Είναι ένα από τα δόγματα που διατρέχουν τις κυβερνήσεις Μητσοτάκη: «ή προσαρμόζεσαι ή πεθαίνεις». Ενα άλλο δόγμα που έχει βγει από τα χείλη του πρωθυπουργού είναι το «αξία έχει η επικοινωνία και όχι η ουσία». Αυτά τα δύο δόγματα διατρέχουν το νέο επίδομα ανεργίας. Πίσω από το νέο μοντέλο που δίνει τους πρώτους μήνες στους ανέργους 648 ευρώ κρύβεται ο βόρβορος των περικοπών (το επίδομα της μακροχρόνιας ανεργίας εξατμίστηκε).
Αυτός ο νέος τρόπος φέρνει κίνδυνο «πνιγμού» για χιλιάδες εκπαιδευτικούς στην ιδιωτική εκπαίδευση, αναπληρωτές καθηγητές στη δημόσια εκπαίδευση, οικοδόμους και λοιπούς εργαζόμενους σε οικοδομοτεχνικά έργα, οδηγούς σχολικών λεωφορείων και γενικά όλους όσοι εργάζονται ως εποχικοί, εξαιρουμένων αυτών στα τουριστικά επαγγέλματα, για τους οποίους ισχύουν άλλες διατάξεις. Ολες αυτές οι κατηγορίες επαγγελματιών οφείλουν να προσαρμοστούν στη νέα τάξη πραγμάτων που εγκαθίδρυσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης όσον αφορά το επίδομα ανεργίας. Αλλιώς ας πεινάσουν…
Γιατί συμβαίνει αυτό; Πολύ απλά η «ευαίσθητη» υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως αύξησε τις ημέρες απασχόλησης από 125 σε 175. Προϋπόθεση είναι η συμπλήρωση 175 ημερών ασφάλισης κατ’ ελάχιστο στους 14 μήνες πριν από την ένταξη στην επιδότηση, εξαιρουμένων των δύο τελευταίων μηνών. Πλέον θα χρειάζονται επιπλέον 50 ημέρες ασφαλισμένης εργασίας για να λάβει κάποιος το επίδομα, χωρίς να υπολογίζονται οι δύο τελευταίοι μήνες. Κατ’ ουσίαν για να λάβει κάποιος το επίδομα εργασίας θα πρέπει να εργαστεί συνολικά εννέα μήνες.
Ελα όμως που αυτές οι κατηγορίες επαγγελματιών δεν εργάζονται επί πολλούς μήνες εντός του έτους. Ε, στο δόγμα των αρίστων αυτό σημαίνει έλλειψη προσαρμοστικότητας και δεν μπορεί να σε σιτίζει το κράτος. Τουτέστιν άλλαξε επάγγελμα και βρες τρόπο για να μην πεινάσεις μόνος. Τα χρήματα που εισρέουν στη ΔΥΠΑ από εργοδότες και εργαζόμενους πρέπει να αναλώνονται σε απευθείας αναθέσεις για catering, διαφημίσεις και λοιπές γκρίζες δράσεις της εκάστοτε διοίκησης.
Τα μεγάλα θύματα της «μεταρρύθμισης»
Αυτό το φίλτρο από μόνο του εξαιρεί χιλιάδες επαγγελματίες από την επιδοτούμενη ανεργία. Για να καταλάβουμε, στα οικοδομοτεχνικά έργα απασχολούνται (Απρίλιος 2024, τελευταία στοιχεία ΕΦΚΑ) 63.000 οικοδόμοι. Η μέση απασχόλησή τους είναι οι 16 ημέρες. Ολοι αυτοί περνούν μεγάλα διαστήματα ανεργίας. Οπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, αυτοί οι εργαζόμενοι στο απάνθρωπο μοντέλο Κεραμέως θα βρεθούν χωρίς τη βοήθεια του επιδόματος.
Ακόμη χειρότερα είναι τα πράγματα στον χώρο της εκπαίδευσης. Σύμφωνα με την ΟΛΜΕ, υπολογίζονται σε περίπου 80.000 οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι εργάζονται σε φροντιστήρια, ιδιωτικά σχολεία κ.λπ. Σε αυτούς θα πρέπει να προστεθούν κάποιες χιλιάδες που εργάζονται στα νεοφυή κέντρα μελέτης, που προς το παρόν μένουν αρρύθμιστα. Επίσης, η συντριπτική πλειονότητα των οδηγών σχολικών λεωφορείων υπογράφει συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Το ίδιο και οι εργαζόμενοι σε κάποιες υποστηρικτικές των ιδιωτικών σχολείων εργασίες (κηπουροί κ.λπ.). Ομως στην πυρά στέλνονται και οι αναπληρωτές στα δημόσια σχολεία. Στη φετινή σχολική χρονιά, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, έχουν προσληφθεί σε καθεστώς αναπληρωτών 32.681 εκπαιδευτικοί. Κάποιοι από αυτούς αργούν να τοποθετηθούν και πλέον θα βγαίνουν εκτός επιδόματος ανεργίας.
Σε όλους αυτούς θα πρέπει να προστεθούν και όσοι –ειδικά οι νέοι κάτω των 25 ετών– προσλαμβάνονται και απολύονται είτε σε εποχικές εργασίες τύπου χριστουγεννιάτικη – πασχαλιάτικη αγορά είτε δεν έχουν σταθεροποιηθεί. Οπως εύκολα καταλαβαίνουμε, πρόκειται για έναν τεράστιο αριθμό εργαζομένων, άνω των 300.000, που εισέρχεται στην ανεργία και εξέρχεται από αυτήν επειδή δεν μπορεί να βρει σταθερή απασχόληση. Είναι η αδύναμη πλευρά του κόσμου της μισθωτής εργασίας. Τελικά όμως είναι αυτοί που θα θυσιαστούν για να πανηγυρίζει για ανύπαρκτα επιτεύγματα η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Μικρό το ποσοστό της επιδοτούμενης ανεργίας
Από την άλλη, το αποτύπωμα αυτών των ανθρώπων και η «αιμορραγία» του κρατικού κορβανά από τα επιδόματα ανεργίας είναι μικρά. Είχαν φροντίσει γι’ αυτό οι μνημονιακές κυβερνήσεις των Γιώργου Παπανδρέου, Λουκά Παπαδήμου και Αντώνη Σαμαρά βάζοντας τέτοια φίλτρα που μείωσαν στο ελάχιστο το ποσοστό των ανθρώπων που λαμβάνουν επίδομα ανεργίας. Για να έχουμε μια τάξη μεγέθους, τον περασμένο Δεκέμβριο το σύνολο των εγγεγραμμένων ανέργων μηνός Δεκεμβρίου 2024 ανήλθε σε 977.687. Από το σύνολο των 977.687 ανέργων με κάρτα ανεργίας από τη ΔΥΠΑ μόλις οι 262.548 επιδοτήθηκαν. Δηλαδή το 26,86% τυγχάνουν επιδότησης. Το ποσοστό ωστόσο είναι πλασματικό, καθώς οι 137.438 εξ αυτών είναι οι εποχικοί τουριστικών επαγγελμάτων. Το ποσοστό, εξαιρουμένων των εργαζομένων στα τουριστικά επαγγέλματα, είναι 12,8%.
Ενας αντιπροσωπευτικός μήνας που εξαιρεί την εποχική απασχόληση είναι ο Ιούνιος. Οι εκπαιδευτικοί συνεχίζουν να εργάζονται και οι εποχικοί στον τουρισμό και στα επισιτιστικά επαγγέλματα έχουν προσληφθεί. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΔΥΠΑ, για τον μήνα Ιούνιο 2024 οι εγγεγραμμένοι άνεργοι μετρήθηκαν σε συνολικά 812.958. Αντίστοιχα το σύνολο των επιδοτούμενων ανέργων από τους παραπάνω είχε μετρηθεί σε 105.374, από τους οποίους οι 96.709 (ποσοστό 91,8%) είναι κοινοί άνεργοι και λοιπές κατηγορίες επιδοτούμενων ανέργων και οι 8.665 (ποσοστό 8,2%) είναι εποχικοί τουριστικών επαγγελμάτων. Αν αναλυθεί το σύνολο των επιδοτούμενων ανέργων, θα δούμε ότι οι 92.216 είναι κοινοί, 2.269 είναι οικοδόμοι, 8.665 είναι εποχικοί τουριστικών επαγγελμάτων, 1.042 είναι εποχικοί λοιποί, 1.071 είναι εκπαιδευτικοί και 111 είναι λοιποί.
Ο μήνας κατά τον οποίο κορυφώνεται η εποχική εργασία αναφορικά με τις εκτός των τουριστικών επαγγελμάτων θέσεις είναι ο Αύγουστος. Οπως προκύπτει από τη ΔΥΠΑ, τον περασμένο Αύγουστο είχαν κάρτα ανεργίας (εγγεγραμμένοι άνεργοι) 843.542 μισθωτοί. Εξ αυτών οι 176.931 επιδοτήθηκαν, εκ των οποίων λόγω της κορύφωσης της τουριστικής περιόδου οι 170.571 (ποσοστό 96,4%) είναι κοινοί άνεργοι και λοιπές κατηγορίες επιδοτούμενων ανέργων και οι 6.360 (ποσοστό 3,6%) είναι εποχικοί τουριστικών επαγγελμάτων. Οπως προκύπτει από την ανάλυση της κοινής κατηγορίας ανέργων, οι 1.760 είναι οικοδόμοι, οι 1.072 είναι εποχικοί λοιποί (αγροτικά), 34.535 είναι εκπαιδευτικοί και 287 (ποσοστό 0,2%) είναι λοιποί.
Οπως λοιπόν προκύπτει, τον Αύγουστο εξακοντίζεται ο αριθμός των επιδοτούμενων εκπαιδευτικών. Από τους 1.071 τον Ιούνιο (μήνας σχολικών εξετάσεων όλων των βαθμίδων) φτάνουμε στους 34.535 το Αύγουστο. Αυτή την κατηγορία στοχεύουν οι «ευαίσθητοι» Μητσοτάκης – Κεραμέως για να μειώσουν και άλλο το αποτύπωμα του κοινωνικού κράτους. Με αυτόν τον τρόπο θα μειωθεί το κονδύλι προς το επίδομα ανεργίας για να μπορούν να «επιδοτούν» διά των διαφημίσεων τα ΜΜΕ που λιβανίζουν την κυβέρνηση Μητσοτάκη και να αναθέτουν απευθείας επί παντός επιστητού. Αν κάποιος νομίζει ότι το δυσθεώρητο έλλειμμα άνω του 1,5 δισ. ευρώ που εμφανίστηκε στη ΔΥΠΑ επί διοίκησης Σπύρου Πρωτοψάλτη την τελευταία διετία είναι τυχαίο, πλανάται πλάνην οικτράν.
Αξία έχει η επικοινωνία και όχι η ουσία
Ενώ λοιπόν το κεντρικό ζήτημα θα έπρεπε να είναι το ότι αυξάνονται οι μέρες ασφάλισης από 125 σε 175 ως προϋπόθεση για να λαμβάνεις το επίδομα (δεν υπολογίζονται οι τελευταίοι δύο μήνες) και «εξαφανίζεται το επίδομα της μακροχρόνιας ανεργίας, εντούτοις τα συστημικά ΜΜΕ παιανίζουν ότι το νέο μοντέλο επιδόματος ανεργίας –τους προσεχείς μήνες θα τεθεί πιλοτικά σε εφαρμογή– θα ξεκινά από το 70% του εκάστοτε κατώτατου ημερομίσθιου (648 ευρώ). Οταν λοιπόν κάποιος διαβάσει σε πηχυαίους τίτλους «Με αφετηρία τα 648 ευρώ το νέο επίδομα ανεργίας», εισπράττει ότι θα υπάρχει αύξηση σε σχέση με τα 509 ευρώ του σήμερα. Αμ δε! Με βάση το μοντέλο το νέο επίδομα –όταν εφαρμοστεί καθολικά– θα αποτελείται από:
Το σταθερό μέρος επιδότησης: Υπολογίζεται βάσει των αποδοχών του δικαιούχου. Εκκινεί από επιδότηση 70% του νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου ή του μέσου ημερομισθίου του δικαιούχου (εάν οι αποδοχές του ήταν μικρότερες από τον κατώτατο μισθό) και μειώνεται σταδιακά στο τέλος της περιόδου επιδότησης.
Μεταβλητό μέρος επιδότησης («μπόνους» σε όσους έχουν μακρύτερο ασφαλιστικό βίο): Εξαρτάται από τα έτη ασφάλισης του δικαιούχου (καταμετρώνται από το 4ο έως και το 20ό έτος ασφάλισης) και τον μέσο όρο αποδοχών του (όταν είναι μεγαλύτερος από τον κατώτατο μισθό). Ο υπολογισμός γίνεται με τον πολλαπλασιασμό των συντελεστών που αντιστοιχούν στα έτη ασφάλισης και τον μέσο όρο αποδοχών με το νομοθετημένο κατώτατο ημερομίσθιο.
Πρόκειται δηλαδή για το ίδιο ποσό που θα λαμβάνει συνολικά ο άνεργος, απλώς θα επιμερίζεται διαφορετικά. Αλλά είπαμε, αξία έχει η επικοινωνία. Οπότε όλο αυτό γίνεται για την περικοπή του συνολικού ποσού που καταβάλλεται για τα επιδόματα ανεργίας. Φτιάχνουμε λοιπόν ένα νέο μοντέλο, περιορίζουμε τον αριθμό των δικαιούχων και το πλασάρουμε ως μεταρρύθμιση που φέρει τη σφραγίδα του ΟΟΣΑ και την τεχνική βοήθεια της DG Reform (ο φορέας της Ευρωπαϊκής Ενωσης που βοηθά τα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη στην εφαρμογή των τεχνικών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων). Η Ν. Κεραμέως και ο δόκτορας των ελλειμμάτων της ΔΥΠΑ Σπ. Πρωτοψάλτης για να δώσουν βαρύτητα στο πόνημά τους μιλούν για μελέτη της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ και στο πλαίσιο έργου τεχνικής βοήθειας της DG Reform. Ομως ουδείς την έχει δει και την κρατούν ως επτασφράγιστο μυστικό.
Γιώργος Μακράκης: Πιλοτική υποχώρηση σε βάρος των αδύναμων
Είναι γεγονός ότι το επίδομα ανεργίας και ο υφιστάμενος τρόπος υπολογισμού του διέθεταν μια στιβαρή λογική, ωστόσο χρειάζονταν έναν επαναπροσδιορισμό. Σ’ αυτήν τη βασική αρχή συμφωνούμε. Επαναπροσδιορισμό όμως υπέρ των ανέργων, υπέρ των αδύναμων. Με την πιλοτική εφαρμογή για το νέο επίδομα ανεργίας κάτι τέτοιο δεν προκύπτει. Καταρχάς να διευκρινίσουμε ότι το επίδομα ανεργίας λαμβάνει μεσοσταθμικά περίπου το 15% του συνόλου των εγγεγραμμένων ανέργων. Η κυβέρνηση μέσα από το πιλοτικό πρόγραμμα για το επίδομα ανεργίας και σε συνέχεια άλλων νομοθετημάτων («Δουλειές ξανά» κ.λπ.) προσπαθεί να μειώσει τους δικαιούχους του επιδόματος ανεργίας και να αφήσει εκτός επιδόματος νέους εργαζόμενους ή εργαζόμενους με ευέλικτες μορφές απασχόλησης κ.λπ., δηλαδή τη μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων. Η κυβέρνηση «παίζει» με το τυράκι της εμπροσθοβαρούς καταβολής του επιδόματος, για να μη δούμε τη φάκα που θα περικόψει δαπάνες και θα μειώσει δικαιούχους. Οι προτείνοντες το πιλοτικό πρόγραμμα για την τακτική επιδότηση ανεργίας επαίρονται ότι η εμπροσθοβαρής καταβολή του νέου επιδόματος ανεργίας θα λειτουργήσει ως κίνητρο για την επανένταξη στην αγορά εργασίας. Μα, αν ήταν έτσι, δεν θα είχαμε στα μητρώα της ΔΥΠΑ μακροχρόνια ανέργους χωρίς επίδομα, που ξεπερνούν τους βραχυχρόνια ανέργους. Αφού δηλαδή οι προτείνοντες το νέο επίδομα ανεργίας ισχυρίζονται ότι όσο λιγότερο επίδομα ανεργίας λαμβάνει κανείς τόσο περισσότερο πιέζεται να βρει εργασία, γιατί δεν έχουν βρει εργασία οι 815.000 άνεργοι εγγεγραμμένοι στα μητρώα της ΔΥΠΑ που δεν λαμβάνουν κανένα επίδομα ανεργίας; Γιατί οι 460.000 εγγεγραμμένοι μακροχρόνια άνεργοι που δεν λαμβάνουν επίδομα ανεργίας παραμένουν στην ανεργία;
*Ο Γιώργος Μακράκης είναι πρόεδρος της Ομοσπονδίας Υπαλλήλων ΟΑΕΔ
Διαβάστε επίσης
Ο καιρός το Σαββατοκύριακο: Κρύο και πολλά μποφόρ – Πού θα βρέξει (LIVE)
