Από 1η Ιανουαρίου 2017 το υπουργείο Οικονομικών, έπειτα από 188 χρόνια οργανικής λειτουργίας στο πλαίσιο του εθνικού κράτους, παύει επί της ουσίας να υφίσταται.Για την ακρίβεια μετατρέπεται σε διακοσμητικό όργανο, χωρίς αρμοδιότητες και χωρίς ουσιαστική νομοθετική ισχύ, καθώς εκτοπίζεται από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων.
Για την ακρίβεια μετατρέπεται σε διακοσμητικό όργανο, χωρίς αρμοδιότητες και χωρίς ουσιαστική νομοθετική ισχύ, καθώς εκτοπίζεται από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, η οποία αναλαμβάνει τον νευραλγικό τομέα της είσπραξης των εσόδων του κράτους και της οργάνωσης των φορολογικών και τελωνειακών ελέγχων με δυνατότητα παρέμβασης στο νομοθετικό φορολογικό έργο – ακόμη και ενάντια στις επίσημες κυβερνητικές νομοθετικές πρωτοβουλίες. Επιπλέον, υπό τον έλεγχό της περνάει ολόκληρη η υλική βάση (δημόσιες οικονομικές υπηρεσίες, τελωνεία, Γενικό Χημείο του Κράτους κ.λπ.) του σημερινού υπουργείου Οικονομικών, το οποίο αποψιλώνεται από κάθε λειτουργική δραστηριότητα.
Στην προκειμένη περίπτωση εγείρονται κρίσιμα ερωτήματα. Αυτή η ανεξάρτητη αρχή σε ποιον θα απολογείται και πού θα δίνει λόγο; O ιδρυτικός νόμος σύστασής της (ν. 4389/16) προβλέπει ρητά ότι η κυβέρνηση δεν θα μπορεί να ασκεί τον παραμικρό έλεγχο –ούτε καν να ζητήσει πληροφοριακά στοιχεία– στην Αρχή, η οποία αποκτά υπερεξουσίες οικονομικές αλλά και πολιτικές. Και αυτό γιατί θα έχει την ευθύνη της είσπραξης των φορολογικών και τελωνειακών εσόδων του κράτους, τα οποία αντιστοιχούν περίπου στο 25% του ΑΕΠ.
Επίσης, με τη χρήση του πανίσχυρου όπλου των φορολογικών ελέγχων δυνητικά θα μπορεί να θέσει υπό καθεστώς ιδιότυπης ομηρίας ολόκληρη την ελληνική οικονομία και να επηρεάσει την κυβερνητική πολιτική. Και όλα αυτά έξω από κάθε δημοκρατικό και θεσμικό έλεγχο.
Τίθεται, τέλος, το ερώτημα πόσο ανεξάρτητη θα είναι η ανεξάρτητη αυτή Αρχή; Σίγουρα θα είναι ανεξάρτητη από τις ελληνικές αρχές. Από τις Βρυξέλλες; Γιατί στον ιδρυτικό νόμο υπάρχει φωτογραφική διάταξη σύμφωνα με την οποία στο πενταμελές Συμβούλιο Διοίκησης θα συμμετέχει χωρίς δικαίωμα ψήφου και εμπειρογνώμονας που έχει εργαστεί στο εξωτερικό, με δικαίωμα πρόσβασης σε όλα τα έγγραφα και τα στοιχεία της Αρχής;
Και γιατί ο νόμος προβλέπει την υποχρεωτικότητα της εργασίας στο εξωτερικό;
Δεν υπάρχουν στη χώρα –η οποία τα χρόνια της κρίσης και των μνημονίων αθρόα εξάγει άριστα καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό στα πιο προηγμένα κράτη του κόσμου– επιστήμονες υψηλού επιπέδου σε θέματα φορολογικής διοίκησης;
Τι προβλέπει ο νόμος 4389/16
Στο άρθρο 1 (Σύσταση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων) αναφέρεται ρητά: «Η αρχή απολάβει λειτουργικής ανεξαρτησίας, διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας και δεν υπόκειται σε έλεγχο ή εποπτεία από κυβερνητικά όργανα, κρατικούς φορείς ή άλλες διοικητικές αρχές». Η μόνη υποχρέωση που τίθεται είναι να ενημερώνει δύο φορές τον χρόνο την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής.
Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, στο άρθρο 3 (Λειτουργική Ανεξαρτησία) επισημαίνεται πάλι ότι «ο Πρόεδρος, τα μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης, ο Εμπειρογνώμονας και ο Διοικητής κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους δεσμεύονται μόνο από τον νόμο και τη συνείδησή τους και δεν υπόκεινται σε ιεραρχικό έλεγχο, ούτε σε διοικητική εποπτεία από κυβερνητικά όργανα ή άλλες διοικητικές αρχές ή άλλο δημόσιο ή ιδιωτικό οργανισμό. Ο Πρόεδρος, τα μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης, ο Εμπειρογνώμονας και ο Διοικητής απολαμβάνουν προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας».
Ολα τα λεφτά, βέβαια, είναι το άρθρο 5 (Σχέσεις με τον Υπουργό Οικονομικών και λοιπούς κυβερνητικούς φορείς), όπου, προς δόξα του κυρίαρχου ελληνικού κράτους, αναφέρονται τα ακόλουθα:
– Η Αρχή δεν υπόκειται σε ιεραρχικό έλεγχο ή εποπτεία από τον υπουργό Οικονομικών.
– Ο υπουργός Οικονομικών μπορεί να υποβάλλει στρατηγικές προτάσεις και να παρέχει στρατηγικές οδηγίες στην Αρχή σχετικά με τον στρατηγικό σχεδιασμό για την υλοποίηση της κυβερνητικής πολιτικής σε ζητήματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων της Αρχής και σε εξαιρετικές περιστάσεις.
– Οι στρατηγικές οδηγίες και οι προτάσεις δεν μπορούν να επεκταθούν σε οργανωτικά και λειτουργικά ζητήματα της Αρχής ή σε θέματα του προσωπικού αυτής.
– Η Αρχή ενημερώνει περιοδικά τον υπουργό Οικονομικών.
– Ο υπουργός δεν δύναται, για συγκεκριμένες υποθέσεις ή περιπτώσεις, να υποβάλει προς την Αρχή αίτημα παροχής πληροφοριών ή να παράσχει δεσμευτικές οδηγίες, του παρέχονται όμως υποχρεωτικά από αυτήν συγκεντρωτικά στοιχεία που απαιτούνται για την άσκηση των αρμοδιοτήτων του. – Σε περίπτωση διαφωνίας του υπουργού Οικονομικών με τον διοικητή της Αρχής σχετικά με την εφαρμογή της φορολογικής πολιτικής, το ζήτημα παραπέμπεται από τον υπουργό Οικονομικών στο Συμβούλιο Διοίκησης της Αρχής.
Με λίγα λόγια: αυτός που θα ασκεί πλέον οικονομική και κατά συνέπεια πολιτική εξουσία είναι η Αρχή, με τον υπουργό Οικονομικών να υποβάλλει μόνο… στρατηγικές προτάσεις! Επιπλέον, ο υπουργός Οικονομικών, ο αρμόδιος κυβερνητικός παράγοντας για τη χάραξη της οικονομικής πολιτικής της χώρας, δεν θα έχει πλέον δικαίωμα ούτε καν να υποβάλει προς την Αρχή αίτημα προκειμένου να έχει πρόσβαση σε πληροφορίες του υπουργείου του(!). Και το τελευταίο: σε περίπτωση διαφωνίας του υπουργού Οικονομικών με τον διοικητή της Αρχής για θέματα φορολογικής πολιτικής, το θέμα παραπέμπεται από τον υπουργό Οικονομικών στο… Συμβούλιο της Αρχής.
Το τελευταίο μάλλον σαν καψώνι με πυροφάνι σε νεοσύλλεκτους ακούγεται.
Μόνο που στη θέση του νεοσυλλέκτου βρίσκεται ο υπουργός Οικονομικών ενός «κυρίαρχου» κράτους.
