Από τη μία ο πόλεμος στην Ουκρανία και από την άλλη το «φάντασμα» της επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία των ΗΠΑ, είχαν σαν αποτέλεσμα να «φουντώσουν» οι αναφορές στον δημόσιο διάλογο για την ανάγκη απόκτησης αμυντικής αυτονομίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Politico, το γεγονός πως πολλές χώρες της ΕΕ ανήκουν ταυτόχρονα και στο ΝΑΤΟ, προκαλεί αμηχανία στην Ευρωατλαντική Συμμαχία κυρίως για τη σύγκρουση συμφερόντων αναφορικά με τους στρατηγικούς στόχους που θα θέτουν οι δύο αμυντικοί σχηματισμοί.
Για χρόνια, τα δύο θεσμικά όργανα που εδρεύουν στις Βρυξέλλες επικοινωνούσαν μετά βίας όσον αφορά την Άμυνα, γιατί δεν χρειάστηκε να το κάνουν. Η Άμυνα ήταν το πεδίο του ΝΑΤΟ, ενώ η ΕΕ ασχολήθηκε μεταξύ άλλων με το εμπόριο, τη γεωργία, την κλιματική αλλαγή. Αυτό τώρα φαίνεται πως αλλάζει.
Μάλιστα η ευρωπαϊκή οικογένεια μετά τις επερχόμενες ευρωεκλογές (όπου πιθανότατα θα ηγηθεί και πάλι της Κομισιόν η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν) αναμένεται να αποκτήσει τον πρώτο Επίτροπο Άμυνας στην ιστορία της.
Χαρακτηριστική του κλίματος είναι η δήλωση του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, ο οποίος πρόσφατα σημείωσε πως «Δεν μπορείς να έχεις την ΕΕ και το ΝΑΤΟ να παρουσιάζουν στην Γερμανία, τη Δανία ή την Πολωνία δύο αντικρουόμενες λίστες εν δυνάμει στόχων».
«Αυτό που είναι σημαντικό είναι φυσικά ότι το ΝΑΤΟ είναι ένας οργανισμός ο οποίος οφείλει να θέτει τους εν δυνάμει στόχους, το πόσα άρματα μάχης, πόσα αεροπλάνα, πόσα πλοία, τι είδους ετοιμότητα χρειάζεται και ούτω καθεξής», πρόσθεσε.
Ο Στόλτενμπεργκ, έχει καταστήσει απολύτως σαφές ποιος θα θέσει τα πρότυπα για την άμυνα και την ασφάλεια – και δεν πρόκειται για την ΕΕ. «Χρειαζόμαστε μόνο ένα θεσμικό όργανο που να θέτει τα πρότυπα – έτσι τα πρότυπα του ΝΑΤΟ για τη διαλειτουργικότητα, για τις επικοινωνίες, για την εναλλαξιμότητα των πυρομαχικών, όλα αυτά είναι μόνο ένα σύνολο προτύπων», δήλωσε ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ. «Αν υπάρχουν δύο σύνολα προτύπων – τότε επιτυγχάνεται το ακριβώς αντίθετο».
O επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, υπερασπίστηκε από την πλευρά του την κίνηση της ΕΕ να κάνει περισσότερα για την αμυντική βιομηχανία. «Η ειρήνη δεν είναι πλέον δεδομένη, δυστυχώς. Ο πόλεμος βρίσκεται στα σύνορά μας», δήλωσε ο ίδιος τον περασμένο μήνα.
«Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας έφερε μια μεγάλη αίσθηση του επείγοντος να ενισχύσουμε τις βιομηχανικές αμυντικές μας ικανότητες». Για την ΕΕ, η πιθανή επιστροφή του Τραμπ ως προέδρου των ΗΠΑ καθιστά ακόμη πιο επείγουσα την ανάγκη η Ευρώπη να ενισχύσει γρήγορα τις αμυντικές της ικανότητες.
Σε ομιλία της τον Φεβρουάριο, η Φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι απαιτείται επειγόντως μια «νέα ευρωπαϊκή αμυντική νοοτροπία, διότι δεν έχουμε τον έλεγχο των εκλογών ή των αποφάσεων σε άλλα μέρη του κόσμου».
Ο ρόλος του Επιτρόπου Άμυνας
Το πρόσωπο στη θέση αυτή θα είναι υπεύθυνο για τη διάθεση δισεκατομμυρίων ευρώ στην αμυντική βιομηχανία της Ευρώπης, ώστε να βοηθήσει στις ανάγκες του μπλοκ, καθώς και σε εκείνες της Ουκρανίας.
Η Επιτροπή έχει επίσης παρουσιάσει μια ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανική στρατηγική παράλληλα με ένα ταμείο ύψους τουλάχιστον 1,5 δισεκατομμυρίου ευρώ, με στόχο η ΕΕ να αρχίσει επιτέλους να ρίχνει το βάρος της και σε θέματα που αφορούν την Άμυνα.
Οι ηγέτες της ΕΕ προσπαθούν να βρουν χρήματα για να ενισχύσουν την άμυνα της ΕΕ και δήλωσαν στην Επιτροπή να «διερευνήσει όλες τις επιλογές» μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου. Διπλωμάτες λένε ότι οι ηγέτες συμφωνούν στην ανάγκη για τα χρήματα, αλλά διαφωνούν για το πώς θα τα βρουν.