Με ένα συγκλονιστικό κείμενο, ο Κώστας Βαξεβάνης περιγράφει τι είναι ο πόλεμος.
Ο δημοσιογράφος και εκδότης της εφημερίδας Documento ανασύρει από τις μνήμες του τον πόλεμο του Ιράκ, τότε που μαζί με λίγους εκλεκτούς πολεμικούς ανταποκριτές βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή καταγράφοντας και ενημερώνοντας τον κόσμο για το τι πραγματικά συνέβαινε.
Αφορμή της ανάρτησης του υπήρξε ένα βίντεο που ανέβηκε στα social media, όπου ο εικονολήπτης, Αλέξης Μπαρζό μαζί με τον Κώστα Βαξεβάνη μεταδίδουν το ρεπορτάζ την ώρα που πάνω από το κεφάλι τους σκάνε βόμβες. Ένα σπάνιο ντοκουμέντο που περιγράφει με τον πιο ρεαλιστικό τρόπο τη φρίκη του πολέμου, μακριά από τηλεοπτικά πάνελ, ακαδημαϊκές αναλύσεις και πολιτικές αυθεντίες.
Ακολουθεί το κείμενο
Πριν 19 χρόνια ακριβώς. Με τον Αλέξη Μπαρζό στη Βαγδάτη. Για πολλά χρόνια δεν ήθελα να γράψω γι αυτά, ούτε να τα συζητάω. Πίστευα πως δεν έχουν νόημα οι “ιστορίες πολέμου” όταν αυτό που έχεις ζήσει είναι η Ιστορία. Βγάζεις συμπεράσματα και προχωράς. Άσε που υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να φαντάζεις γραφικός τύπος αγκιστρωμένος στο παρελθόν.
Το βίντεο το ανέβασαν κάποιοι φίλοι στα social media. Το είδα και είπα πως ίσως πρέπει να γράψω. Να γράψω πως ο πόλεμος δεν είναι video game (αν και αυτό το λέω χρόνια), πως ο πόλεμος είναι και θα παραμείνει ένα μίγμα συμφερόντων και εξαπάτησης πίσω από μεγάλες ιδέες. Πως είναι βαρύ να σηκώνεις ένα νεκρό παιδί από κάτω σε όποια χώρα και αν ζούσε. Πως δεν υπάρχει πιο ανατριχιαστική μυρωδιά από αυτή του φόβου. Ο πόλεμος είναι ακριβώς αυτό που δεν δείχνουν οι ταινίες και δεν παιανίζουν τα εμβατήρια: θάνατος και καταστροφή μετά την αποκτήνωση. Καμία δόξα, κανένα κλέος.
Βλέπω το βίντεο και θυμάμαι όσα δεν μπορεί να δείξει το βίντεο. Τον ζωώδη φόβο να κυριαρχεί. Την απόγνωση και την πίστη (δεν έχει καμία σχέση με θρησκευτική πίστη) πως θα γλυτώσεις.
Όσοι βρεθήκαμε στους πολέμους ίσως ζούμε από τύχη, αν και μερικοί βρέθηκαν εκεί επειδή ήταν απλώς βλάκες και ήθελαν να “παίξουν πόλεμο”. Και αυτοί από τύχη ζουν.
Στο Ιράκ σκοτώθηκε ο Τάρας φίλος οπερατέρ του Ρωυτερς, με τον οποίο δουλεύαμε μαζί στα Σκόπια. Ο Τάρας ήταν απ την Ουκρανία και αν ζούσε θα ήταν σήμερα στο μέτωπο της χώρας του. Σκοτώθηκε ακόμη ο Χούλιο Παράδο από την Ισπανία. Δεν τον γνώριζα, αλλά έμελε το 2013 να πάρω το διεθνές βραβείο που θεσπίστηκε στη μνήμη του.
Όταν γυρνούσαμε από τους πολέμους, ο κόσμος ήθελε να μάθει πόσο κινδυνεύαμε. Ούτε εμείς ξέραμε πως ο κίνδυνος ήταν άλλος. Οι μεγαλύτεροι πόλεμοι γίνονται εντός μας. Δεν φεύγεις απ αυτόν τον πόλεμο, σε κρατάει όμηρο. Όχι, τα βράδια δεν βλέπω εφιάλτες και πτώματα, αλλά ξέρω πως είμαι αλλιώς και πώς κάπου υπάρχει ένα κομμάτι μου νεκρό, όπως όλων μας. Του Αλέξη Μπαρζού, του Στάμου Προύσαλη, του Βασίλη Τριανταφύλλου, του Νικόλα Βαφειάδη…
Έχασα αυτά τα χρόνια τρεις φίλους. Μαζί ζήσαμε στους πολέμους όσα δεν μπορείς να ζήσεις ούτε με τη γυναίκα και τα παιδιά σου. Πρώτα έφυγε ο Κώστας Κανδυλης, μετά ο Γιώργος Γεωργιάδης και πρόσφατα ο Γιάννης Μπεχρακης.
Δεν ξέρω γιατί τα γράφω αυτά, αλλά γίνεται πάλι πόλεμος και δεν είναι video game.
Βλέπω το βιντεακι και θυμάμαι την αγωνία εκείνης της πρώτης βραδιάς. Έλεγα “να υπήρχε ένας διακόπτης που τον κατεβάζεις και τελειώνουν όλα αυτά”. Δεν υπήρχε.
Ο πόλεμος δεν ειναι οι δημοσιογράφοι που βλέπετε στην τηλεόραση. Ούτε καν η εικόνα της καταστροφής που σε συγκλονίζει απ το γυαλί. Πόλεμος είναι η φρίκη που μετατρέπει τους ανθρώπους ξανά σε ζώα είτε γιατί τον έζησαν είτε γιατί τον δικαιολόγησαν».
