Μετά την Ακρόπολη η κυβέρνηση εκχωρεί σε ιδιώτες εκατομμύρια ζεστού δημόσιου χρήματος από τα εισιτήρια του αρχαιολογικού χώρου στην Κνωσό.
Η αλήθεια είναι ότι το περιμέναμε. Μετά την εκχώρηση σε ιδιωτική εταιρεία των υπηρεσιών έκδοσης και ελέγχου των ηλεκτρονικών εισιτηρίων στην Ακρόπολη, ήταν θέμα χρόνου η επέκταση του μέτρου και σε άλλους εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους, όπως η Κνωσός, η αρχαία Ολυμπία, η Επίδαυρος, οι Δελφοί και η Λίνδος. Η οικειοθελής εκχώρηση δηλαδή εκατομμυρίων ευρώ δημόσιων εσόδων ετησίως σε εταιρικά συμφέροντα, την οποία ουδείς κατανοεί πέρα των εμπνευστών της, αν κρίνουμε από το πλήθος των αντιδράσεων πολλών βουλευτών με ερωτήσεις τους στη Βουλή αλλά και από τις αντιδράσεις των αρχαιοφυλάκων.
Το κύριο επιχείρημα των επικριτών της απόφασης του υπουργείου Πολιτισμού και του ΟΔΑΠ να προκηρύξουν ανοιχτό ηλεκτρονικό διαγωνισμό για την παραχώρηση των υπηρεσιών αυτών σε ιδιώτες (δημοσιεύτηκε στη Διαύγεια στις 10 Ιανουαρίου 2025) με προϋπολογισμένη δαπάνη στα 7.572.126 ευρώ είναι ότι πρόκειται για μνημεία με τεράστια επισκεψιμότητα και ανάλογα έσοδα, επομένως δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για την ιδιωτικοποίησή τους. Η Κνωσός συγκέντρωσε το 2024 πάνω από 1.000.000 επισκέπτες και έσοδα που ξεπέρασαν τα 11.000.000 ευρώ. Κι όμως, ο εργολάβος που θα προτιμηθεί όταν ανοίξουν οι προσφορές θα αναλάβει τις υπηρεσίες στα ταμεία του αρχαιολογικού χώρου αντί του ποσού του 1.292.802 ευρώ για δύο χρόνια (με δυνατότητα προαίρεσης για τρίτη χρονιά). Την ίδια υπηρεσία βέβαια πρόσφεραν οι αρχαιοφύλακες με τον μισθό τους, χωρίς να κοστίζουν στο δημόσιο ούτε ευρώ παραπάνω.
Παράλογες και αντιφατικές αποφάσεις
Οι αρχαιοφύλακες που πλήττονται άμεσα από την είσοδο των εργολάβων στους αρχαιολογικούς χώρους είναι οι εποχικοί, των οποίων οι προσλήψεις θα μειωθούν στην Κνωσό σε 12 (πέρυσι ήταν 18). Το σημαντικότερο, όπως μας λέει η Μαρία Νιράκη, γενική γραμματέας της Παγκρήτιας Ενωσης Πτυχιούχων Αρχαιοφυλάκων, είναι ότι κανείς δεν ξέρει με ποια προσόντα θα προσληφθούν οι υπάλληλοι από τις ιδιωτικές εταιρείες για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στον δεύτερο σε επισκεψιμότητα αρχαιολογικό χώρο στην Ελλάδα. «Οι αρχαιοφύλακες έχουν εξειδίκευση από σχολές ΙΕΚ διετούς φοίτησης για να κάνουν, εκτός από τη φύλαξη, και τον έλεγχο και την έκδοση των εισιτηρίων, όπως συμβαίνει επί δεκαετίες. Εχουν περάσει από πεντάμηνη πρακτική στο πεδίο, έχουν δώσει εξετάσεις για το δίπλωμα σε πανελλήνιο επίπεδο και έχουν την εμπειρία να λύσουν οποιοδήποτε πρόβλημα. Οι δε προσλήψεις τους γίνονται κάθε χρόνο με απόλυτη διαφάνεια μέσω ΑΣΕΠ και δημοσιεύονται στη Διαύγεια» εξηγεί και συμπληρώνει: «Με αυτή την απόφαση του ΥΠΠΟ δημιουργούνται εργαζόμενοι και αρχαιολογικοί χώροι δύο ταχυτήτων, αφού στους υπόλοιπους χώρους οι αρχαιοφύλακες θα μπορούν να κάνουν κανονικά την έκδοση εισιτηρίων. Δεν είναι οξύμωρο;».
Το ακόμα πιο οξύμωρο είναι, όπως αναφέρει η Μ. Νιράκη, ότι «στον πρόσφατα ανανεωμένο οδηγό σπουδών για τους αρχαιοφύλακες δεν έχουν αφαιρεθεί τα καθήκοντα του ελέγχου και της έκδοσης των εισιτηρίων, επομένως η υπουργική απόφαση δεν συνάδει με το πλαίσιο των αρμοδιοτήτων που έχουν στην εκπαίδευσή τους». Ακόμα ένα παράλογο, όπως αναφέρει, είναι ότι «οι εργαζόμενοι στα πωλητήρια των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων προσλαμβάνονται μέσω ΑΣΕΠ, ενώ οι εργαζόμενοι στην έκδοση εισιτηρίων στους πέντε κορυφαίους αρχαιολογικούς χώρους όχι».
Ποιος θα ελέγχει τις εταιρείες;
«Με την απόφαση αυτή τιμωρούνται οι αρχαιοφύλακες που για χρόνια έκαναν τόσο επιτυχημένα το έργο τους» αναφέρει η Αμαλία Κατσούγκρη, γενική γραμματέας της ΠΕΥΦΑ (Πανελλήνια Ενωση Υπαλλήλων Φύλαξης Αρχαιοτήτων). Και συμπληρώνει: «Οι αρχαιοφύλακες έχουν κάνει τεράστια προσπάθεια για να έχουν όλα τα προσόντα που απαιτούνται. Τώρα ο εργολάβος που θα προσλάβει υπαλλήλους στην έκδοση δεν ξέρουμε αν θα δώσει τη σημασία που πρέπει ή αν θα κοιτάξει το συμφέρον του, όπως δεν ξέρουμε τι είδους έλεγχος θα γίνεται στις ιδιωτικές εταιρείες στο έργο τους και με ποιο τρόπο» προσθέτει, αναφερόμενη στον προβληματισμό που κυριαρχεί.
«Είναι αδικαιολόγητο όλα αυτά τα χρήματα να δοθούν σε ιδιώτες αντί να προτιμηθεί η πολύ πιο οικονομική πρόσληψη περισσότερων αρχαιοφυλάκων για να επανδρωθούν οι υπηρεσίες. Πώς και πώς περιμένουμε την πρόσληψη 450 μόνιμων αρχαιοφυλάκων, που είναι σταγόνα στον ωκεανό για τις ανάγκες που υπάρχουν σε πανελλήνιο επίπεδο. Δεν κατανοούμε γιατί η διοίκηση του ΥΠΠΟ έχει προβεί σε αυτή την επιλογή, ενώ θα έπρεπε να την ενδιαφέρει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα με το μικρότερο κόστος» συμπληρώνει. Και καταλήγει: «Τώρα που πάτησε το πόδι του ο ιδιώτης υπάρχει η αγωνία ότι θα τα δώσουν όλα στην αγορά, όπως ακούμε τα τελευταία χρόνια».
Φόβοι για ιδιωτικοποίηση της φύλαξης
Η Μαρία Μαρή, εκπρόσωπος του τοπικού παραρτήματος Κρήτης του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, μας λέει ότι στον χώρο υπάρχουν μεγάλος προβληματισμός και ανασφάλεια διότι «ανοίγει ο δρόμος για την εκχώρηση σε ιδιώτες λειτουργιών που μέχρι τώρα ήταν στα χέρια του δημοσίου, όπως συνέβη με τα πέντε μεγάλα μουσεία που μετατράπηκαν σε ΝΠΔΔ και με την ιδιωτικοποίηση υπηρεσιών στην Ακρόπολη». Εκφράζοντας τις ανησυχίες για όσα συμβαίνουν, αναφέρει: «Πολύ φοβόμαστε ότι θα ακολουθήσει η ιδιωτικοποίηση και της φύλαξης των μνημείων και των αρχαιολογικών χώρων, που πλήττει το σύνολο των αρχαιοφυλάκων, μόνιμων και εποχικών. Οταν μιλάμε για τέτοιους χώρους, πρέπει να έχουμε υπόψη ότι απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή, φροντίδα και αφοσίωση, γιατί αλλιώς είναι σαν να εκχωρούμε τα ασημικά σε ανθρώπους που σκέφτονται μόνο το κέρδος» λέει και καταλήγει περιγράφοντας το μέλλον της πολιτιστικής κληρονομιάς υπό την παρούσα κυβέρνηση: «Με αυτή την απόφαση εκτοπίζονται οι αρχαιοφύλακες, ανοίγει ο δρόμος να γίνουν ΝΠΔΔ οι αρχαιολογικοί χώροι, εκτός από τα μουσεία, και τελικά τορπιλίζεται η πολιτιστική κληρονομιά με την υπονόμευση του συνταγματικά κατοχυρωμένου δημόσιου χαρακτήρα της».
