Δεκαέξι χρόνια μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του αποτελεί σταυροδρόμι διαφθοράς, λαθρεμπορίου και διακίνησης ναρκωτικών.
Ανοιχτή πληγή για τα Βαλκάνια και τις διεθνείς ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή παραμένει το ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου 16 χρόνια μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του. Εκτός από την ανάγκη για διευθέτηση του οριστικού καθεστώτος του Κοσόβου, η πολύπαθη και πολυτάραχη αυτή περιοχή των Βαλκανίων έχει βρεθεί στο κέντρο της διακίνησης ναρκωτικών ως χώρα διέλευσης, γεγονός που αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλειά της.
Ανομίας το ανάγνωσμα
Χαρακτηρίζεται και ως «Ελντοράντο των Βαλκανίων», σταυροδρόμι για κάθε παράνομη δραστηριότητα. Διαφθορά, λαθρεμπόριο, διακίνηση ναρκωτικών, εγκληματικότητα συνθέτουν μεγάλο μέρος της καθημερινότητας. Στις περιοχές δε όπου ο σερβικός πληθυσμός αποτελεί πλειονότητα φέρεται ότι επικρατεί απόλυτη ανομία.
Την ίδια ώρα η έλλειψη περιφερειακής συνεργασίας, οι ανεπαρκείς έλεγχοι, τα υψηλά επίπεδα ανεργίας, η οικονομική αστάθεια και οι χαμηλοί μισθοί δημιουργούν ισχυρά κίνητρα για διαφθορά στα Βαλκάνια. Μάλιστα σε έκθεση της Europol αναφέρεται ότι η ανάμειξη των πολιτών στο λαθρεμπόριο ναρκωτικών είναι αυξημένη εντός των εγκληματικών ομάδων που δραστηριοποιούνται στο Κόσοβο, στη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία.
Η βαλκανική οδός έχει γίνει όλο και πιο δημοφιλής σε λαθρεμπόρους κοκαΐνης από τη Λατινική Αμερική, αλλά και ηρωίνης από τη μεγαλύτερη παραγωγό χώρα στον κόσμο, το Αφγανιστάν, και σε μικρότερο βαθμό από το Ιράν και το Πακιστάν, προς όλη τη δυτική Ευρώπη. Μικρότερες ποσότητες ηρωίνης φτάνουν από τη Λατινική Αμερική στο λιμάνι του Δυρραχίου στην Αλβανία, οι οποίες στη συνέχεια διοχετεύονται μέσω του Κοσσυφοπεδίου, της Σερβίας και της Βοσνίας για να φτάσουν στην κεντρική Ευρώπη. Στην Ελλάδα μεταφέρονται περνώντας πρώτα από το Κόσοβο και έπειτα από τη Βόρεια Μακεδονία.
Οι αρχές έχουν υποστηρίξει ότι για τα προβλήματα στο βόρειο τμήμα της χώρας, που συχνά κλιμακώνονται με αποκλεισμούς δρόμων και βίαια επεισόδια, ευθύνονται οι εγκληματικές συμμορίες που υποστηρίζονται από το Βελιγράδι. Ωστόσο η κυβέρνηση της Σερβίας αρνείται τους ισχυρισμούς αυτούς και αντιτείνει ότι η Πρίστινα, πρωτεύουσα του Κοσόβου, προσπαθεί να απομακρύνει τους Σέρβους κατοίκους του από τον βορρά.
Για να κατανοήσει κάποιος τη σκληρή πραγματικότητα στο Κοσσυφοπέδιο αρκεί να ανατρέξει στο αιματηρό παρελθόν του. Το 1999 οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ εξαπέλυσαν ανελέητους βομβαρδισμούς κατά της τότε Γιουγκοσλαβίας, βαφτίζοντάς τους «ανθρωπιστική επέμβαση» για την προστασία των –αλβανικής καταγωγής– Κοσοβάρων από τις εθνικιστικές διώξεις του σερβικού καθεστώτος του τότε προέδρου Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Ωστόσο η επιχείρηση όχι μόνο δεν εξάλειψε αλλά παγίωσε τα εθνικιστικά μίση, ενώ το Κόσοβο τέθηκε υπό τον πλήρη έλεγχο του ΝΑΤΟ.
Μετά το τέλος των συγκρούσεων η δυτική Ευρώπη άντλησε δισεκατομμύρια ευρώ για την ανοικοδόμηση του Κοσσυφοπεδίου. Στις 17 Φεβρουαρίου 2008 η Βουλή του Κοσσυφοπεδίου ανακήρυξε μονομερώς την ανεξαρτησία του από τη Σερβία. Μέχρι τις 4 Σεπτεμβρίου 2020 η Δημοκρατία του Κοσόβου είχε αναγνωριστεί από περισσότερες από 100 κυβερνήσεις ως ανεξάρτητο κράτος, εκ των οποίων όμως οι 24 έχουν αποσυρθεί. Η Ελλάδα και η Κύπρος είναι μεταξύ των χωρών που δεν έχουν αναγνωρίσει το Κοσσυφοπέδιο ως κυρίαρχη διεθνή πολιτική οντότητα, λόγω των επιπτώσεων που θα είχε μια τέτοια κίνηση για το κυπριακό ζήτημα.
Η αντίδραση της Σερβίας ήταν άμεση, καθώς ψήφισμα του κοινοβουλίου της κήρυττε παράνομη την ανεξαρτητοποίηση, ενώ δημιούργησε παράλληλους κρατικούς θεσμούς στις περιοχές όπου ο σερβικής καταγωγής πληθυσμός αποτελούσε την πλειονότητα. Η Ευρωπαϊκή Ενωση το 2012 ανέλαβε πρωτοβουλία για απευθείας διαπραγματεύσεις μεταξύ του Βελιγραδίου και της Πρίστινα προκειμένου να μειωθεί η ένταση στις σχέσεις των δύο εθνικών κοινοτήτων.
Πάντως ο πόλεμος στο Κοσσυφοπέδιο το 1998-99 σηματοδότησε την κατάρρευση της βεστφαλιανής έννοιας της μη επέμβασης, δηλαδή της αμοιβαίας αναγνώρισης της κυριαρχίας, με βάση την οποία οικοδομήθηκε το νεότερο διεθνές σύστημα των κυρίαρχων κρατών. Ακόμη, ο 15μηνος πόλεμος είχε αφήσει πίσω του χιλιάδες αμάχους νεκρούς και από τις δύο πλευρές και πάνω από 1 εκατ. εκτοπισμένους.
Αβέβαιο μέλλον
Ολα αυτά προμηνύουν αβέβαιο μέλλον για το Κοσσυφοπέδιο, μια περιοχή με διπλό αρνητικό ρόλο. Αρχικά λόγω των κινδύνων από την έξαρση της εγκληματικότητας. Χαρακτηριστικά, το 2020 κατασχέθηκαν 400 κιλά κοκαΐνης στο Κόσοβο, που μεταφέρθηκαν στο λιμάνι του Δυρραχίου μέσω του λιμανιού της Καλαβρίας και έπειτα με φορτηγό προς το Κοσσυφοπέδιο. Η αξία του φορτίου της κοκαΐνης ανερχόταν στα 20 εκατ. ευρώ.
Επιπλέον προμηνύεται αβέβαιο το μέλλον λόγω του ότι συνιστά σημείο ανάφλεξης στα Βαλκάνια, αφού η διαμάχη για τον έλεγχό του θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αιώνια. Μολονότι το Κόσοβο πιέζει για την πλήρη ανεξαρτησία και αναγνώρισή του, η Σερβία δεν προτίθεται να απεμπολήσει εύκολα την «καρδιά και ψυχή» του έθνους της, καθώς πολλά μεσαιωνικά σερβικά ορθόδοξα χριστιανικά μοναστήρια βρίσκονται εκεί.
Ακόμη, παρά το μικρό μέγεθός του, είναι ικανό να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα αποσταθεροποίησης στα Βαλκάνια. Η εχθρότητα ανάμεσα σε Σέρβους του βόρειου Κοσόβου και Αλβανούς συμπολίτες τους εξακολουθεί να υφίσταται και να μεταδίδεται από γενιά σε γενιά, στοιχείο που αποσταθεροποιεί τις κοινωνικές δομές της χώρας. Επιπρόσθετα, η εξομάλυνση των σχέσεων με το Βελιγράδι κρίνεται απαραίτητη για τη Σερβία, με φόντο την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Δείτε επίσης:
Ζαχάροβα: «Επικίνδυνη η άμεση εμπλοκή του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία»
Κρεμλίνο: «Αποτυχημένος καουμπόι» ο Μπάιντεν για τις ύβρεις του κατά του Πούτιν
Γαλλία: Απαγορεύτηκε νεοναζιστικό φεστιβάλ black metal στην περιοχή της Λιόν
