Τα χρίσματα δόθηκαν με καθυστέρηση, αφού οι εσωκομματικές και διακομματικές διαπραγματεύσεις για την κατάρτιση των ψηφοδελτίων υπήρξαν σκληρές
Μετά τις εθνικές κάλπες, μέσω των αυτοδιοικητικών ψηφοδελτίων επιχειρείται ένα γερό «ρετουσάρισμα» κυρίως από τα κόμματα που έχουν σαν εκλογικό τοτέμ τις διαχειριστικές πολιτικές. Την επικάλυψη αναζητούν για να μη φαίνεται ότι εκλαμβάνουν τους δήμους σαν επιχείρηση και το θεσμικό πλαίσιο σαν θέσφατο μια και είναι φτιαγμένο για να αυξάνει τα κέρδη των ιδιωτών «χορηγών» τους και να αντιμετωπίζει τις ανάγκες των πολλών σαν κόστος.
Πίσω από τις καθυστερήσεις στα χρίσματα και στη συγκρότηση ψηφοδελτίων για τη διεκδίκηση της διοίκησης σε μεγάλους δήμους και σε περιφέρειες της χώρας υποκρύπτονται εσωκομματικές αλλά και διακομματικές συγκρούσεις και συναινέσεις. Κομβικό σημείο, ιδίως για την πρωτεύουσα, ως διοικητική μονάδα αιχμής του κεντρικού κράτους αλλά και για άλλες περιοχές σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο είναι ποιος θα έχει το τιμόνι, με φόντο τη ρευστότητα των συσχετισμών και στην κεντρική πολιτική σκηνή. Η κυρίαρχη πολιτική λογική, που εκπέμπεται κυρίως από υποψηφιότητες ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, εστιάζει στον χειρισμό και στην κατανομή κονδυλίων για έργα και υποδομές με σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και παροχή (κοινωνικών) υπηρεσιών σε ανταποδοτική βάση, με κριτήριο τη λογική κόστους-οφέλους.
Η ΝΔ κυνηγά με κάθε τρόπο να πιάσουν το 43% οι εκλεκτοί της ώστε να εκλεγούν από την πρώτη Κυριακή και να βαφτεί γαλάζιος ο αυτοδιοικητικός χάρτης. Δεν λείπουν όμως οι πονοκέφαλοι για την κυβέρνηση Μητσοτάκη, αφού έχει να αντιμετωπίσει δυσαρέσκειες σε τοπικό επίπεδο και υποψηφιότητες παραπλεύρως της δεξιάς πολυκατοικίας με ακροδεξιές απολήξεις. Την ίδια ώρα δεν λείπουν οι γκρίνιες σε οργανώσεις του ΠΑΣΟΚ για τη χαλαρότητα με την οποία αντιμετωπίζει η ηγεσία τη συμμετοχή στελεχών σε ψηφοδέλτια που στηρίζει η ΝΔ, πέρα από δήμους, ακόμη και σε περιφέρειες που το χρίσμα της Χαριλάου Τρικούπη πηγαίνει σε άλλη υποψηφιότητα! Παράλληλα, προβληματισμός επικρατεί στον χώρο του ΣΥΡΙΖΑ για «αρρυθμίες» που παρατηρούνται στην Κουμουνδούρου και σε τοπικές οργανώσεις τόσο σε μεγάλους δήμους όσο και σε περιφέρειες.
Θεαθήναι στην Αθήνα
Τα προβλήματα είναι εδώ για την Αθήνα και τους κατοίκους της που το αίτημα για αξιοπρεπή καθημερινότητα σκοντάφτει και σε κυβερνητικές επιλογές. Γι’ αυτό ούτε κατακάθεται η σκόνη από τα ξηλωμένα πεζοδρόμια και τη διαλυμένη ασφαλτόστρωση του «Μπακογιάννειου περίπατου» της Πανεπιστημίου ούτε καταπίνεται η σπατάλη πόρων σε έργα βιτρίνας ούτε σβήνεται η λογική του θεαθήναι χωρίς ανάσες στις γειτονιές. Ακόμη και αν ο Κώστας Μπακογιάννης, ο οποίος επιδιώκει με το χρίσμα της ΝΔ να ξαναγίνει δήμαρχος Αθηναίων, άνοιξε τη βεντάλια των υποψηφίων με τον συνδυασμό του, αποσπώντας ακόμη και δημοτικό σύμβουλο Αθηναίων που είχε εκλεγεί το 2019 με την παράταξη του Παύλου Γερουλάνου.
Το ΠΑΣΟΚ κλωθογύρισε στις αντιφάσεις της πολιτικής του. Η καθυστέρηση στην ανακοίνωση της υποψηφιότητας του στελέχους του και πανεπιστημιακού Χάρη Δούκα για τη δημαρχία της Αθήνας συνδέεται με τις πολιτικές διεργασίες που υπήρχαν στη Χαριλάου Τρικούπη αλλά και στον ΣΥΡΙΖΑ.
Η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ είχε επιλέξει την αυτόνομη κάθοδο με χρίσμα για υποψηφίους στους μεγάλους δήμους και στις 13 περιφέρειες της χώρας ώστε να διεκδικήσει στον εκλογικό χάρτη ρόλο δεύτερης δύναμης στην αυτοδιοίκηση κατά τις κάλπες του Οκτωβρίου – στοχεύοντας να φτάσει ως τις ευρωεκλογές διεκδικώντας ρόλο αξιωματικής αντιπολίτευσης στην κεντρική πολιτική σκηνή. Δεν απέδωσε η προσπάθεια στελεχών του ΠΑΣΟΚ, όπως του Θόδωρου Μαργαρίτη, αλλά και η πλειονότητα των μελών της Νομαρχιακής Α΄ Αθήνας του ΠΑΣΟΚ που υποστήριζαν την ανάγκη να υπάρξουν ευρύτερες συνεργασίες με τον ΣΥΡΙΖΑ και άλλες δυνάμεις, όπως οι οικολόγοι και διάφορα αυτοδιοικητικά σχήματα, για κοινή υποψηφιότητα, με στόχο να υπερκεράσουν τον Κ. Μπακογιάννη αλλά και να σχηματιστεί ασπίδα στην απειλή της ακροδεξιάς και των νεοναζιστών.
Σε αυτό το μήκος κύματος είχε νωρίτερα βολιδοσκοπηθεί από εκπροσώπους των δημοτικών παρατάξεων του ΠΑΣΟΚ (Αθήνα Είσαι Εσύ) και του ΣΥΡΙΖΑ (Ανοιχτή Πόλη) ο δικηγόρος και πρόεδρος του ΔΣΑ Δημήτρης Βερβεσός, προερχόμενος πάλαι ποτέ εκ των ΠΑΣΟΚογενών. Δεν ευδοκίμησε η διερευνητική προσπάθεια. Πέρα από ενστάσεις μελών της Ανοιχτής Πόλης, υπήρχε αποδοχή του ΣΥΡΙΖΑ σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο, ενώ δεν υπήρξε διάθεση από τη μεριά κυρίως της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ, που δεν ήθελε να καταγραφεί συμπόρευση με τον ΣΥΡΙΖΑ στον μεγαλύτερο δήμο. Τελικά δεν έλαβε καμιά επίσημη πρόταση ο Δ. Βερβεσός, ο οποίος άλλωστε είχε θέσει ως όροτην κοινή αποδοχή και από τους δύο πολιτικούς χώρους. Δεν αποφεύγει πάντως σε συνομιλητές του να χαρακτηρίζει την τακτική της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ σαν… χορηγία στον Κ. Μπακογιάννη.
Κομματική ή τοπική σφραγίδα
Την ίδια ώρα δυνάμεις εντός της Κουμουνδούρου προέβαλαν την ανάγκη ενίσχυσης του αριστερού προφίλ με κομματική υποψηφιότητα που να έχει τη σφραγίδα του ΣΥΡΙΖΑ στον Δήμο Αθηναίων, ενώ άλλα στελέχη της επιδίωκαν να υπάρξει πιο αυτοδιοικητική επιλογή και να αποτυπωθεί κοινωνική και πολιτική διεύρυνση.
Στο μεταξύ, κατά τις συνεδριάσεις της Πολιτικής Γραμματείας ως τις αρχές Αυγούστου τέθηκαν στην κρίση των συλλογικών οργάνων στελέχη όπως ο πρώην υπουργός Νίκος Φίλης, ο πρώην βουλευτής Κώστας Ζαχαριάδης, η αρχιτέκτων Ολγα Μπαλαούρα, ο εργατολόγος Κώστας Τσουκαλάς, ο δήμαρχος Σαρωνικού Πέτρος Φιλίππου. Η συνάντηση εκπροσώπων του ΣΥΡΙΖΑ με τον μπασκεμπολίστα Νίκο Παππά το απόγευμα της περασμένης Τετάρτης ήταν η τελευταία πράξη μιας παρατεταμένης αναμονής. Λίγες ώρες αργότερα, το ίδιο βράδυ, ο ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισε να δώσει το «χρίσμα» του υποψηφίου δημάρχου Αθηναίων στον Κώστα Ζαχαριάδη.
Ετσι, επιταχύνθηκαν οι εξελίξεις και για τον τομεάρχη Ενέργειας του ΠΑΣΟΚ και καθηγητή ΕΜΠ Χ. Δούκα, ο οποίος την επομένη, 3 Αυγούστου 2023, ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για τη δημαρχία της Αθήνας. Εν αναμονή αποφάσεων στον ΣΥΡΙΖΑ ο Χ. Δούκας είχε αξιοποιήσει τον χρόνο για να συγκεντρώσει 70 υπογραφές προσωπικοτήτων που θα βοηθούσαν με την αίγλη τους στον τομέα επαγγελματικής και κοινωνικής δραστηριοποίησή τους να αμβλυνθεί το μειονέκτημα της μη αναγνωρισιμότητάς του. Παράλληλα εξέπεμπαν και το πολιτικό εύρος της υποψηφιότητας Δούκα, με το σημιτικό ΠΑΣΟΚ να κυριαρχεί εμφατικά σε συνδυασμό με εκσυγχρονιστές όλου του φάσματος της σοσιαλδημοκρατίας αλλά και με πρόσωπα του ακαδημαϊκού χώρου που κινούνται στις παρυφές της φιλελεύθερης Δεξιάς.
Στους υπογράφοντες για τη στήριξη στην υποψηφιότητά του είναι μεταξύ άλλων ο Γιώργος Καμίνης και ο Γιάννης Μπουτάρης, ο ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ Κίμων Χατζημπίρος, ο πρώην υφυπουργός ΠΕΧΩΔΕ Ηλίας Ευθυμιόπουλος με διαδρομή στον χώρο της οικολογίας, όπως και οι Πολυδεύκης Παπαδόπουλος και Ηλίας Παπαθεοδώρου, ο επικεφαλής του Insocial (think tank του ΠΑΣΟΚ), καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην υπουργός Νίκος Χριστοδουλάκης, η πρώην βουλευτής της Δημοκρατικής Αριστεράς Νίκη Φούντα, ο πρώην υπουργός Σταύρος Κοντονής αλλά και ο πρώην πρύτανης ΕΜΠ Ανδρέας Ανδρεόπουλος και η συγγραφέας Σώτη Τριανταφύλλου.
Σε επικοινωνία μας ο πανεπιστημιακός και υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων Χ. Δούκας δήλωσε στο Documento: «Η Αθήνα είναι μια πόλη οικουμενική, κοιτίδα του πολιτισμού και της δημοκρατίας. Αντλώντας έμπνευση από το πλούσιο παρελθόν της, θέλουμε να σχεδιάσουμε το μέλλον της τώρα. Μακριά από επιφανειακές, κοστοβόρες και αναποτελεσματικές παρεμβάσεις που επιβαρύνουν αντί να αναβαθμίζουν την πόλη. Το όραμά μας θέλει την Αθήνα πράσινη, ενεργειακά αποδοτική και συμπεριληπτική. Φιλοδοξούμε να δουλέψουμε μαζί με τους πολίτες της Αθήνας ενάντια στις δεδομένες προκλήσεις για μία πόλη ανοιχτή, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς».
Δυσαρέσκεια στελεχών στη μάχη της περιφέρειας
Διόλου τυχαία ο πρωθυπουργός και πρόεδρος της ΝΔ Κυριάκος Μητσοτάκης ταξίδευσε στη Λέσβο. Ηθελε μεταξύ άλλων να στηρίξει την υποψηφιότητα του στρατηγού ε.α. Αλκιβιάδη Στεφανή ως υποψήφιου περιφερειάρχη στο Βόρειο Αιγαίο, ο οποίος έχει το γαλάζιο χρίσμα. Ομως, ο νυν περιφερειάρχης Β. Αιγαίου και πρώην πρύτανης ΕΜΠ Κώστας Μουτζούρης που διεκδικεί εκ νέου την περιφέρεια του «κόβει» συντηρητικούς και υπερσυντηρητικούς ψήφους. Πάντως, δεν είναι ανέφελη η αυτοδιοικητική πορεία της ΝΔ ούτε στην Αττική (υποψήφιος Νίκος Χαρδαλιάς) ούτε στην Πελοπόννησο (υποψήφιος Δημήτρης Πτωχός) και πολύ περισσότερο στη Στερεά Ελλάδα – Εύβοια (υποψήφιος Φάνης Σπανός). Παρά το «λιβάνισμα» Μητσοτάκη και το λούφιασμα των εκτοπισθέντων από τη διεκδίκηση της Περιφέρειας Πελοποννήσου Παναγιώτη Νίκα και της Περιφέρειας Αττικής Γιώργου Πατούλη, υπάρχουν οι υπόγειες διεργασίες εσωκομματικής φθοράς. Παράλληλα, υπάρχει και το παιχνίδι των λεκτικών πυρών στη δημόσια σφαίρα. Μόλις την περασμένη Πέμπτη ο νυν περιφερειάρχης Παν. Νίκας δεν δίστασε να εκτοξεύσει βέλη στην κυβέρνηση περί κονδυλίων και έργων, βάζοντας στο στόχαστρο το υπουργείο Οικονομικών και προσδιορίζοντας ότι είναι «ο μη φερέγγυος φορέας».
Στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας η δεξιά πολυκατοικία… γέρνει προς τα ακροδεξιά. Ενώ έχει το χρίσμα της ΝΔ ο νυν περιφερειάρχης Φ. Σπανός έχει μπει σφήνα το υπό κατάρτιση ψηφοδέλτιο του Κώστα Μαρκόπουλου, ο οποίος είναι περιφερειακός σύμβουλος και υπήρξε υπουργός της ΝΔ, έχοντας περάσει και από τους ΑΝΕΛ. Εχει προκληθεί σάλος καθώς πληθαίνουν οι καταγγελίες ότι ο Κ. Μαρκόπουλος εντάσσει στον συνδυασμό του πρώην υποψήφιο βουλευτή Βοιωτίας με τους Σπαρτιάτες, όπως χαρακτηριστικά έχει καταγγείλει σε δήλωσή του ο Κώστας Μπασδέκης, υποψήφιος περιφερειάρχης της Λαϊκής Συσπείρωσης (παράταξη που στηρίζει το ΚΚΕ).
«Πρασινογάλαζες» αποχρώσεις
Σε άλλες περιοχές είναι το ΠΑΣΟΚ που αντιμετωπίζει εσωκομματικά προβλήματα με επίκεντρο τις αυτοδιοικητικές εκλογές από την όσμωση που υπάρχει με δεξιά ψηφοδέλτια. Η δυσαρέσκεια για την ηγεσία της Χαριλάου Τρικούπη που κάνει τα στραβά μάτια για τη στήριξη που παρέχουν στελέχη του ΠΑΣΟΚ σε δεξιούς υποψήφιους δημάρχους αλλά και σε υποψήφιους περιφερειάρχες, αν και ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης έχει δηλώσει ότι η εκλογική μάχη στις περιφέρειες έχει πολιτική βαρύτητα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στελέχη του ΠΑΣΟΚ έχουν σε δημόσιες παρεμβάσεις τους καταγγείλει ότι στελέχη πρώτης γραμμής στη Χαριλάου Τρικούπη αλλά και μέλη της Νομαρχιακής Αχαΐας στηρίζουν τον περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας Νεκτάριο Φαρμάκη, ο οποίος έχει λάβει το χρίσμα της ΝΔ για υποψήφιος και πάλι στις εκλογές του Οκτωβρίου του 2023.
Την ίδια ώρα στον διαγκωνισμό για υποψηφιότητα στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας με το χρίσμα του ΠΑΣΟΚ μετείχαν μεταξύ άλλων ο δικηγόρος Κώστας Καρπέτας και ο πρώην βουλευτής ΠΑΣΟΚ και εκ των στελεχών που ήταν πάντα κοντά στον Ανδρέα Λοβέρδο, Δημήτρης Κωνσταντόπουλος, στον οποίο όμως, σύμφωνα με πληροφορίες, έβαλαν… φρένο στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη προσκείμενα κυρίως στον κύκλο του Γιώργου Παπανδρέου. Κεντρικό πρόσωπο είναι η καθηγήτρια Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Πάτρας Κατερίνα Σολωμού, πρώην βουλευτής ΠΑΣΟΚ Αχαΐας.
Στην Περιφέρεια Αττικής κρίσιμη θα αποδειχτεί η εκλογική επίδοση των υποψηφίων περιφερειαρχών Γιάννη Σγουρού (χρίσμα ΠΑΣΟΚ και στήριξη από στελέχη κι άλλων δυνάμεων) και Γιώργου Ιωακειμίδη (στηρίζεται από τον ΣΥΡΙΖΑ και στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη κι άλλων δυνάμεων). Η Λαϊκή Συσπείρωση έχει επικεφαλής της για υποψήφιο περιφερειάρχη Αττικής τον 41χρονο Γιάννη Πρωτούλη, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και περιφερειακό σύμβουλο Αττικής.