Ο Βαλεντίν Ίνζκο, ο απερχόμενος επικεφαλής του Γραφείου του Ύπατου Εκπροσώπου της Βοσνίας (ΓΥΕΒ) απαγόρευσε την Παρασκευή την άρνηση γενοκτονίας στη βαλκανική χώρα για να αντιμετωπίσει τις προσπάθειες των Σέρβων της Βοσνίας να αρνηθούν τη σφαγή του 1995 στη Σρεμπρένιτσα, τη μόνη γενοκτονία μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ευρώπη.
Ο Ίνζκο επέβαλε αλλαγές την Παρασκευή 23 Ιουλίου στον ποινικό κώδικα της χώρας, εισάγοντας ποινές φυλάκισης έως πέντε ετών για άρνηση γενοκτονίας και για τον εγκωμιασμό εγκληματιών πολέμου, συμπεριλαμβανομένης της ονοματοδοσίας δρόμων ή δημόσιων ιδρυμάτων με τα ονόματά τους.
Ως το κορυφαίο διεθνές όργανο, το Γραφείο του Ύπατου εκπροσώπου της Βοσνίας επιβλέπει την εφαρμογή της ειρηνευτικής συμφωνίας στο Ντέιτον που έθεσε τέλος στον πόλεμο της Βοσνίας το 1992-95, κι έχει την εξουσία να επιβάλλει αποφάσεις ή να απολύσει αξιωματούχους που υπονομεύουν τις μεταπολεμικές εθνικές ισορροπίες και προσπάθειες συμφιλίωσης μεταξύ των Βοσνίων, οι οποίοι είναι κυρίως μουσουλμάνοι, Σέρβοι και Κροάτες της Βοσνίας.
«Η ρητορική μίσους, ο εγκωμιασμός των εγκληματιών πολέμου και η αναθεώρηση ή η απόλυτη άρνηση γενοκτονίας και εγκλημάτων πολέμου εμποδίζουν τις κοινωνίες να αντιμετωπίσουν το συλλογικό τους παρελθόν, αποτελούν ανανέωση της ταπείνωσης των θυμάτων και των αγαπημένων τους, ενώ διαιωνίζουν επίσης την αδικία και υπονομεύουν τις διεθνικές σχέσεις», ανέφερε σε δήλωσή του ένας Αυστριακός διπλωμάτης. «Όλα αυτά προκαλούν απογοητεύσεις, κάνουν την κοινωνία χρόνια άρρωστη και εμποδίζει την εμφάνιση της απελπιστικά αναγκαίας συμφιλίωσης».
Ο Ίνζκο είπε ότι αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τις εξουσίες του αφού περίμενε χρόνια για να ενεργήσουν οι πολιτικοί της Βοσνίας. Ανέφερε την άρνηση της Σερβοβόσνιας συνέλευσης να αποσύρει τις παρασημοφορήσεις που απονεμήθηκαν σε τρεις καταδικασμένους εγκληματίες πολέμου.
«Η κατάσταση επιδεινώθηκε και τώρα ξεφεύγει», είπε, προειδοποιώντας ότι η έλλειψη αναγνώρισης «σπέρνει τους σπόρους» για νέες συγκρούσεις. «Επομένως, πιστεύω ότι είναι πλέον απαραίτητο να ρυθμίσουμε αυτό το ζήτημα με νομικές λύσεις».
Η γενοκτονία στη Σρεμπρένιτσα συνέβη αφού οι Σέρβοι της Βοσνίας ανέλαβαν τον έλεγχο στον ανατολικό θύλακα τον Ιούλιο του 1995. Εκτέλεσαν Βόσνιους άνδρες και αγόρια και έριξαν τα λείψανά τους σε ομαδικούς τάφους, οι οποίοι αργότερα σκάφτηκαν και επανενταφιάστηκαν για να καλύψουν το έγκλημα. Τα λείψανα των θυμάτων εξακολουθούν να ανακαλύπτονται και να εντοπίζονται. Το Διεθνές Δικαστήριο και το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την Πρώην Γιουγκοσλαβία κήρυξαν ως γενοκτονία τις δολοφονίες περισσότερων από 8.000 Βοσνίων που πραγματοποιήθηκαν στη Σρεμπρένιτσα κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ωστόσο, Σερβοβόσνιοι αξιωματούχοι και η γειτονική Σερβία αρνήθηκαν να αποδεχθούν την ετυμηγορία.
Αντιδράσεις από Σέρβους
Βόσνιοι πολιτικοί και συγγενείς των θυμάτων χαιρέτισαν την απόφαση του Ίνζκο, η οποία απορρίφθηκε γρήγορα από τον Σερβοβόσνιο ηγέτη Μίλοραντ Ντόντικ, ο οποίος είναι μέλος της πολυεθνικής προεδρίας της Βοσνίας και ο κορυφαίος πολιτικός στη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας (Ρεπούμπλικα Σέρπσκα). Ο Ντόντικ απείλησε να ξεκινήσει μια διαδικασία «διάλυσης» της Βοσνίας, ανέφερε η ειδησεογραφική πύλη Klix. «Η Δημοκρατία της Σέρπσκα την απορρίπτει, η γενοκτονία δεν συνέβη, οι Σέρβοι δεν πρέπει ποτέ να το αποδεχτούν», είπε.
Ο Ντόντικ έχει επανειλημμένα επικρίνει το ΓΥΕΒ και τη Δύση ως προκατειλημμένους κατά των Σέρβων στη Βοσνία. Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών απέρριψε την Πέμπτη ένα ψήφισμα που υπέβαλαν οι Σέρβοι σύμμαχοί του, η Ρωσία και η Κίνα, το οποίο θα αφαιρούσε αμέσως τις εξουσίες του ΓΥΕ στη Βοσνία.
Οι Σέρβοι της Βοσνίας έχουν επίσης τιμήσει τον ηγέτη τους στον πόλεμο Ράντοβαν Κάραζιτς και τον στρατιωτικό διοικητή Ράτκο Μλάντιτς ως ήρωες, αν και οι δύο έχουν καταδικαστεί για γενοκτονία και καταδικάστηκαν σε ισόβια κάθειρξη από το δικαστήριο της Χάγης. Τοιχογραφίες με τους Μλάντιτς και Κάρατζιτς είναι αναρτημένες σε εμφανή σημεία σε πολλές πόλεις της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας.