Συζήτηση µε τον σκηνοθέτη για τη νέα ταινία του «Ενήλικοι στην αίθουσα» η οποία ανατροφοδότησε το αγαπηµένο παιχνίδι των Ελλήνων: έριδα και κανιβαλισµός.
Σπάνια µια ταινία προκαλεί τόσες αντιδράσεις προτού καν προβληθεί στις αίθουσες. Ο λόγος για την ταινία «Ενήλικοι στην αίθουσα» που εµπνεύστηκε ο Κώστας Γαβράς από το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη «Ανίκητοι ηττηµένοι».
Το Documento βρέθηκε το πρωί του προηγούµενου Σαββάτου στο Hilton Athens για να µιλήσει µε τον σκηνοθέτη ο οποίος από το 1969 µε το «Ζ» έχει ανοίξει λογαριασµούς µε το κράτος και µε το παρακράτος της ελληνικής ∆εξιάς, οι άνθρωποι των οποίων φαίνεται ότι δεν θα του συγχωρήσουν ποτέ το διεθνές ξεµπρόστιασµά τους. Αναζητήστε στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης τα απαξιωτικά σχόλια αναγνωρίσιµων opinion makers της ∆εξιάς για τον Κώστα Γαβρά και θα αντιληφθείτε πως ο λεκές του «Ζ» έχει λερώσει ανεξίτηλα τη συνείδησή τους και έχει θολώσει τη σκέψη τους.
Πότε και γιατί αποφασίσατε να κάνετε την ταινία;
Από το 2009, όταν η κρίση είχε µόλις ξεκινήσει και όλοι στη Γαλλία µιλούσαν για καταστροφή της Ελλάδας, αποφάσισα να κάνω κάτι γι’ αυτό. ∆εν µπορούσα όµως να βρω ποιο ακριβώς θα ήταν το θέµα του φιλµ. Η τελική ιδέα µού ήρθε πολύ αργότερα, όταν έµαθα ότι ο Γιάνης Βαρουφάκης ετοιµαζόταν να γράψει βιβλίο για τις δύσκολες µέρες των διαπραγµατεύσεων στο Eurogroup.
Τι άποψη είχατε για τον Βαρουφάκη;
Είχα αρνητική άποψη, ειδικά µετά το κάκιστο άρθρο στο «Paris Match» που τον παρουσίαζε να τρώει µε τη γυναίκα του µε φόντο την Ακρόπολη. Του το είχα πει έπειτα από καιρό όταν γνωριστήκαµε καλύτερα και συµφώνησε µετανιωµένος, λέγοντας ότι είναι από τα χειρότερα πράγµατα που έχει κάνει στη ζωή του. Αλλά µου έκανε εντύπωση ότι ύστερα από όσα δραµατικά έγιναν και την υποχώρηση της κυβέρνησης µε την υπογραφή του µνηµονίου ήταν ο µόνος που παραιτήθηκε. Του έγραψα ένα µέιλ µε το οποίο του γνωστοποιούσα το ενδιαφέρον µου για το βιβλίο που έγραφε και τις συνοµιλίες που είχε µε τους Ευρωπαίους. Τελικά δεν µπορούσα να περιµένω να ολοκληρώσει το βιβλίο του και αποφάσισα να δουλέψω παράλληλα το σενάριο.
Από ό,τι διαβάσατε ή ακούσατε στις ηχογραφήσεις τι σας κέντρισε περισσότερο το ενδιαφέρον;
Ηταν σηµαντικό για µένα να επαληθεύσω τα γεγονότα. Να δω ότι όντως έτσι έγιναν τα πράγµατα. Και ήταν συγκλονιστικά αυτά που άκουσα. Εκρινα ότι δεν µπορούσα να κάνω τίποτε παραπάνω απ’ όσα άκουγα. Απλώς τα κατέγραψα και τα έφερα σε κινηµατογραφική φόρµα για να γίνουν θελκτικά και για τον θεατή. Η σκηνή που µε συντάραξε περισσότερο ήταν όταν ο Βαρουφάκης λέει ότι «ο Αλέξης µου εκµυστηρεύτηκε ότι νιώθει σαν τον ξιφία που έχει παγιδευτεί».
Ο Βαρουφάκης παρουσιάζεται σαν ήρωας στην ταινία, σε αντίθεση µε τον Τσίπρα που δείχνει φοβισµένος, παρότι στο τέλος µάλλον τον «αθωώνετε» κάνοντάς τον να δείχνει θύµα της αδυσώπητης περίστασης.
∆εν συµφωνώ. Ο Βαρουφάκης δεν είναι ήρωας. Απλώς είναι ένας έµπειρος οικονοµολόγος που ξέρει καλά το θέµα του, γράφει και µιλάει σωστά και έχει ζήσει από πρώτο χέρι τα γεγονότα. Ο Τσίπρας από την άλλη είναι ένας τραγικός χαρακτήρας, ο οποίος είχε το ηθικό πλεονέκτηµα που του χάρισε ο λαός για να αλλάξει τα πράγµατα, αλλά δεν τα κατάφερε. ∆εν πραγµατοποίησε τις υποσχέσεις που έδωσε και γι’ αυτό τον τιµώρησε ο λαός στις τελευταίες εκλογές, καθώς ένιωσε προδοµένος. Επίσης, κουβαλά τη µοναξιά του ηγέτη που έχει µεγάλο βάρος πάνω του.
Στο «Ζ» είχατε καταπιαστεί µε τη δολοφονία Λαµπράκη µια εξαετία µετά το πραγµατικό γεγονός. Αυτήν τη φορά ήσασταν πιο γρήγορος, ενώ και στα δύο φιλµ υπάρχει ένας ισχυρός και θετικός ήρωας. Τότε ήταν ο Σαρτζετάκης, τώρα ο Βαρουφάκης.
Ναι, δεν πιστεύω ότι η µεγάλη χρονική απόσταση βοηθάει στην ετυµηγορία µιας πολιτικής ταινίας. Η ανάγνωση και κυρίως η ερµηνεία ενός γεγονότος πρέπει να γίνονται προτού στεγνώσει το µελάνι. Οταν είναι φρέσκα τα γεγονότα και οι συζητήσεις γύρω από αυτά παραµένουν ζεστές αν όχι καυτές. Και οι δύο αυτοί χαρακτήρες, εκτός της καταλυτικής παρουσίας τους σε όσα συνέβησαν, έχουν το χάρισµα της ισχυρής προσωπικότητας που διαθέτει ξεκάθαρες ιδέες και απόψεις για τα γεγονότα.
Ο Βόλφγκανγκ Σόιµπλε είναι ο «κακός» της ιστορίας καθώς κι αυτός που κάνει κουµάντο στο Eurogroup – αυτό τουλάχιστον φαίνεται ξεκάθαρα στην ταινία σας. Κάποιος όµως µπορεί να έχει ενστάσεις σε αυτό και να τον υπερασπιστεί λέγοντας πως απλώς υπηρετεί τα συµφέροντα της χώρας του.
Πάλι θα διαφωνήσω µαζί σας. ∆εν είναι αρνητικός χαρακτήρας στην ταινία ο Σόιµπλε. Μην ξεχνάτε αυτό που απαντά στον Βαρουφάκη όταν τον ρωτά τι θα έκανε στη θέση του: «Ως πατριώτης», του απαντά, «δεν θα υπέγραφα το µνηµόνιο». Σχεδόν τον θαυµάζω γι’ αυτήν τη στάση του και κατανοώ την εµµονή του να υποστηρίξει την ευρωπαϊκή και τη γερµανική οικονοµία µέχρις εσχάτων. Πολύ καλά κάνει και υπηρετεί τα συµφέροντα της χώρας του.
Ποιες είναι οι σκέψεις σας για την Αριστερά στην Ελλάδα; Εσείς παραµένετε αριστερός;
Ναι, φυσικά. Βέβαια η Αριστερά απέτυχε στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες που την ψήφισαν. Προδόθηκαν οι προσδοκίες των λαών. Οι αριστεροί πολιτικοί πρέπει να αναρωτηθούν για ποιους λόγους απέτυχαν. Η ιδεολογία της Αριστεράς είναι πάντα ισχυρή επειδή µιλάει για κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα. Και πρέπει να υπενθυµίζει στους πολίτες ότι για την κατάντια στην οποία βρίσκεται σήµερα η Ελλάδα δεν φταίει η τελευταία κυβέρνηση αλλά όσοι κυβέρνησαν τα πρόσφατα 25-30 χρόνια. Το ΠΑΣΟΚ και η Νέα ∆ηµοκρατία.
Τώρα όµως κυβερνά ξανά η Ν∆.
Στην ταινία µου ακούγεται η φράση «ο λαός έχει πάντα δίκιο. Ακόµη κι όταν κάνει λάθος». Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ψηφίστηκε για να αλλάξει τα πράγµατα. Του δίνεται η ευκαιρία να κάνει κάτι σωστό και να διορθώσει τα σφάλµατα του παρελθόντος. Για να δούµε…
Είναι αλήθεια ότι δεχτήκατε πιέσεις να µην κάνετε την ταινία;
Οχι, ποτέ δεν έγινε κάτι τέτοιο. Αν µάλιστα συνέβαινε, θα πείσµωνα ακόµη περισσότερο για να κάνω την ταινία.
