Ας ξεκινήσουμε από μία απόλυτα σοβαρή και υπεύθυνη διαπίστωση, η Κυβέρνηση Μητσοτάκη (και) στον χώρο της υγείας δεν κάνει ούτε όσα μπορεί, ούτε όσα πρέπει.
Ένα τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι Κινητές Ομάδες Υγείας (ΚΟΜΥ) Ειδικού Σκοπού, που στην πραγματικότητα συνιστούν ένα κακέκτυπο των Κινητών Ομάδων Υγείας, που είχαν θεσμοθετηθεί με το άρθρο 162 του Ν.4600/2019. Οι ΚΟΜΥ του Ν. 4600/2019 στόχευαν στην ολοκληρωμένη υγειονομική φροντίδα κυρίως ηλικιωμένων ανθρώπων της υπαίθρου που έχουν χρόνια προβλήματα υγείας, αλλά δυσκολία στη μετακίνηση και στην πρόσβαση σε δημόσιες δομές υγείας.
Αποτελούσαν στην ουσία διεπιστημονικές ομάδες υγείας, συνέχεια της λογικής των ΤΟΜΥ, που συγκροτούνταν από οδοντιάτρους, νοσηλευτές, μαίες φυσικοθεραπευτές, επισκέπτες υγείας, τεχνολόγους εργαστηρίων, διοικητικό προσωπικό και οδηγούς που θα υποστήριζαν περιοδικά τους γιατρούς των Κέντρων Υγείας και των Περιφερειακών Ιατρείων της περιοχής ευθύνης τους, παρέχοντας ολοκληρωμένη φροντίδα και εστιάζοντας στην πρόληψη, στην προαγωγή υγείας, ακόμη και στις υπηρεσίες κατ’ οίκον φροντίδας. Ο σχεδιασμός αφορούσε πάνω από 90 ομάδες σε όλη τη χώρα, με περίπου 1.000 άτομα απασχολούμενο προσωπικό για 2 χρόνια, υπό την έγκριση του ΑΣΕΠ και προοπτική μόνιμης ενσωμάτωσης στις Υγειονομικές Περιφέρειες.
Ο προϋπολογισμός της παρέμβασης ξεπερνούσε τα 30 εκ. € και περιλάμβανε, προμήθεια οχημάτων, αλλά και του αναγκαίου ανά ειδικότητα φορητού εξοπλισμού. Αυτές οι ομάδες αποτελούσαν οργανικό στοιχείο της μεταρρύθμισης στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και της πολιτικής της καθολικής κάλυψης των αναγκών υγείας του πληθυσμού.
Σήμερα η Κυβέρνηση με έναν προϋπολογισμό που ξεπερνά τα 10 εκ. € φιλοδοξεί να συγκροτήσει 500 ΚΟΜΥ ειδικού σκοπού, που δεν είναι παρά συνεργεία δειγματοληψίας των δύο τουλάχιστον ατόμων (ένας οδηγός και ένας βοηθός νοσηλευτής) για μεγαλύτερης κλίμακας διαγνωστικό έλεγχο του SARS-CoV-2 , χωρίς όμως να έχει διευκρινιστεί ούτε το είδος των τεστ (παρότι η προμήθειά τους εντάσσεται στον σχετικό προϋπολογισμό), ούτε τα κριτήρια επιλογής του δείγματος.
Στο έργο των ΚΟΜΥ ειδικού σκοπού περιλαμβάνεται και η ενίσχυση του τηλεφωνικού κέντρου του ΕΟΔΥ για τη διαχείριση των σχετικών κλήσεων με υλικοτεχνική υποδομή και πρόσληψη 100 διοικητικών, η εκπαίδευση υγειονομικού προσωπικού, η προμήθεια ηλεκτρονικού συστήματος διαχείρισης συμβάντων,αλλά και η δυνατότητα αξιοποίησης εξωτερικού τεχνικού συμβούλου για την υποστήριξη του ΕΟΔΥ στις διαδικασίες πρόσληψης και διαχείρισης του προσωπικού.
Το προσωπικό προσλαμβάνεται, μέσω του ΕΟΔΥ (πρώην ΚΕΕΛΠΝΟ) για ένα τρίμηνο, με δυνατότητα επέκτασης για άλλους τρεις μήνες, κατά σειρά υποβολής της αίτησης και χωρίς να προβλέπεται διαδικασία υποβολής ένστασης. Ο σχεδιασμός του έργου γεννά σοβαρά ερωτήματα για την αρτιότητά του και σε ό, τι αφορά τη νομική κατοχύρωση των συνεργείων στη συλλογή δειγμάτων, σε σχέση με τα θεσμοθετημένα επαγγελματικά τους δικαιώματα.
Εκτός λοιπόν από ένα κακό και κάπως θαμπό αντίγραφο η συγκεκριμένη παρέμβαση είναι και ένα αντίγραφο μιας χρήσης και περιορισμένης προοπτικής. Παρά το γεγονός ότι χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Μεταρρύθμισης του Δημόσιου Τομέα (Ε.Π. ΜΔΤ), του οποίου η βασική φιλοσοφία και στόχευση αφορά την υλοποίηση όχι μεμονωμένων προγραμμάτων και δράσεων, αλλά παρεμβάσεων συστημικού χαρακτήρα (με προϋπόθεση την προοπτική βιωσιμότητάς τους), προκαλείται ακόμη μεγαλύτερος προβληματισμός σχετικά με την παρακαταθήκη που μπορεί να αφήσει μία τέτοια παρέμβαση στο σύστημα υγείας.
Παραμένει άλλωστε το ερώτημα ως προς τη στρατηγική στόχευση της Κυβέρνησης στην υγεία την επόμενη μέρα της πανδημίας. Ποιος είναι τελικά ο στόχος ; Είναι η επαναφορά του σχεδιασμού για ενεργητική ιδιωτικοποίηση του ΕΣΥ, μέσω ΣΔΙΤ; Είναι η τακτική προσέγγισης του ΕΣΥ ως σύστημα υγείας ύστατης καταφυγής για εκείνες τις περιοχές ή τις υπηρεσίες που δεν προσελκύουν ιδιωτικές επενδύσεις ή για τις περιόδους κρίσης (π.χ. πανδημία) όπου ο ιδιωτικός τομέας πασχίζει να αποφύγει το όποιο κόστος ή επιδιώκει προνομιακές adhoc συμφωνίες (π.χ. διπλασιασμός αποζημίωσης ιδιωτικών ΜΕΘ);
Τώρα είναι ώρα για την Κυβέρνηση να δώσει ή έστω να προβληματιστεί για τις απαντήσεις. Και αυτές οι απαντήσεις πρέπει να είναι διαφορετικές από το δικό της πολιτικό σχέδιο.
Ο Σταμάτης Βαρβαρός είναι πρώην αναπληρωτής γενικός γραμματέας στον υπουργείο Υγείας