Πρόσφατα κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Αλσινού, με τίτλο «Η πληγή του κόσμου» (Μικρή Άρκτος). Η ιστορία εξελίσσεται το 2012 στην Αθήνα της κρίσης. Ο Στέφανος Δημάκης, γεννημένος την ημέρα της αλλαγής (24 Ιουλίου1974) βρίσκεται νεκρός στο σιντριβάνι της πλατείας Συντάγματος στην επέτειο του εορτασμού της 25ης Μαρτίου. Ο συνταξιούχος αστυνόμος Νίκος Ελευθεριάδης αναλαμβάνει άτυπα την υπόθεση. Ο ένας ύποπτος θα τον οδηγήσει στον άλλον, αποκαλύπτοντας πλευρές της ζωής του νεκρού που ταυτόχρονα αναδεικνύουν τις παθογένειες της μεταπολιτευτικής περιόδου. Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου ο συγγραφέας απαντά στο Ερωτηματολόγιο του Docville.
Πού γεννηθήκατε και πού μεγαλώσατε;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα, σε μια γειτονιά της Νέας Ιωνίας που δύσκολα θα υποψιαζόταν κανείς ότι ανήκε στην πρωτεύουσα. Τα καλοκαίρια τα περνούσαμε στον Ωρωπό, στο σπίτι που χτίζαμε σιγά-σιγά.
Όταν ακούτε τη λέξη σπίτι τι σας έρχεται στο μυαλό;
Οι άνθρωποι του, που δε ζουν όλοι πια. Μικροπράγματα, διακοσμητικά, βιβλία. Μυρωδιές από φαγητά που μαγειρεύονται και απροσδιόριστες μουσικές να ακούγονται από κάποιο ραδιόφωνο σε μια γωνιά.
Μια ανάμνηση από τα παιδικά σας χρόνια.
Στον Ωρωπό. Ξυπνάω από το φως του ήλιου που μπαίνει από το παράθυρο και τα τιτιβίσματα των πουλιών που αναγγέλλουν την άφιξή του. Να κατεβαίνουμε στην αυλή να σκουπίσουμε πριν πιάσει η ζέστη, και ύστερα πρωινή βουτιά. Πίσω στο σπίτι, να βλέπω παθιασμένα το ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ για το ηλιακό μας σύστημα.
Πότε ήταν η πρώτη φορά που βυθιστήκατε σε ένα βιβλίο;
Κάπου στην εφηβεία μου, είχα βρει τυχαία σε ένα μπαούλο με βιβλία του παππού μου τις «Μέρες ΣΤ’» του Σεφέρη· υπογραμμισμένο κατά τόπους, δεν ξέρω αν ήταν από τον ίδιο ή κάποιον άλλον. Βέβαια, ήμουν πολύ μικρός για να καταλάβω, να σκεφτώ και να εκτιμήσω όλα όσα διάβαζα. Θα ξαναγυρνούσα χρόνια μετά, πιο έτοιμος γι’ αυτά.
Ποιος ήταν ο άνθρωπος που σας μύησε στο διάβασμα;
Στο Λύκειο είχαμε έναν μαθηματικό που λάτρευε την ποίηση. Μας μιλούσε για την αρμονία των μαθηματικών που διέπει τη μουσική, τον λόγο, τον κόσμο όλο. Σε κάθε μάθημα, εκτός ύλης, διαβάζαμε κάποιο ποίημα. Εκείνος μου έμαθε την απόλαυση της ανάγνωσης (και της γραφής μοιραία), που παραμένει παρεξηγημένη κι υποτιμημένη στις μέρες μας.
Τι σας ώθησε στη συγγραφή;
Είναι μάλλον μια καταφυγή, όταν νιώθει κανείς πως δεν αναπνέει κανονικά στην ασχήμια του κόσμου, μοιραία θα οδηγηθεί στο να φτιάξει έναν άλλον, δικό του, ικανό να αντιπαρατεθεί μαζί του και να καταδείξει τις αδυναμίες, τα πάθη, και τα λάθη του.
Η συγγραφή είναι τρόπος ζωής;
Ναι. Με ό,τι αυτό σημαίνει. Ο συγγραφέας δεν υπάρχει, δεν επιβιώνει απλώς. Σκέφτεται και παρατηρεί συνεχώς, ζει με κάθε τρόπο, στα άσχημα και στα ωραία, και έτσι συνομιλεί, συν-γράφει με κάτι «άλλο», που συνήθως αποκτά και τον απόλυτο έλεγχό του.
Η ζωή του συγγραφέα είναι μοναχική;
Νομίζω μόνον όταν πρέπει να απομονωθεί για να βάλει σε μια σειρά τις σκέψεις του. Οι συγγραφείς όμως, όπως και όλοι οι καλλιτέχνες, πρέπει να είναι εκεί έξω, να συνδιαλέγονται και να συναλλάσσονται με τους ανθρώπους με κάθε τρόπο, αφού αυτοί είναι και το πεδίο της δουλειάς τους. Είναι, και πρέπει να είναι, οι «μεγαλύτεροι παρατηρητές του ανθρώπινου τοπίου». Αυτό δε γίνεται μέσα από τέσσερις τοίχους.
Υπάρχουν ιδανικές συνθήκες για τη συγγραφή ενός βιβλίου;
Σίγουρα θα πρέπει να έχει το μυαλό του ήσυχο κανείς από υποχρεώσεις και άγχη της καθημερινότητας, πράγμα όλο και πιο δύσκολο για τον μοντέρνο ενήλικα. Ωστόσο, οι πραγματικά δυνατές σκέψεις σε βρίσκουν όπως και να έχει, κι έτσι ο χωρόχρονος σταματά, παίρνουν στην ουσία τη θέση του.
Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα που σκεφτήκατε όταν ολοκληρώσατε το νέο βιβλίο σας;
Ότι θέλει ακόμα λίγη δουλειά.
Νιώσατε ποτέ φόβο έκθεσης;
Κάθε φορά που χρειάζεται να κάνω μια παρουσίαση, γιατί είναι δύσκολο να μιλώ για το πιο ιερό μου κομμάτι, που είναι κυρίως οι ευαισθησίες που κατατίθενται στο χαρτί.
Συγγραφικό μπλοκάρισμα. Σας έχει τύχει;
Έχουν τύχει περίοδοι που δεν είχα κανένα ερέθισμα ή διάθεση να γράψω το παραμικρό. Δεν το πίεσα. Περίμενα τη στιγμή που θα με καθήλωνε μια σκέψη. Δεν είναι κάτι που μπορεί να προγραμματίσει ή να δρομολογήσει κανείς.
Ποιοι συγγραφείς έχουν «γράψει» μέσα σας;
Πολλοί, Έλληνες και ξένοι. Λουντέμης, Καζαντζάκης, Χειμωνάς, Αναγνωστάκη κι ύστερα Καμύ, Κάφκα, Ντοστογιέφσκι, Σαραμάγκου… Δεν ξέρω ποιους να πρωτοθυμηθώ. Είναι ακόμα και πολλοί ποιητές και ποιήτριες.
Το ποτήρι είναι μισοάδειο ή μισογεμάτο;
Οφείλει να δείχνει μισογεμάτο, ακόμα κι αν δεν είναι.
Αύριο ξημερώνει μια καλύτερη μέρα;
Έτσι θέλω να πιστεύω. Όλα περνάνε.
Βασίζεστε στην καλοσύνη των ξένων;
Ναι. Έτυχε στη ζωή μου σε δύσκολες περιόδους, να με βοηθήσουν άνθρωποι, ακόμα και ξένοι, οι οποίοι δε μου χρωστούσαν πραγματικά τίποτα, ενώ απογοητεύτηκα από οικείους στους οποίους βασιζόμουν. Μια από τις κυρίες που με βοήθησαν κάποτε πολύ, όταν την ευχαρίστησα μου απάντησε: «Δεν το κάνω για σένα. Το κάνω για εμένα. Έτσι όταν εγώ χρειαστώ, να βρεθεί κάποιος άλλος». Κι αυτό είναι κάτι που με σημάδεψε.
Η κόλαση είναι οι άλλοι;
Οι άλλοι είναι ο καθρέφτης μας. Το πώς βλέπει κανείς τα πράγματα έχει να κάνει αποκλειστικά με το άτομό του, τον εσωτερικό του καιρό. Από μέσα ξεκινά το έξω του κόσμου.
Ποιο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης εκτιμάτε ιδιαιτέρως;
Με συγκινεί πραγματικά η καλοσύνη, γιατί είναι κάτι που σπανίζει όσο η ιστορία προχωρά. Η ανιδιοτελής προσφορά.
Ποιο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης σας απωθεί;
Η φιλαυτία νομίζω. Το να ενδιαφέρεται κανείς αποκλειστικά για τον εαυτό του. Γιατί αυτό θα τον οδηγήσει να γίνει νάρκισσος, αναίσθητος, συμφεροντολόγος, αγενής ή κακός. Κι εντέλει μόνος.
Τι ρόλο παίζει η φιλία στη ζωή σας;
Πολύ σημαντική. Οι φίλοι είναι οι άνθρωποι που εμείς διαλέγουμε να βρίσκονται κοντά μας, και το ποιόν τους δείχνει και το ποιοι είμαστε εμείς.
Είναι σημαντικός ο έρωτας;
Απολύτως, πρώτα και πάνω απ’ όλα. Και με πληγώνει να βλέπω πόσο έχει υποτιμηθεί κι εκχυδαϊστεί στις μέρες μας, ως άλλο ένα σημείο των καιρών. Είναι όμως η κινητήρια δύναμη των πάντων.
Τι είναι ευτυχία;
Να έχω βγει μόλις από τη θάλασσα, να παραμένω με τα πόδια μου στο νερό, να πλένω ένα νεκταρίνι στα νερά της και να το γεύομαι. Δίπλα μου, ο άνθρωπός μου, και να κοιτάμε το ηλιοβασίλεμα σιωπηλοί.
Η ομορφιά μπορεί να σώσει τον κόσμο;
Σαφέστατα. Η ομορφιά είναι ο κόσμος. Όλα όσα άσχημα συμβαίνουν τριγύρω δημιουργούν απλώς μια φασαρία. Μας ωθούν να προσπαθήσουμε να βρούμε την ομορφιά, κι η προσπάθεια αυτή αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της.
Πώς σκέφτεστε τον εαυτό σας σε δέκα χρόνια;
Ελπίζω ήρεμο και υγιή. Με ανθρώπους γύρω μου να μοιραζόμαστε αγάπη. Για τα καθημερινά δεν κάνω σχέδια ή όνειρα, έτσι κι αλλιώς, είμαστε πάντα ανάλογοι των εκάστοτε συνθηκών.
Είστε ικανοποιημένος με όσα έχετε καταφέρει μέχρι σήμερα;
Θαρρώ πως ναι. Δεν νομίζω ωστόσο πως έκανα τίποτα πραγματικά μεγάλο, υπάρχουν τόσοι πολλοί με αξιολογότερο έργο και βίο. Κρίνω πάντα τους ανθρώπους βάσει των προδιαγραφών που είχαν όταν ξεκινούσαν. Έχω διαφυλάξει επίσης την ευγένεια και την αξιοπρέπειά μου, ενάντια στην ασχήμια του κόσμου, που είναι πολύ σημαντικό.
