Η σκηνοθέτης-παραγωγός Κωνσταντίνα Νικολαΐδη γράφει για το θέατρο εν μέσω πανδημίας
Εύχομαι να είμαστε όλοι όσο το δυνατόν καλύτερα αυτή τη δύσκολη περίοδο που διανύουμε και όσοι βρίσκονται στις επάλξεις, νοσηλευτικό προσωπικό, εργαζόμενοι των σούπερ-μάρκετ/φαρμακείων, πολιτικοί και δημοσιογράφοι, να έχουν αντιστοίχως, το κουράγιο, την υπομονή, τη διαύγεια και την ηθική, ώστε να ανταποκριθούν αναλόγως και να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους πολίτες. Η θετική μου σκέψη μαζί τους.
Ο εγκλεισμός σταδιακά ολοκληρώνει τον κύκλο του (τουλάχιστον έτσι φαίνεται) και είμαστε όλοι έτοιμοι να τρέξουμε έξω, να δούμε τους αγαπημένους μας που τόσο μας έλειψαν, να κάνουμε τις βόλτες μας και να νιώσουμε για ακόμη μια φορά ευγνώμονες που ζούμε στην ηλιόλουστη, πανέμορφη Ελλάδα μας! Το καλοκαίρι είναι μπροστά και μας καλεί να το ζήσουμε! Όμως… η σκέψη μου -όπως πιστεύω και των περισσότερων- τρέχει στο μετά, στο φθινόπωρο και τον χειμώνα. Δυστυχώς, αν και από τη φύση μου αισιόδοξος άνθρωπος, ανησυχώ για την έκβαση των πραγμάτων. Το να αποφασίζεις ένα καθολικό lockdown δύο μηνών και να κλείνεις έτσι τις μηχανές από τη μια στιγμή στην άλλη, όταν έχεις στηρίξει ένα ολόκληρο σύστημα σ’ αυτές τις μηχανές κι έχεις κάνει τον χρόνο να είναι χρήμα, είναι -το λιγότερο- επικίνδυνο (εκτός αν αποσκοπεί κάπου αλλού οπότε “αξίζει” το κόστος). Υπάρχουν συνάνθρωποί μας που ήδη βρίσκονται σε δυσχερή οικονομική κατάσταση, που δεν κατάφεραν να πάρουν το επίδομα και που θα δυσκολευτούν να επιστρέψουν στις δουλειές τους, όχι μόνο την περίοδο του καλοκαιριού, αλλά και τον χειμώνα. Κάποιοι απ’ αυτούς είναι και οι άνθρωποι της τέχνης.
Μιλώντας για το θέατρο, ηθοποιοί, χορευτές, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, χορογράφοι, μουσικοί, ενδυματολόγοι, φωτιστές, γραφίστες, βοηθοί, τεχνικοί, μάστορες και πολλοί άλλοι, οδηγούνται σε απαισιόδοξες σκέψεις, καθόλου παράλογες θα έλεγα. Το θέατρο, είχε και συνεχίζει να έχει, πολλές πληγές και η παρούσα κατάσταση, του δημιουργεί και άλλες. Δεν ξέρω τι μέτρα μπορούν να ληφθούν ώστε να προστατέψουμε τον χώρο μας, αλλά είναι μέτρα που ΠΡΕΠΕΙ να ληφθούν, αλλιώς θα περάσουμε σε μία στείρα καλλιτεχνική περίοδο η οποία, ναι μεν δε θα κρατήσει πολύ (καθώς κάποια στιγμή αργά ή γρήγορα θα επιστρέψουμε στην “κανονικότητα”) αλλά θα είναι αρκετή ώστε να δημιουργήσει ζημιά στους μετέχοντες.
Εύχομαι οι “ηγέτες” μας, τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως, να έχουν μεριμνήσει για την επόμενη μέρα. Ο κίνδυνος δεν είναι τόσο αυτή η δίμηνη καραντίνα, αλλά το μετά. Το τι θα έχει αφήσει αυτός ο εγκλεισμός στο συνειδητό, αλλά και στο υποσυνείδητό μας. Αυτή η βουτιά στο κένο, ακόμη κι αν συμβαίνει στο μεγαλύτερο μέρος της υφηλίου και λίγο-πολύ μας κάνει να νιώθουμε “ασφάλεια” ότι δεν είμαστε μόνοι, δεν παύει να είναι βουτιά. Το να πειράζεις το οικονομικό σύστημα μιας χώρας, πόσο μάλλον το παγκόσμιο, και πόσο μάλλον τόσο βίαια, είναι επικίνδυνο γιατί φοβίζει τους ανθρώπους και αναπόφευκτα τους αλλάζει τρόπο σκέψης και προσέγγισης των πραγμάτων. Ένα από αυτά και σε πολύ πρακτικό επίπεδο, είναι οι οικονομικές συναλλαγές. Το σύστημα και κατ’ επέκταση η κοινωνία ολόκληρη, βασίζεται στη ροή του χρήματος, στη ζήτηση και στην προσφορά. Κι αυτή τη στιγμή αυτό το σύστημα διαταράσσεται και θα συνεχίσει διαταραγμένο για κάποιο καιρό ακόμη, με τον κόσμο να κρατάει πισινές γιατί “ποτέ δεν ξέρεις!”
Τόσο ως θεατρικός σκηνοθέτης αλλά και ως παραγωγός, τη δεδομένη στιγμή, είμαι διστακτική για νέες παραγωγές μου που αφορούν την επόμενη σεζόν. Θέλω πάρα πολύ να δημιουργήσω με τους συνεργάτες μου κι αυτά ήταν τα σχέδιά μου. Θέλω να συνταξιδέψουμε ξανά, να επικοινωνήσουμε μέσα από την τέχνη μας, να ενωθούμε με τους θεατές κι εύχομαι να ευοδωθούν τα πράγματα με κάποιο τρόπο και να πορευτούμε. Δεν μπορώ όμως, προς χάρiν της όποιας αισιοδοξίας, να αποστρέψω το βλέμμα από την πραγματικότητα. Κι η πραγματικότητα είναι ότι η τέχνη μας ΠΡΕΠΕΙ να προστατευτεί και να διαφυλαχτεί άμεσα! Πρέπει να προστατεύσουμε όλοι μαζί το θέατρο και τους ανθρώπους του! Το “όλοι μαζί” σημαίνει, τόσο εμείς οι ίδιοι οι καλλιτέχνες, οι παραγωγοί, οι θεατράρχες, όσο και η πολιτεία. Οι θεατές, μικροί και μεγάλοι, πρέπει να νιώσουν ασφαλείς, ώστε να κάνουν το βήμα και να περάσουν τις πόρτες των θεάτρων τη νέα σεζόν. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για τις μουσικές σκηνές και όλες τις τέχνες γενικότερα. Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, αλλά ας μεριμνήσει το κράτος και η παγκόσμια “ελίτ” για όλα τα υπόλοιπα, πριν φτάσουμε σ’ αυτό το τελευταίο.
Εύχομαι από καρδιάς δύναμη, υπομονή, αγάπη και όραμα σε όλους τους καλλιτέχνες.
Είναι μια πρωτόγνωρη και δύσκολη κατάσταση, ναι, αλλά ας προσπαθήσουμε να αποκομίσουμε όσο μεγαλύτερη σοφία από αυτήν. Θα μας χρειαστεί.