Καζάνι που βράζει και είναι έτοιμο να εκραγεί βάζοντας φωτιά στα Βαλκάνια θυμίζει η συνεχώς εξελισσόμενη κατάσταση στο βόρειο Κόσοβο, όπου η ένταση χτυπάει κόκκινο με εκατοντάδες Σέρβους διαδηλωτές να αψηφούν τα τελεσίγραφα της πρωτεύουσας Πρίστινας και να παραμένουν στα οδοφράγματα, στον απόηχο, μάλιστα, της υπογραφής του αιτήματος για ένταξη του Κοσσυφοπεδίου στην ΕΕ.
Το τελευταίο διάστημα η κατάσταση οξύνθηκε δραματικά με το αίτημα της Πρίστινας για αντικατάσταση των σερβικών πινακίδων, σε μια προσπάθεια να παράσχει νομιμοποίηση στις κοσοβάρικες αρχές. Αυτό προκάλεσε μπαράζ παραιτήσεων από δημάρχους και Σέρβους βουλευτές σε ένδειξη ανυπακοής. Ωστόσο, τα οδοφράγματα που στήθηκαν στα βόρεια μετά τη σύλληψη του Σέρβου παραιτηθέντος αστυνομικού και τα βίαια επεισόδια οδήγησαν σε αναβολή τις τοπικές εκλογές για ανάδειξη νέων δημάρχων για τις 23 Απριλίου.
«Η κατάσταση στο βόρειο Κόσοβο είναι πολύ ανησυχητική και τεταμένη» τονίζει σε δήλωσή της στο Documento η εκπρόσωπος της EULEX, ευρωπαϊκής δύναμης στην περιοχή, Ιωάννα Λαχανά.
«Τις προηγούμενες ημέρες είδαμε κλιμάκωση με μια σειρά επιθέσεων στην αστυνομία του Κοσόβου, σε μια περιπολία αναγνώρισης της EULEX και σε δημοσιογράφους. Τις προηγούμενες ημέρες γίναμε επίσης μάρτυρες μιας ανησυχητικής ένοπλης παρουσίας. Αυτό είναι απαράδεκτο. Η διατάραξη της δημόσιας τάξης και η βία πρέπει να σταματήσουν τώρα» τονίζει.
Με γερμανική συνταγή
Την ίδια στιγμή επιχειρείται αποκλιμάκωση διά της διπλωματικής οδού σε Βελιγράδι και Πρίστινα, ενώ στο τραπέζι «έπεσε» η γαλλογερμανική πρόταση που εδράζεται στο μοντέλο Ανατολικής – Δυτικής Γερμανίας από το 1971 (με τα γνωστά αποτελέσματα) προκειμένου να υπάρξει εξομάλυνση των σχέσεων. Μια πρόταση που βρίσκει σύμφωνη και την Ουάσινγκτον.
Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ Γκάμπριελ Εσκομπάρ στη συνάντηση που είχε με τον πρωθυπουργό του Κοσόβου Αλμπιν Κούρτι ζήτησε να τηρούνται τα συμφωνηθέντα από το 2013 στις Βρυξέλλες και να επιτραπεί η σύσταση της Ενωσης Σερβικών Δήμων για τις περιοχές με πλειοψηφία σερβικού πληθυσμού. «Οι ΗΠΑ αντιτίθενται κατηγορηματικά στο ενδεχόμενο επιστροφής σερβικών δυνάμεων στο έδαφος του Κοσόβου. Θέλω επίσης να πω ότι το Κόσοβο έχει πολύ ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ» είπε ο Αμερικανός διπλωμάτης στην αλβανική υπηρεσία του Radio Free Europe.
Σε αυτό το μήκος κύματος η πολιτική ηγεσία του Κοσόβου δρομολόγησε επισήμως αίτημα για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση, κάτι που πιθανότατα θα αποδειχτεί ιδιαιτέρως χρονοβόρο, αλλά αποτελεί εξέλιξη που πυροδοτεί ακόμη περισσότερες αντιδράσεις στο Βελιγράδι.
Εύθραυστη ισορροπία
Στο Κόσοβο ζουν περισσότεροι από 1,7 εκατομμύριο κάτοικοι, στην πλειονότητα αλβανόφωνοι, και το 7% (περίπου 120.000) είναι Σέρβοι, κυρίως στο βόρειο τμήμα. Υπογραμμίζεται πως το Βελιγράδι δεν αναγνωρίζει την ανεξαρτησία που διακήρυξε μονομερώς το Κόσοβο το 2008 με την υποστήριξη των δυτικών δυνάμεων. Την ίδια ώρα, πέρα από Ρωσία και Κίνα, πέντε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν το αναγνωρίζουν: η Ελλάδα, η Κύπρος, η Σλοβακία, η Ρουμανία και η Ισπανία. Η σερβική πλευρά υποστηρίζει πως η συμφωνία του 1999 (ψήφισμα 1244) επιτρέπει την ανάπτυξη 1.000 Σέρβων στρατιωτών σε περίπτωση που κινδυνεύει ο σερβικός πληθυσμός στο βόρειο Κόσοβο, κάτι που απορρίπτει η Πρίστινα.
Σε κάθε περίπτωση, οι εξελίξεις στο Κόσοβο απειλούν τη λεπτή ισορροπία τόσο στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη όσο και στη Βόρεια Μακεδονία ενόσω το Σαράγεβο είναι σε καθεστώς υποψήφιας χώρας στην ΕΕ από τους υπουργούς Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.