδιο και στην έγκριση περιβαλλοντικών όρων. Τώρα και τα δύο αυτά δεν ισχύουν, άρα πρέπει να φύγει εντελώς ο όρος της μεταλλουργίας. Κάτι που πρακτικά θα σημάνει ότι θα υλοποιείται ένα έργο που δεν θα μπορεί πλέον να ονομαστεί επένδυση με κανέναν ορισμό, δεδομένου ότι δεν θα αποφέρει έσοδα στο δημόσιο, καθώς τα πολύτιμα μέταλλα θα φεύγουν στο εξωτερικό με τη μορφή συμπυκνωμάτων».
Σύμφωνα με το καινούργιο επενδυτικό σχέδιο, «όπως τουλάχιστον εγώ το φαντάζομαι, αφού η κυβέρνηση δεν το έχει δημοσιοποιήσει» σχολίασε η κ. Καδόγλου, «η μη δημιουργία του καινούργιου εργοστασίου εμπλουτισμού στον Μαντέμ-Λάκκο θα σημάνει ότι θα παραμείνουν τα δύο εργοστάσια στο Στρατώνι και στην Ολυμπιάδα. Πρόκειται για πολύ σημαντική περιβαλλοντική επιβάρυνση για τα δύο χωριά, που δεν είχε προβλεφθεί στο προηγούμενο επενδυτικό σχέδιο ούτε στην περιβαλλοντική αδειοδότηση».
Υπόδικοι για ρύπανση και βραβευμένοι για προστασία των οικοσυστημάτων!
Μολονότι φαντάζει απίθανο, η Ελληνικός Χρυσός βραβεύτηκε πρόσφατα στην τελετή βράβευσης Bravo 2019 στην κατηγορία «Προστασία οικοσυστημάτων & βιοποικιλότητα». H εκδήλωση πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα αποκλειστικά και μόνο κρατικών και θεσμικών φορέων: την Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών, το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, την Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), την Ενωση Περιφερειών Ελλάδος (ΕΝΠΕ) και τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ). Δηλώσεις στην επίμαχη εκδήλωση έκανε η διευθύντρια του τμήματος Περιβάλλοντος της εταιρείας Εμμυ Γαζέα, η οποία όμως, όπως επισήμανε το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων σε επιστολή του προς τον διοργανωτή του θεσμού Δίκτυο Υπεύθυνων Οργανισμών και Ενεργών Πολιτών, είναι υπόδικη μαζί με τον πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας σε βαθμό κακουργήματος για ρύπανση και υποβάθμιση του περιβάλλοντος στην Ολυμπιάδα και στο Στρατώνι, ενώ η δίκη θα διεξαχθεί στις 6 Ιουνίου 2020.
«Σειρά περιβαλλοντικών παραβάσεων»
Παρότι η εταιρεία αλλά και η πολιτεία αρνούνται να το παραδεχτούν, η περιβαλλοντική καταστροφή που έχει συντελεστεί λόγω της επένδυσης είναι τεράστια. «Στις Σκουριές» υπογραμμίζει στο Documento η Μαρία Καδόγλου «έχουμε πραγματικό αφανισμό του δάσους· περίπου 1.800 στρέμματα μέχρι στιγμής έχουν χαθεί. Δάσος που στο μεγαλύτερο μέρος του ήταν αρχέγονο.
Το ένα από τα δύο ρέματα στις Σκουριές, ο Καρατζάς, ετοιμάζεται να γίνει χώρος αποβλήτων και έχει καταστραφεί». Δεδομένου ότι οι Σκουριές είναι ουσιαστικά κλειστές από τον Νοέμβριο του 2017, «τα έργα της Ελληνικός Χρυσός που προχωράνε είναι αυτά στην Ολυμπιάδα και τη Στρατονίκη. Και τα δύο αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρά προβλήματα: στη Στρατονίκη υπάρχουν σπίτια που έχουν ραγίσει και άλλα είναι ετοιμόρροπα ή έχουν καταστραφεί, όπως προκύπτει και από τις σχετικές εκθέσεις των επιθεωρητών περιβάλλοντος και την πολεοδομία. Παρ’ όλα αυτά κανείς δεν παίρνει την ευθύνη να σταματήσει την Ελληνικός Χρυσός η οποία σκάβει ακριβώς από κάτω από το χωριό. Στην Ολυμπιάδα οι επιθεωρητές περιβάλλοντος έχουν διαπιστώσει σειρά περιβαλλοντικών παραβάσεων, που είναι ίδιες από τότε που ξεκίνησε η δραστηριότητα: στα νερά του Κοκκινόλακκα, ο οποίος περνάει μέσα από τις εγκαταστάσεις, εντόπισαν μόλυβδο 985% πάνω από το φυσιολογικό όριο. Πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια ήταν και η συγκέντρωση σε κάδμιο, ψευδάργυρο και αρσενικό».
Υπάρχουν όμως και άλλες παραβάσεις, οι οποίες, όπως επισημαίνει η κ. Καδόγλου, «αφορούν την υπόθεση των αποβλήτων. Η εταιρεία ισχυρίζεται ότι τα απόβλητα δεν είναι επικίνδυνα, οι επιθεωρητές όμως λένε ότι κατά πάσα πιθανότητα είναι, γιατί δειγματοληπτικά που τα εξέτασαν τα βρήκαν επικίνδυνα. Τα τελευταία χρόνια η εταιρεία διαχειρίζεται, διακινεί και αποθέτει τα απόβλητά της σαν να μην είναι επικίνδυνα. Αυτό σημαίνει ότι δεν λαμβάνονται τα μέτρα ασφάλειας που πρέπει να ληφθούν σύμφωνα με τη νομοθεσία σχετικά με τα επικίνδυνα απόβλητα, με αποτέλεσμα να ελλοχεύει σοβαρός κίνδυνος για το περιβάλλον, την υγεία των εργαζομένων και των κατοίκων. Οι επιθεωρητές βεβαιώνουν παραβάσεις, επιβάλλονται πρόστιμα και παρ’ όλα αυτά η κατάσταση διαιωνίζεται με την ανοχή της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου. Γιατί ο υπουργός είναι αυτός που τελικά πρέπει να επιβάλει τις κυρώσεις».
«Εχουμε στείλει διάφορες καταγγελίες στους επιθεωρητές περιβάλλοντος. Η μια γιατί έπειτα από πλημμύρες όταν μπήκαμε μέσα στο εργοστάσιο είδαμε επικίνδυνα υλικά σε σωρούς εκτεθειμένους στα στοιχεία της φύσης και η άλλη όταν πήγαμε πρόσφατα στον παλαιό χώρο απόθεσης αποβλήτων της Ολυμπιάδας και είδαμε ξανά τον εργολάβο να ξεφορτώνει βουνά αποβλήτων εμπλουτισμού μέσα στον χώρο ο οποίος υποτίθεται ότι έχει αποκατασταθεί» επισημαίνει.