«Καταπέλτης» για την κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι η ετήσια έκθεση του Human Rights Watch, του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, για τα γεγονότα του έτους 2022, στην οποία, μεταξύ άλλων, αναφέρεται στο πολύκροτο σκάνδαλο των υποκλοπών, στην επιχείρηση «φίμωσης» του Τύπου αλλά και στις διώξεις δημοσιογράφων, όπως του Κώστα Βαξεβάνη και της Γιάννας Παπαδάκου για τις αποκαλύψεις τους στην υπόθεση Novartis – θέματα που η κυβέρνηση επιχειρεί με κάθε τρόπο να αποσιωπήσει. Την ίδια στιγμή, το HRW στη μακροσκελέστατη έκθεσή του δεν παραλείπει να αναφερθεί στο μεταναστευτικό και τους αιτούντες άσυλο, στις επιθέσεις κατά της κοινωνίας των πολιτών, στα κρούσματα ρατσισμού αλλά και στα δικαιώματα των γυναικών και τις γυναικοκτονίες. Επίσης, υπογραμμίζει ότι δεν υπήρξε σημαντική πρόοδος στην έρευνα της δολοφονίας του δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ που έλαβε χώρα τον Απρίλιο του 2021 στην Αθήνα.
Δείτε επίσης: Η κυβέρνηση σφυρίζει αδιάφορα στην κριτική για ολιγορία των αρχών, έναν χρόνο μετά τη δολοφονία Καραϊβάζ
Αναλυτικότερα, στην έκθεση που είδε το φως της δημοσιότητας το πρωί της Πέμπτης 12 Ιανουαρίου, τονίζει ευθύς εξαρχής ότι: «οι περιορισμοί της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και ένα σκάνδαλο παρακολούθησης προκάλεσαν ανησυχίες σχετικά με την κατάσταση του κράτους δικαίου. Οι καταχρηστικές πρακτικές των αρχών επιβολής του νόμου εξακολουθούν να είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες. Οι αξιωματούχοι επιβολής του νόμου δεν ανταποκρίθηκαν επαρκώς στα εγκλήματα μίσους και σε ορισμένες περιπτώσεις είχαν εμπλοκή σε αυτά».
Σκάνδαλο υποκλοπών και ελευθερία των ΜΜΕ
Στην έκθεσή του το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αναφέρεται στην έκθεση των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα που κατέταξαν την Ελλάδα του Μητσοτάκη στην 108η θέση στην Ελευθερία του Τύπου, πίσω από χώρες όπως το Τόγκο και η Μποτσουάνα. Γράφει λοιπόν: «Η Ελλάδα μέσα σε ένα έτος υποχώρησε κατά 38 θέσεις στην έκθεση των Ρεπόρετερ Χωρίς Σύνορα για το 2022 αναφορικά με τον δείκτη ελευθερίας του Τύπου, με την οργάνωση να επισημαίνει ότι είναι η χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη χαμηλότερη κατάταξη, αντανακλώντας τη σοβαρότητα των ανησυχιών για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στη χώρα».
Δείτε επίσης: «Μπανανία» η Ελλάδα του Μητσοτάκη στην Ελευθερία του Τύπου: 108η στον κόσμο, πίσω από Τόγκο και Μποτσουάνα
Αναφερόμενο στο σκάνδαλο των υποκλοπών, που έχει προκαλέσει «σεισμό» εντός και εκτός Ελλάδας μετά τις αποκαλύψεις, το HRW υπογραμμίζει: «Κατά τη διάρκεια του έτους είναι σε εξέλιξη ένα σκάνδαλο παρακολουθήσεων, το οποίο χαρακτηρίστηκε από κάποια μέσα ενημέρωσης ως το Ελληνικό Watergate. Ξεκίνησε με αποκαλύψεις τον Νοέμβριο του 2021 ότι η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) παρακολουθούσε τον Σταύρο Μαλιχούδη, ανεξάρτητο δημοσιογράφο. Τον Απρίλιο του 2022 έγινε γνωστό ότι το κινητό τηλέφωνο του Θανάση Κουκάκη, ανεξάρτητου δημοσιογράφου που ασχολείται με ερευνητικό ρεπορτάζ τραπεζικού και επιχειρηματικού περιεχομένου, είχε μολυνθεί με λογισμικό spyware από αγνώστους. Λίγες ημέρες αργότερα, αποκαλύφθηκε ότι ο Κουκάκης τελούσε υπό παρακολούθηση και από την ΕΥΠ. Στα τέλη Ιουλίου και στις αρχές Αυγούστου, βγήκε στο φως ότι η ΕΥΠ παρακολουθούσε επίσης τον αρχηγό του ΠΑΣΟΚ και μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Νίκο Ανδρουλάκη, και ότι υπήρξε απόπειρα παγίδευσης του τηλεφώνου του με το ίδιο κακόβουλο λογισμικό spyware που είχε εγκατασταθεί στο τηλέφωνο του Κουκάκη».
Δείτε επίσης: #GreekWatergate: Από τον Ιούνιο στο Μαξίμου η έκθεση της ΕΥΠ για τον Φλώρο (Video)
Και συνεχίζει με αναφορά στην Εξεταστική Επιτροπή: «Τον Σεπτέμβριο συγκροτήθηκε Εξεταστική Επιτροπή με αντικείμενο τις παρακολουθήσεις, αλλά το κυβερνών κόμμα απέρριψε δεκάδες μάρτυρες τους οποίους πρότειναν τα κόμματα της αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένων των δημοσιογράφων, τα τηλέφωνα των οποίων είχαν παγιδευτεί. Επιπρόσθετα, οι βουλευτές αποφάσισαν ότι όλες οι συνεδριάσεις της εξεταστικής επιτροπής θα λαμβάνουν χώρα κεκλεισμένων των θυρών και θα παραμείνουν απόρρητες, εγείροντας ζητήματα διαφάνειας».
Επίσης, αναφέρεται στα σύγχρονα «στρατοδικεία» που είχε στήσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη για το σκάνδαλο Novartis, βάζοντας στο στόχαστρο τους δημοσιογράφους που έκαναν τις αποκαλύψεις, όπως ο Κώστας Βαξεβάνης και η Γιάννα Παπαδάκου, οι οποίοι τελικά απαλλάχθηκαν των κατηγοριών: «Το Δικαστικό Συμβούλιο του Αρείου Πάγου απάλλαξε τέσσερις Έλληνες δημοσιογράφους και εκδότες από κατηγορίες που τους απηύθηναν οι αρχές οι οποίες οδήγησαν σε άσκηση ποινικών διώξεων και συνδέονται με την ερευνητική δημοσιογραφία τους σε ζητήματα δωροδοκίας κρατικών αξιωματούχων και γιατρών για την παροχή προνομιακής πρόσβασης σε φαρμακευτική εταιρεία. Το Δικαστικό Συμβούλιο είπε ότι οι κατηγορίες κατά των δημοσιογράφων ήταν αβάσιμες και αρνήθηκε να τους παραπέμψει σε δίκη», σημειώνει.
Δείτε επίσης: Στρατοδικεία Μητσοτάκη: Εστησαν κατηγορητήριο στον Κ. Βαξεβάνη για τη Novartis
Επίσης, αναφέρεται στις απειλές κατά του Γιώργου Χρηστίδη, ανταποκριτή του Der Spiegel, και συνεχίζει λέγοντας: «Στην έκθεσή της για το Κράτος Δικαίου, που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προειδοποίησε ότι εξακολουθούν να υφίστανται επιθέσεις και απειλές κατά δημοσιογράφων και ότι το επαγγελματικό περιβάλλον των δημοσιογράφων έχει επιδεινωθεί περαιτέρω. Πρόκειται για σωματικές επιθέσεις, απειλές, αυθαίρετη κράτηση, μηνύσεις και παρακολούθηση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συστήνει στην Ελλάδα να καθιερώσει νομοθετικά και άλλα εχέγγυα προκειμένου να προστατευθεί η σωματική ασφάλεια και να βελτιωθεί το εργασιακό περιβάλλον των δημοσιογράφων».
«Η ειδική εισηγήτρια του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Mary Lawlor, ανέφερε τον Ιούνιο ότι «Οι δημοσιογράφοι που αντικρούουν το αφήγημα της κυβέρνησης σχετικά με τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, βρίσκονται συχνά υπό πίεση και δεν έχουν πρόσβαση στα βασικά μέσα ενημέρωσης … Οι δημοσιογράφοι που συντάσσουν αναφορές για ζητήματα διαφθοράς αντιμετωπίζουν μερικές φορές απειλές, ακόμη και κατηγορίες», σημειώνει το HRW.
Από την έκθεση δεν θα μπορούσε να λείπει η υπόθεση της Ολλανδής δημοσιογράφου, Ίνγκεμποργκ Μπέουχελ, που «επρόκειτο να καθίσει στο εδώλιο την 1η Ιουνίου, στο Δικαστήριο του Πειραιά με την κατηγορία ότι «διευκόλυνε την παράνομη διαμονή πολίτη τρίτης χώρας» επειδή φιλοξένησε στο σπίτι της στην Ύδρα έναν Αφγανό υπήκοο, του οποίου η αίτηση ασύλου απορρίφθηκε. Η δίκη αναβλήθηκε και κατά τη σύνταξη της παρούσας εκκρεμεί η εκδίκαση της υπόθεσης. Η Beugel έγινε στόχος διαδικτυακού εκφοβισμού και σωματικής επίθεσης τον Νοέμβριο του 2021 μετά από έναν διάλογο σε έντονους τόνους με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου, όπου τον ρώτησε για τις επαναπροωθήσεις».
Διαβάστε επίσης: Δικάζεται για φιλοξενία πρόσφυγα στο σπίτι της η Ίνγκεμποργκ Μπέουχελ
Έμφυλη βία και γυναικοκτονίες
Όπως επισημαίνει: «Η κυβέρνηση δέχθηκε ολοένα αυξανόμενες πιέσεις προκειμένου να καταπολεμήσει την ενδοοικογενειακή βία συμπεριλαμβανομένου του χαρακτηρισμού της γυναικοκτονίας ως ιδιαίτερου τύπου εγκλήματος, καθώς η δολοφονία δύο γυναικών μέσα σε μία μέρα τον Αύγουστο πυροδότησε δημόσια οργή και διαδηλώσεις. Με τη δολοφονία μίας γυναίκας τον Σεπτέμβριο, όταν ο σύζυγός της τής έβαλε φωτιά, καθώς και μίας άλλης γυναίκας μαζί με το 10 μηνών μωρό της το σύνολο των γυναικών που δολοφονήθηκαν φέτος ανέρχεται σε τουλάχιστον 17».
Μετανάστες και άσυλο
«Η Ελλάδα ξεκίνησε τον Απρίλιο την παροχή προσωρινής προστασίας σε Ουκρανούς πρόσφυγες. Σύμφωνα με τις αρχές, μέχρι τις 31 Ιουλίου η Ελλάδα φιλοξενούσε συνολικά 70.676 Ουκρανούς πρόσφυγες ενώ μέχρι τις 11 Σεπτεμβρίου, 10.139 μη Ουκρανοί είχαν αφιχθεί στην Ελλάδα το 2022 — 5.742 διά θαλάσσης και 4.397 διά ξηράς. Ο υπουργός μετανάστευσης της Ελλάδος, Νότης Μηταράκης, δήλωσε στη Βουλή τον Μάρτιο ότι οι Ουκρανοί είναι «πραγματικοί πρόσφυγες», ενώ όσοι έρχονται από τη Συρία ή το Αφγανιστάν είναι «παράτυποι μετανάστες», παρόλο που πολλοί Σύριοι και Αφγανοί μπορούν βάσιμα να αιτηθούν το καθεστώς του πρόσφυγα», τονίζει το HRW.
Δείτε επίσης: Ο Μηταράκης επιμένει στη ρατσιστική θεωρία του για «πραγματικούς πρόσφυγες»
«Αν και η ελληνική κυβέρνηση συνέχισε να αρνείται τη συμμετοχή της σε παράνομες επαναπροωθήσεις, ανέφερε στις αρχές Σεπτεμβρίου ότι «απέτρεψε» 150.000 παράτυπες αφίξεις το 2022. Στην ετήσια έκθεσή του που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο, ο Συνήγορος του Πολίτη επέκρινε τις έρευνες των ελληνικών αρχών για τις επαναπροωθήσεις. Στην έρευνα που διεξήγαγε τον Απρίλιο —η Εθνική Αρχή Διαφάνειας της Ελλάδας που είναι η επιφορτισμένη από την κυβέρνηση ανεξάρτητη αρχή για τη διερεύνηση των καταχρηστικών πρακτικών στα σύνορα — διαπίστωσε ότι οι καταγγελίες μεταναστών για επαναπροωθήσεις από τις ελληνικές αρχές ήταν αβάσιμες», σημειώνει.
Δείτε επίσης: Για την Εθνική Αρχή Διαφάνειας… «δεν υπάρχουν pushbacks» – Το πολύ βολικό συμπέρασμα, παρά τις αποκαλύψεις
«Τον Φεβρουάριο, ο Filippo Grandi, Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, έκανε ειδική μνεία στην Ελλάδα για τις επαναπροωθήσεις και τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων στα σύνορα. «Είμαστε εξαιρετικά θορυβημένοι από τις επαναλαμβανόμενες και συστηματικές αναφορές από τα χερσαία και θαλάσσια σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία, όπου η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες έχει καταγράψει σχεδόν 540 περιστατικά άτυπων επιστροφών από την Ελλάδα από τις αρχές του 2020», ανέφερε. H Ylva Johansson, Ευρωπαία επίτροπος αρμόδια για εσωτερικές υποθέσεις, προειδοποίησε τον Ιούλιο ότι «οι βίαιες και παράνομες απελάσεις μεταναστών πρέπει να σταματήσουν, τώρα». Η επίτροπος σημείωσε ότι η χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «συνδέεται με την ορθή εφαρμογή των θεμελιωδών δικαιωμάτων της ΕΕ». Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) εξέδωσε τον Ιούλιο μία απόφαση σταθμό σχετικά με τον ρόλο των ελληνικών αρχών στον θάνατο 11 γυναικών και παιδιών, συμπεριλαμβανομένων βρεφών, στα ανοικτά του Φαρμακονησίου τον Ιανουάριο του 2014, σε μία επιχείρηση επαναπροώθησης, όπως την περιγράφουν οι επιζώντες», αναφέρει.
Δείτε επίσης: Ιστορική απόφαση ΕΔΑΑ: Η Ελλάδα θα πληρώσει αποζημιώσεις 333.000 ευρώ σε πρόσφυγες από ναυάγιο στο Φαρμακονήσι
Επιθέσεις κατά της κοινωνίας των πολιτών
«Τον Ιούνιο, η ειδική εισηγήτρια του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Mary Lawlor, σε μία προκαταρκτική παρουσίαση των πορισμάτων της μετά από μία δεκαήμερη αποστολή στην Ελλάδα, περιέγραψε ένα κλίμα φόβου και ανασφάλειας για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα, ιδίως για όσους εργάζονται σε ζητήματα μετανάστευσης. Οι αιτήσεις δικαστικού ελέγχου που αμφισβητούν το νομικό πλαίσιο εκκρεμούν ενώπιον του ανώτατου διοικητικού δικαστηρίου της Ελλάδας, του Συμβουλίου της Επικρατείας. Στην έκθεσή της για το Κράτος Δικαίου, η οποία δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημείωσε ότι στενεύουν τα περιθώρια δράσης για τις ομάδες που εργάζονται με μετανάστες και αιτούντες άσυλο και συνέστησε στην Ελλάδα να διασφαλίσει ότι οι απαιτήσεις εγγραφής για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών θα είναι ανάλογες», αναφέρει, μεταξύ άλλων, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην ετήσια έκθεσή του.
Ρατσισμός και μισαλλοδοξία
Τα στατιστικά στοιχεία για τα εγκλήματα μίσους για το 2021, τα οποία δημοσιεύθηκαν τον Μάιο από το μη κυβερνητικό Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας (RVRN), έδειξαν μείωση των περιστατικών οργανωμένης βίας. Ωστόσο, στην πλειονότητα των περιστατικών κατά προσφύγων και μεταναστών που κατέγραψε το RVRN, τα θύματα αναφέρουν ως δράστες ένστολους. Η έκθεση επισημαίνει ότι η αστυνομική βία με ρατσιστικό κίνητρο παρουσιάζει αυξητική τάση από το 2018, και ειδικά εντός της περιόδου της πανδημίας», υπογραμμίζει ενώ γίνεται αναφορά και στην απαλλαγή τεσσάρων αστυνομικών για τη δολοφονία του 33χρονου ακτιβιστή και υπερασπιστή ανθρώπινων δικαιωμάτων Ζακ Κωστόπουλο το 2018. Δύο άλλοι άνδρες κρίθηκαν ένοχοι για την πρόκληση σωματικής βλάβης και τους επιβλήθηκε ποινή 10 ετούς κάθειρξης, την οποία ο ένας από τους δύο θα εκτίσει κατ’οίκον.
Εν κατακλείδι, αναφέρει: «Αναμένονται ακόμα τα αποτελέσματα έρευνας της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα που ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2020 αναφορικά με τη νομιμότητα του «προγράμματος έξυπνης αστυνόμευσης» το οποίο σαρώνει τα πρόσωπα και τα δακτυλικά αποτυπώματα ανθρώπων. Το πρόγραμμα δεν συνάδει με τα διεθνή πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων για την προστασία της ιδιωτικής ζωής και ενδέχεται να επιτείνει τις ισχύουσες διακρίσεις, συμπεριλαμβανομένων των διακρίσεων βάσει φυλετικών προφίλ, ως αποτέλεσμα στοχευμένων επιχειρήσεων «σκούπα» κατά μεταναστών».
Στην πολυσέλιδη έκθεσή του, το HRW, η Ελλάδα εντοπίζεται -αλφαβητικά- στις σελίδες 258-264: