Τα πρώτα «βήματα» στη θάλασσα και η ελπίδα από τις νεότερες γενιές.
Αυτή η δροσιά που η θάλασσα αναδίνει/ Μου ξαναδίνει την ψυχή…
Ω δύναμη άλμης!/ Ξανα-
ζωντάνεψε στου κύματος τη δίνη
Πολ Βαλερί
«Θαλασσινό κοιμητήρι»
(μτφρ. Γιώργος Βαρθαλίτης)
Η μάνα μου είχε πανελλήνιο ρεκόρ κορασίδων στα 25 μ. ύπτιο. Στην οικογένειά μας το κολύμπι ήταν μυθοποιημένη δραστηριότητα. Δεκαετία του ’60. Εχουμε πάει μαζί για μπάνιο. Το έχω πάρει το ταλέντο – για την ηλικία μου είμαι πολύ καλός. Εχω μάθει ύπτιο και ελεύθερο. Κολυμπάμε στα ρηχά. Η μητέρα μου κάνει προπόνηση. Τα χέρια έτσι. Τα πόδια έτσι. Χέρια πόδια έτσι. Λίγα χρόνια μετά γράφτηκα στον Παναθηναϊκό. Ειρωνεία, μια και είμαι και ήμουν φανατικός ολυμπιακός. Κάποια στιγμή όμως βαρέθηκα να μετράω πλακάκια και αν κι είχα ταλέντο, όπως όλοι μου έλεγαν, τα παράτησα. Η θάλασσα όμως έμεινε μεγάλη αγάπη. Κολύμπησα στις πιο όμορφες θάλασσες της χώρας.
Το νερό είναι το πιο μαγικό και επικίνδυνο στοιχείο. Πολύ σωστά έλεγε ο Ντίνος Χριστιανόπουλος: «Η θάλασσα είναι σαν τον έρωτα: μπαίνεις και δεν ξέρεις αν θα βγεις». Ζούσα μαγικές θαλάσσιες εμπειρίες σε νησιά και χερσονήσους. Κάποια στιγμή είπα πως εντάξει, ως εδώ ήταν, δεν μπορώ πια να κάνω χιλιόμετρα, να πέφτω και να βγαίνω σε δύο ώρες. Αποδέχτηκα την ξαπλώστρα και τα συμπαρομαρτούντα: φρέντο, καπέλο, βατραχοπέδιλα, αραλίκι, κόσμος.
Η θάλασσα απέκτησε μια απόσταση. Μέχρι που ήρθε ο Ερμής. Ο γιος μου. Το περσινό καλοκαίρι ήμασταν στις Μηλιές στο Πήλιο, τον τόπο καταγωγής μου. Οι γονείς μοιραία φαντασιώνουν τα παιδιά τους να εκτίθενται σε σημαντικές εμπειρίες που έχουν βιώσει οι ίδιοι. Επί ένα χρόνο περίμενα αυτήν τη μέρα. Τη μέρα που θα έκανε το πρώτο του μπάνιο. Παραλία Καλαμάκι στο Αιγαίο. Βοτσαλωτή με υπέροχα νερά. Ενας κολπίσκος να τον πιεις στο ποτήρι. Εκεί μαζεύονται πολλοί φίλοι μας και υπάρχει ένα άτυπο ραντεβού για μπάνιο και κουβέντα. Εχουμε ζήσει πολύ όμορφες εμπειρίες, τις οποίες περιμένουμε να επαναλάβουμε και φέτος τον Αύγουστο.
Του έχουμε πάρει τα πάντα: μπρατσάκια, σωσιβιάκια, παιχνιδάκια, νεροπίστολα. Ο Ερμής δεν θέλει τίποτε. Ακουμπάει για πρώτη φορά τα πόδια του στη θάλασσα. «Αυτό είναι βάπτιση» σκέφτομαι. Τον κοιτάζω. Αναγνωρίζω στο βλέμμα του έκπληξη αλλά και ενδιαφέρον. Αγκαλιά προχωράμε σέρνοντας το σώμα κάποια μέτρα ώστε η θάλασσα να του φτάσει ως τη μέση. Λέει κάτι ακατάληπτο και μετά χαμογελάει. Ενα χαμόγελο από τα «μεγάλα» του, εκείνα που εκπέμπει ολόκληρος. Για τεστ τον αφήνω λίγο. Νάτος στέκεται όρθιος με το νερό ως τη μέση. Με τα χέρια του πλατσουρίζει ακατάσχετα. Δεν φοβάται. Απολαμβάνει. Είμαι πανευτυχής. Κάνω μπάνιο με τον γιο μου. Του δείχνω μια απλή κίνηση προσθίου: «Βατραχάκι είναι αυτό» του λέω. Ο Ερμής την αντιγράφει με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Υστερα κάνουμε σκυλάκι και τέλος πόδια. Φοβάμαι μην κουραστεί και τον πάω σε ένα σημείο όπου έχει μια ρηχή φυσική πισίνα με βράχια. Αρχίζει την «ορειβασία». Τρελαίνεται με τα βράχια, προσπαθεί να ανεβεί στο ψηλότερο.
Το βράδυ κάνουμε την ανάλυση της μέρας: «Σήμερα κολύμπησες». «Κολύμπησα». «Σ’ άρεσε;». «Θάλασσα» απαντάει σέρνοντας το «σσα» και ένα ευεργετικό κύμα βγαίνει από μέσα μου. Κοιταζόμαστε. Κάτι συμβαίνει. Η ανιδιοτελής αγάπη είναι κάτι τόσο ισχυρό.
Τώρα είμαστε στο Πήλιο. Παρά τον καύσωνα και την απειλή των τσουχτρών κάνουμε μπάνιο. «Η κλιματική αλλαγή μας επηρεάζει ήδη» σκέφτομαι, «η γενιά του Ερμή ωστόσο είναι εκείνη που θα δώσει την αποφασιστική μάχη».
Ελπίζω να έχουμε για πάντα τη θάλασσα να μας ενώνει, να μας διασκεδάζει και να μας γεμίζει αναμνήσεις. Γιατί ο Ερμής μία φορά πρωτομπήκε στη θάλασσα. Ποτέ δεν θα ξαναμπεί στο ίδιο νερό.
Ο Αλέξης Σταμάτης είναι συγγραφέας.
