Η πρόταση για τον περιορισμό της χρήσης φυτοφαρμάκων στη γεωργία καταψηφίστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Νοέμβριο του 2023. Oμως, οι εν λόγω χημικές ουσίες, σχεδιασμένες για να προστατεύουν τις καλλιέργειες από έντομα και βλαβερούς μικροοργανισμούς, μπορούν να μολύνουν το νερό και τον αέρα, καθώς και να απειλήσουν τους ανθρώπους και την άγρια ζωή.
Νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Nature και αναδημοσίευσε το Conversation, δείχνει ότι η χρήση φυτοφαρμάκων βλάπτει σημαντικά τους πληθυσμούς των μελισσών, που είναι ζωτικής σημασίας επικονιαστές στη διατήρηση της υγείας των ανθρώπων και του πλανήτη.
Αυτό γιατί μεταφέρουν γύρη από τα αρσενικά μέρη ενός άνθους στα θηλυκά, επιτρέποντας τη γονιμοποίηση και την παραγωγή σπόρων και καρπών. Η διαδικασία αυτή είναι απαραίτητη για την αναπαραγωγή μιας μεγάλης ποικιλίας φυτών, συμπεριλαμβανομένων πολλών καλλιεργειών τροφίμων.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι σε τοποθεσίες όπου μετρήθηκαν οι υψηλότερες ποσότητες υπολειμμάτων προϊόντος φυτοφαρμάκου, οι αποικίες είχαν λιγότερους απογόνους. Επιπλέον, το 60% των αποικιών μελισσών που μελετήθηκαν, έχασαν περισσότερο από το 10% του βάρους τους.
Στην πραγματικότητα, οι μέλισσες εκτίθενται σε πολλές χημικές ενώσεις προϊόντων, μέσω της αναζήτησης τροφής από αγρό σε αγρό. Πολλά διαφορετικά φυτοφάρμακα, συμπεριλαμβανομένων αυτών που είναι εξαιρετικά τοξικά για τις μέλισσες, έχουν βρεθεί στα σώματα των μελισσών, στην τροφή τους, καθώς και στις δομές με τις οποίες δομούνται οι φωλιές τους, όπως το κερί και το χώμα.
Μέχρι τώρα, δεν ήταν σαφές το πώς η έκθεση σε πολλαπλά φυτοφάρμακα επηρέαζε τον τρόπο με τον οποίο οι επικονιαστές αναπτύσσονται, επιβιώνουν και αναπαράγονται. Η νέα μελέτη, δείχνει ότι η έκθεσή των εν λόγω εντόμων στα χημικά απειλεί σοβαρά την υγεία τους.
Σοκάρουν τα ευρήματα της έρευνας
Οι επιστήμονες τοποθέτησαν περισσότερες από 300 αποικίες μελισσών σε 106 τοποθεσίες γεωργικών εκτάσεων σε οκτώ ευρωπαϊκές χώρες. Συνέλεξαν δείγματα γύρης από τις αποικίες και πραγματοποίησαν ελέγχους για 267 φυτοφάρμακα.
Όπως διαπιστώθηκε, η γύρη που συνέλεξαν και αποθήκευσαν οι μέλισσες στις φωλιές τους ήταν μολυσμένη με πολλά φυτοφάρμακα, κατά μέσο όρο οκτώ διαφορετικές ενώσεις ανά αποικία, ενώ η πιο μολυσμένη αποικία περιείχε 27 διαφορετικές ενώσεις. Επειτα, υπολόγισαν τον κίνδυνο που ενέχουν τα φυτοφάρμακα σε κάθε αποικία με βάση την ποσότητα και την τοξικότητα των διαφορετικών προϊόντων που βρέθηκαν στη γύρη τους.
Συγκεκριμένα, υπολογίστηκε το βάρος κάθε αποικίας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την τοποθέτησή τους σε αγροτικές εκτάσεις, ενώ όλες τις μέλισσες ζυγίστηκαν στο τέλος του πειράματος. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το βάρος των αποικιών ήταν χαμηλότερο σε όσες παρατηρήθηκαν αυξημένες συγκεντρώσεις φυτοφαρμάκων. Τα έντομα παρήγαγαν επίσης λιγότερους απογόνους σε αυτές τις αποικίες, από ό,τι σε εκείνες με χαμηλότερη έκθεση σε φυτοφάρμακα. Οι επιπτώσεις ήταν μάλιστα εντονότερες σε τοποθεσίες με περισσότερες καλλιέργειες, πλούσιες σε λουλούδια.
Για την προστασία των επικονιαστών, μια πρόταση από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων έλεγε ότι θα διασφάλιζε πως οι αποικίες μελισσών, δεν θα χάνουν περισσότερο από 10% της ισχύ τους, εξαιτίας χρήσης φυτοφαρμάκων. Ωστόσο, η έρευνα έδειξε ότι το 64% των αποικιών που μελετήθηκαν, υπέστησαν μεγαλύτερη βλάβη από αυτό το ποσοστό, σε σύγκριση με εκείνες που βρίσκονταν σε λιγότερο επικίνδυνα μέρη.
Επομένως, παρά τις αυστηρότερες ρυθμιστικές διαδικασίες για τα φυτοφάρμακα, καταδεικνύεται ότι η ΕΕ αποτυγχάνει να προστατεύσει τους ζωτικής σημασίας οργανισμούς για το περιβάλλον, για τους οποίους ισχυρίζεται ότι «δεν απειλούνται» από τη χρήση φυτοφαρμάκων.
Διαβάστε επίσης: Μέλι: Υποχρεωτική η χώρα προέλευσης στην ετικέτα – Τι αποφάσισαν οι Βρυξέλλες
