Tο βιβλίο µε την αγόρευση του Κώστα Παπαδάκη, συνηγόρου πολιτικής αγωγής των Αιγύπτιων ψαράδων στη δίκη της Χρυσής Αυγής, εκδόθηκε πριν από το lockdown, εξαντλήθηκε προτού καν βγει στα βιβλιοπωλεία και κυκλοφορεί στη δεύτερη πλέον έκδοσή του. Πριν από λίγες µέρες συναντηθήκαµε στο γραφείο του.
Η δίκη έχει ήδη κλείσει πέντε χρόνια. Ποιες δυσκολίες αντιµετωπίσατε αυτό το διάστηµα;
Η µεγαλύτερη δυσκολία ήταν ότι τη δίκη τη διεξαγάγαµε οι συνήγοροι πολιτικής αγωγής εκπληρώνοντας εµείς ουσιαστικά τα καθήκοντα του εισαγγελέα, δηλαδή την καταγραφή και ανάδειξη των εκατοντάδων περιστατικών βίας, την ανεύρεση και αξιολόγηση του αποδεικτικού υλικού, την επιλογή των µαρτύρων όπως και των εγγράφων. Είναι οµολογηµένο ακόµη και από αγόρευση συνηγόρου υπεράσπισης ότι αν δεν υπήρχε πολιτική αγωγή, δεν θα υπήρχε δίκη. Η εισαγγελία ήταν ανύπαρκτη. Η ανυπαρξία της κορυφώθηκε µε την αθωωτική πρόταση. Επίσης, η δηµοσιότητα της δίκης ήταν ελλιπής. Αυτό συνέβαλε στην υποβάθµιση της εικόνας της στον κόσµο. Εµείς οι συνήγοροι πολιτικής αγωγής αντιµετωπίσαµε το πρόβληµα της έλλειψης δηµοσιότητας στις νοµικές του διαστάσεις. Εχουµε έναν νόµο σε ισχύ –που δυστυχώς δεν κατάργησε η προηγούµενη κυβέρνηση– ο οποίος ουσιαστικά απαγορεύει τη ραδιοτηλεοπτική µετάδοση. Εχουµε επίσης έναν νόµο σε ισχύ –που επίσης δεν κατάργησε η προηγούµενη κυβέρνηση– που δεν επιβάλλει την τήρηση πρακτικών µε φωνοληψία. Και φυσικά είχαµε την περιθωριοποίηση της δίκης στον Κορυδαλλό.
Πετύχατε ωστόσο τη διεξαγωγή της στο εφετείο.
Για το αυτονόητο, δηλαδή τη διεξαγωγή της δίκης στο εφετείο –σε µια αίθουσα προσβάσιµη στον καθένα–, έπρεπε να δώσουµε αγώνα. Από την άλλη έπρεπε να αντιµετωπίσουµε το γεγονός ότι µια πολύ µεγάλη µερίδα του πολιτικού κόσµου εξακολουθούσε να αντιµετωπίζει τη Χρυσή Αυγή ως νόµιµη πολιτική δύναµη. Ολα αυτά νοµίζω από µόνα τους αποµυθοποιήθηκαν στο δικαστήριο. Εµείς δεν αρκεστήκαµε σε όσα κάναµε µέσα στη δικαστική αίθουσα γιατί δεν θεωρούµε ότι το καθήκον µας είναι µόνο αυτό. Εχουµε κάνει οµιλίες, έχουµε συµµετάσχει σε εκδηλώσεις, συγκεντρώσεις, συναυλίες, έχουµε αρθρογραφήσει, έχουµε πάρει πρωτοβουλίες στα ΜΜΕ, στο υπουργείο ∆ικαιοσύνης, έχουµε αναδείξει όλα αυτά τα πράγµατα. Και γι’ αυτό τον λόγο άλλωστε έχουµε πάρει την πρωτοβουλία να βγάλουµε βιβλία, γιατί θεωρήσαµε ότι αυτό το υλικό είναι χρήσιµο να τεθεί στη διάθεση και γνώση του κόσµου τώρα που διαρκεί η εκκρεµοδικία και είναι ακόµη ανοιχτό το αποτέλεσµα της δίκης, έτσι ώστε να µπορέσει η κοινή γνώµη να ισχυροποιήσει ένα ρεύµα καταδίκης της ναζιστικής εγκληµατικής οργάνωσης και να αποτρέψει την αθώωση που επιχειρείται από την εισαγγελική πρόταση.
Πώς ο Ηλίας Κασιδιάρης ενώ είναι υπόδικος µπορεί να ανακοινώνει την ίδρυση νέου κόµµατος;
Ο Κασιδιάρης, όπως και οι υπόλοιποι κατηγορούµενοι της Χρυσής Αυγής, δεν έχει στερηθεί τα πολιτικά του δικαιώµατα και νοµικά είναι κατά τεκµήριο αθώος εφόσον δεν έχει καταδικαστεί ακόµη. Κατά συνέπεια ανακοινώνει την ίδρυση κόµµατος γιατί αισθάνεται κι αυτός την ανάγκη να πάρει πια αποστάσεις από τον Μιχαλολιάκο αφού το εγχείρηµα πλέον δεν πουλάει, από τη στιγµή που δεν είναι στη Βουλή. Το γεγονός ωστόσο ότι παραµένει ατιµώρητος είναι µια από τις ολέθριες συνέπειες της καθυστέρησης της δίκης.
Από το 2011 κυκλοφορούν φωτογραφίες του να εκπαιδεύει τα µέλη της οργάνωσης στα όπλα. Γιατί δεν παρενέβη η αντιτροµοκρατική;
Το έχω καταγγείλει και µέσα και έξω από τα δικαστήρια κι ακόµη εξακολουθεί να συµβαίνει. Είναι προφανώς πολιτικοί οι λόγοι. Η αντιτροµοκρατική είναι ένα µέρος της κρατικής καταστολής του ισχυρότερου. Το αστικό κράτος στην Ελλάδα αντιµετωπίζει ως τροµοκράτες όσους µιλάνε µε αντικαπιταλιστικά προτάγµατα από αριστερά. Την ακροδεξιά βία δεν την έχει εντάξει σχεδόν ποτέ στην τροµοκρατία ούτε την έχει βάλει στο στόχαστρο της πρόληψης. Αν αυτές οι φωτογραφίες είχαν τεθεί στο στόχαστρο της αντιτροµοκρατικής από το 2011, µπορεί ο Παύλος Φύσσας και ο Σαχ- ζάτ Λουκµάν να ζούσαν σήµερα και πολλά άλλα από τα εκατοντάδες περιστατικά να είχαν αποφευχθεί. Και να είχαµε τελειώσει νωρίτερα µε τη Χρυσή Αυγή από κάθε άποψη. Εχουν σοβαρότατη ευθύνη η αστυνοµία, η αντιτροµοκρατική, το κράτος και οι δικαστικές και εισαγγελικές αρχές γι’ αυτήν τη µακρά περίοδο εγκληµατικής δράσης.
Για ποιον λόγο, ενώ προηγήθηκε η δολοφονία του Σαχζάτ Λουκµάν, η µεγάλη κινητοποίηση έγινε µε τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα;
Πάντα υπάρχει η σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι, συν το γεγονός ότι ο Φύσσας ήταν Ελληνας, ενώ επίσης η δολοφονία του ήταν το τρίτο περιστατικό κορυφαίας εγκληµατικής βίας της Χρυσής Αυγής µέσα σε µία εβδοµάδα. Είχαν προηγηθεί η επίθεση ενάντια στα µέλη του ΠΑΜΕ στο Πέραµα και η διάλυση της φιέστας του Μελιγαλά όπου η Χρυσή Αυγή διεκδίκησε τα ηνία του αντικοµµουνισµού από την κυβέρνηση Σαµαρά. Και αυτά τα περιστατικά έπονται τουλάχιστον εκατοντάδων καταγραµµένων περιστατικών εγκληµατικής βίας την τελευταία διετία πριν από τη δολοφονία του Φύσσα. Εκεί λοιπόν ξεχείλισαν οι κινητοποιήσεις και αναγκάστηκε η κυβέρνηση να βάλει χειροπέδες στη Χρυσή Αυγή.
Η περίπτωση των Αιγύπτιων αλιεργατών έλαβε τη διάσταση που θα έπρεπε;
Οχι, υποβαθµίστηκε και νοµικά· έχω καταγράψει στο βιβλίο µου σωρεία παραλείψεων κατά την αστυνοµική και ανακριτική διερεύνηση της υπόθεσης. Παρά το γεγονός ότι λίγες µέρες πριν είχε γίνει πάταγος µε το χαστούκι του Κασιδιάρη στην Κανέλλη τηλεοπτικά, το περιστατικό θάφτηκε, όπως και πολλά άλλα που συνέβησαν την προεκλογική περίοδο του 2012.
Οι επιχειρηµατίες που όλα αυτά τα χρόνια χρηµατοδοτούσαν τη Χρυσή Αυγή δεν θα έπρεπε να υποστούν διώξεις;
Ξέρετε, αυτή η χρηµατοδότηση δεν αποτέλεσε αντικείµενο απόδειξης του δικαστηρίου διότι δεν υπήρχε σχετικό αδίκηµα. Η χρηµατοδότηση καταγγέλθηκε και από τους συνδικαλιστές της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης –έχουν γραφτεί και στον Τύπο–, όµως το δικαστήριο δυστυχώς δεν είχε να αντιµετωπίσει τέτοια κατηγορία. Ισως πρέπει να αντιµετωπιστεί µελλοντικά.
Ο Νίκος Μιχαλολιάκος, όπως είπατε και στην αγόρευσή σας, παρουσίασε τη µεγαλύτερη περιουσιακή κατάσταση από όλους τους αρχηγούς κοµµάτων. Εχει αποδειχθεί ποτέ από πού προήλθε αυτή η περιουσία;
Οχι, και αποτελεί µυστήριο, γι’ αυτό έχω προκαλέσει µε το βιβλίο µου την υπεράσπισή του να πει πράγµατα γι’ αυτό. Γιατί είναι ένας άνθρωπος ο οποίος έχει και µεγάλη περιουσία και χρόνο απεριόριστο για να οργανώνει όσα οργανώνει. Και φυσικά γεννάται το ερώτηµα πώς έχει αποκτήσει αυτά τα εισοδήµατα τα οποία είχε πριν από την πρόσκτηση της βουλευτικής αποζηµίωσης.
Για ποιον λόγο πιστεύετε ότι ανέλαβε την πολιτική ευθύνη για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα;
Την ανέλαβε εκ του ασφαλούς και εκ των υστέρων και αφού ήδη είχε ξεκινήσει η δίκη και ήξερε ότι δεν πρόκειται να του αποδοθεί ηθική αυτουργία. Ητανε µια τζάµπα µαγκιά, την οποία όµως είχε και εσωτερικούς λόγους να κάνει διότι προφανώς τα µέλη της Χρυσής Αυγής –συναισθανόµενα ότι η ηγεσία τους τα αδειάζει– µάλλον δεν εκπλήρωναν µε προθυµία τα προεκλογικά τους καθήκοντα την περίοδο των εκλογών του Σεπτεµβρίου 2015. Η ανάληψη της πολιτικής ευθύνης ήταν µια επίδειξη ισχύος η οποία ήταν εµπνευσµένη από το πρότυπο του Μουσολίνι για το έγκληµα Ματεότι το 1925, γνωρίζοντας βέβαια ότι ούτε η κυβέρνηση Καραµανλή είχε ποινικές συνέπειες για τη δολοφονία Λαµπράκη το 1963 ούτε η κυβέρνηση Μητσοτάκη για τη δολοφονία Τεµπονέρα. Θέλησε µε αυτό τον τρόπο δηλαδή να αναβαθµίσει τον εαυτό του στο πάνθεον των µεγάλων ηγετών της δεξιάς παράταξης, που ενώ οι οπαδοί και τα µέλη τους διαπράττουν εγκλήµατα η ηγεσία είναι εκτός ευθυνών αλλά οικειοποιείται πολιτικά το έργο τους.
Σε λίγους µήνες αναµένεται η δικαστική απόφαση. Είστε αισιόδοξος;
Οφείλω να είµαι αισιόδοξος γιατί το αποδεικτικό υλικό και η νοµική επιχειρηµατολογία της πολιτικής αγωγής είναι αδιάσειστα. Θέλω να πιστεύω ότι οι δικαστές θα κάνουν το καθήκον τους όπως µέχρι τώρα δείχνουν ότι κάνουν. Ωστόσο καµία δίκη δεν διεξάγεται σε στεγανά από την κοινωνία. Πιστεύω δηλαδή ότι η κοινωνική απαίτηση της απονοµής δικαιοσύνης και της λήξης της ατιµωρησίας της ναζιστικής και φασιστικής εγκληµατικής βίας στην Ελλάδα πρέπει να διατυπωθεί όσο πιο δυναµικά γίνεται και θεωρώ ότι αυτό θα γίνει τους επόµενους µήνες µέχρι να βγει η απόφαση.
INFO
Το βιβλίο «Το “άλλο άκρο” στο εδώλιο: Δικαιοσύνη ή ατιμωρησία ξανά» του Κώστα Παπαδάκη κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Τόπος
Φωτογραφίες Βασίλης Ρεμπάπης/Eurokinissi
