Τα αρνητικά μηνύματα που φτάνουν στο πρωθυπουργικό επιτελείο ενεργοποιούν τα όπλα του ανασχηματισμού και των εκλογών
Είναι εμφανής η αμηχανία στην οποία έχει περιέλθει το Μέγαρο Μαξίμου, το οποίο στερείται σχεδιασμού, πορεύεται βλέποντας και κάνοντας από μέρα σε μέρα και καταφεύγει στη μιντιακή του υπεροπλία για να αντιπολιτευτεί τον ΣΥΡΙΖΑ με πόλεμο λάσπης.
Οι δημοσκοπήσεις αλλά και οι κυλιόμενες μετρήσεις που έχει στη διάθεσή του το Μαξίμου δείχνουν ότι η ανικανότητα της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει την πανδημία της στερεί το πλεονέκτημα της διαχειριστικής αποτελεσματικότητας, ενώ παράλληλα η κοινωνική δυσαρέσκεια αυξάνεται από τους επιμέρους χειρισμούς. Ο μεγαλύτερος φόβος των πολιτών μετά την υγεία είναι η οικονομική κρίση, την οποία ήδη βιώνουν και όπως εκτιμούν θα επιδεινωθεί τους επόμενους μήνες. Τα εθνικά θέματα αποτελούν ένα σταθερά αρνητικό φόντο για την κυβέρνηση, που την κρίσιμη στιγμή, όταν γίνουν αντιληπτές οι υποχωρήσεις έναντι της Τουρκίας, μπορεί να αποτελέσουν θρυαλλίδα πολιτικών εξελίξεων.
Βλέποντας και κάνοντας
Η ανεμελιά του πρωθυπουργού στην Πάρνηθα αντιμετωπίστηκε με την κατασκευασμένη επίθεση για τη «βίλα Τσίπρα». Οι καθημερινές εκατόμβες θυμάτων του κορονοϊού που συνοδεύονται με καταγγελίες για τις ελλείψεις του συστήματος υγείας αντιμετωπίζονται με «αποκαλύψεις για την εμπλοκή στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ στην υπόθεση της Folli Follie».
Εκτός από τον αχό των ημερών που σκεπάζει τις κυβερνητικές ανεπάρκειες, στόχος αυτών των… αποκαλύψεων είναι να πληγεί το ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς ή, όπως δείχνουν οι μετρήσεις, η εμπιστοσύνη των πολιτών στην αξιωματική αντιπολίτευση για την αντιμετώπιση της διαφθοράς. Με τις «αποκαλύψεις» βέβαια δεν θα ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη τους η κυβέρνηση, θα επιβραδυνθεί όμως η ανάκαμψη του ΣΥΡΙΖΑ. Και επειδή η αρνητική προπαγάνδα κατά του ΣΥΡΙΖΑ από μόνη της δεν αρκεί, στήθηκε το σόου των εμβολιασμών με τον πρωθυπουργό να τίθεται επικεφαλής της επιχείρησης «Ελευθερία». Μόνο που κι αυτό κατέρρευσε από τον περιορισμένο αριθμό των εμβολίων και τις επιφυλάξεις ακόμη και του υγειονομικού προσωπικού.
Η πολιτική πανάκεια
Σε αυτό το πλαίσιο όπως αφήνουν να διαρρεύσει κύκλοι πέριξ του Μεγάρου Μαξίμου ο πρωθυπουργός μετάνιωσε για τον ανασχηματισμό που δεν έκανε το καλοκαίρι, όταν περιορίστηκε σε «στοχευμένες αλλαγές» που συνοδεύτηκαν από υποβάθμιση συγκεκριμένων υπουργών. Η ένταση της σχετικής φιλολογίας πολλαπλασιάζεται από τους ανήσυχους βουλευτές, που επιπλέον λένε ότι «ο ανασχηματισμός έρχεται πιο κοντά, μέσα στον Ιανουάριο».
Σε κάθε περίπτωση, ο ανασχηματισμός είναι από τις κινήσεις που έχει στη φαρέτρα του ο πρωθυπουργός. Οι πληροφορίες θέλουν να τον κάνει μόλις το επιτρέψουν οι επιδημιολογικές συνθήκες, ήτοι μόλις η υποχώρηση των κρουσμάτων επιφέρει άρση του lockdown και η αρχή του εμβολιασμού μειώσει την κοινωνική κατήφεια. Επίσης θα είναι «δομικός» και θα «θεραπεύει τις ανεπάρκειες του επιτελικού κράτους». Φυσικά, οι όποιες δομικές ή διαρθρωτικές αλλαγές περνούν μέσα από τα πρόσωπα.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα πρέπει να αποφασίσει εάν θα απαλλάξει την κυβέρνησή του από τον Αδωνη Γεωργιάδη, με ό,τι αυτό συμβολίζει. Μετά την αποψίλωσή του από αρμοδιότητες υπέρ του Νίκου Παπαθανάση ο κ. Γεωργιάδης έβαλε… φωτιές στην κυβέρνηση με τη δήλωσή του για το «απροετοίμαστο άνοιγμα του τουρισμού» ενώ εμφανίζεται σχεδόν καθημερινά στα μέσα ενημέρωσης.
Mέσα ενημέρωσης φιλικά προς το Μέγαρο Μαξίμου λένε ότι ο πρωθυπουργός δεν είναι ικανοποιημένος από τις δηλώσεις του υπουργού για τη διαχείριση της πανδημίας. Πληροφορίες όμως από φίλους του βουλευτές λένε ότι «θα παραμείνει στην κυβέρνηση», αλλά σε άλλο υπουργείο. Το ενδιαφέρον εδώ είναι ότι στοχεύει στο υπουργείο του έτερου αντιπροέδρου της κυβέρνησης, του Κωστή Χατζηδάκη. Το σενάριο μάλιστα είναι προωθημένο και κάνει λόγο για σπάσιμο του υπερυπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος. Το ενδεχόμενο συνδυάζεται με εκτιμήσεις ότι οι σχέσεις του κ. Χατζηδάκη με το σύστημα του πρωθυπουργού δεν είναι στο καλύτερό τους σημείο λόγω χειρισμών στα θέματα που αφορούν την ενέργεια, πεδίο όπου θα πέσουν τα περισσότερα κονδύλια της ΕΕ στο προσεχές διάστημα. Ο Αδ. Γεωργιάδης πάντως διεκδικεί υπουργείο με πλήρεις αρμοδιότητες και διαχειρίζεται την κομματική του επιρροή για να «πείσει τον πρωθυπουργό».
Ολοι θεωρούν προγραμμένους τους υπουργούς που απέτυχαν στην κρίση, όπως τον Τουρισμού Χάρη Θεοχάρη και την Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Ερώτημα παραμένει η τύχη του υπουργού Υγείας Βασίλη Κικίλια. Εδώ οι πληροφορίες διίστανται. Αν και αρχικά ήταν από τους προγραμμένους, τώρα πια φέρεται να παραμένει στον θώκο του, που ούτως ή άλλως έχει αποψιλωθεί από αρμοδιότητες υπέρ του υφυπουργού του, γιατί διαφορετικά, λένε, θα ήταν ομολογία αποτυχίας συνολικά της κυβέρνησης στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Ενα ακόμη κρίσιμο πεδίο για τον πρωθυπουργό είναι το υπουργείο Οικονομικών. Είναι κοινό μυστικό στους παροικούντες τη… γαλάζια Ιερουσαλήμ ότι οι σχέσεις του Χρήστου Σταϊκούρα με τον πρωθυπουργό είναι διαταραγμένες. Απόδειξη άλλωστε είναι και η αναβάθμιση του Θεόδωρου Σκυλακάκη σε αναπληρωτή, ο οποίος στις δημόσιες παρεμβάσεις του εμφανίζεται σαν να είναι ο ίδιος ο βασικός παράγοντας του υπουργείου. Αλλωστε εκείνος –και όχι ο κ. Σταϊκούρας– με τη συμμετοχή του στην πενταμελή επιτροπή που έχει συστήσει από το καλοκαίρι ο πρωθυπουργός θα παίξει ρόλο στην κατανομή των κονδυλίων, ενώ είναι πολύ πιο κοντά και στο πνεύμα των μεταρρυθμίσεων του σχεδίου Πισσαρίδη. Πάντως ο κ. Σταϊκούρας δεν θα μείνει εκτός κυβέρνησης.
Ετερος υπουργός που οι πληροφορίες τον φέρουν υπό δυσμένεια είναι ο Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος, καθώς όπως λένε έχει έρθει σε προστριβή με τους δύο ισχυρούς παράγοντες του συστήματος Μητσοτάκη, τον Γιώργο Γεραπετρίτη και τον Γρηγόρη Δημητριάδη.
Ισως το σημαντικότερο στο οποίο θα πρέπει να καταλήξει ο πρωθυπουργός είναι εάν θα αλλάξει την ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών, καθώς είναι πλέον εμφανής η διαφωνία του Νίκου Δένδια για τους χειρισμούς στα ελληνοτουρκικά. Το ερώτημα γίνεται πιο επιτακτικό καθώς μέσα στον Ιανουάριο αναμένεται να αρχίσουν ξανά οι διερευνητικές επαφές μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας από το σημείο που είχαν σταματήσει το 2016. Αυτό όμως θα είναι η έναρξη της διαδικασίας του ελληνοτουρκικού διαλόγου που, όσο κι αν επιμένει το Μέγαρο Μαξίμου, δεν θα περιοριστεί στην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των θαλάσσιων ζωνών, αλλά θα επεκταθεί σε θέματα που βάζει η τουρκική ατζέντα. Πληροφορίες έφεραν τον κ. Δένδια να μένει ακόμη και εκτός κυβέρνησης με δική του επιλογή, καθώς βλέπει πολιτικές εξελίξεις.
Με τον ανασχηματισμό ο πρωθυπουργός θα στείλει συνολικότερο μήνυμα για το αν θα επιμείνει στους υπηρεσιακούς τεχνοκράτες υπουργούς με τους οποίους πορεύτηκε μέχρι τώρα ή θα κάνει βουτιά στην κοινοβουλευτική του ομάδα, αν και επί του παρόντος συγκρατείται. Οι αδημονούντες βουλευτές πάντως αφήνουν να διαρρεύσει ότι θα γίνει όχι μόνο αντικατάσταση των αποτυχημένων ή φθαρμένων υπουργών, αλλά και τοποθέτηση περισσότερων βουλευτών σε κυβερνητικά πόστα. «Τέρμα με την κυβέρνηση των τεχνοκρατών που έπειτα από ενάμιση χρόνο εξακολουθεί και δεν τους ξέρει κανείς» λένε χαρακτηριστικά. Αλλωστε οι βουλευτές κρατούν τους ψηφοφόρους και κάνουν τον προεκλογικό αγώνα, κάτι που είναι απαραίτητο αν, όπως λένε οι βουλευτές του, κινηθεί προς την κατεύθυνση των πρόωρων εκλογών.
Στο βάθος πάντα εκλογές
Εντέλει ο επικείμενος ανασχηματισμός εκ των πραγμάτων συνδυάζεται με το μείζον διακύβευμα που είναι οι εκλογές, καθώς όσο περνά ο χρόνος κανείς δεν στοιχηματίζει ότι η κυβέρνηση θα εξαντλήσει την τετραετία. Το μόνο ερώτημα που τίθεται είναι εάν ο πρωθυπουργός θα τις κάνει από επιλογή όσο ακόμη διατηρεί δημοσκοπικό προβάδισμα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ (άλλωστε το σενάριο 2+4 ήταν από την αρχή της διακυβέρνησης στο τραπέζι και δεν έφυγε ποτέ) ή εάν θα τις κάνει υπό το βάρος των εξελίξεων στην οικονομία και στα εθνικά θέματα. Ενα μείζον πρόγραμμα «οικονομικής ανάκαμψης» που θα φέρει όμως επιδείνωση σε μεγάλες κατηγορίες του πληθυσμού λόγω των «μεταρρυθμίσεων», όπως απαιτούν ήδη το ΔΝΤ και οι οίκοι αξιολόγησης, και θα συμπέσει με τη διευθέτηση των ελληνοτουρκικών διαφορών θα απαιτήσει ανανέωση της νομιμοποίησης.
Γύρω μάλιστα από αυτές τις προβλεπόμενες εξελίξεις πλέκονται και σενάρια συμμαχικών κυβερνήσεων. Αν οι αρνητικές εκτιμήσεις επιβεβαιωθούν και με το τέλος της πανδημίας ξεσπάσει η αναμενόμενη κοινωνική δυσαρέσκεια, τότε είναι πολύ πιθανό ότι θα απαιτηθεί κυβέρνηση που να συγκεντρώνει ευρύτερη συναίνεση. Ή τουλάχιστον αυτό υποστηρίζουν ακόμη και κύκλοι του κυβερνώντος κόμματος, που στο παρασκήνιο υποστηρίζουν ότι «η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν τα πήγε καλά».
Μία επιπλέον παράμετρος είναι η διαφαινόμενη σύμπλευση του ΚΙΝΑΛ με τον ΣΥΡΙΖΑ και ίσως και με το ΜέΡΑ25. Το ΚΙΝΑΛ ή θα γίνει παρακολούθημα της ΝΔ –ασκούνται πιέσεις στη Φώφη Γεννηματά– ή θα κινηθεί στην κατεύθυνση του σχηματισμού μιας προοδευτικής κυβέρνησης, όπως περιέγραψε στην τελευταία της ομιλία στη Βουλή και βρήκε αμέσως ανταπόκριση από τον Αλέξη Τσίπρα. Στο εσωτερικό του ΚΙΝΑΛ υπάρχουν και οι δύο τάσεις, ενώ είναι επίμονες οι πληροφορίες που κάνουν λόγο για αμφισβήτηση της Φ. Γεννηματά, με παρώθηση του Βαγγέλη Βενιζέλου και του Κώστα Σημίτη, ώστε το κόμμα να ταυτιστεί με τη ΝΔ του Κυρ. Μητσοτάκη.
Υπόγειοι κραδασμοί και στο πεδίο των ΜΜΕ
Στο ευρύτερο πλαίσιο εντάσσονται και υπόγειες μετακινήσεις στο πεδίο των μέσων ενημέρωσης. Καταρχάς υπάρχουν οι κραδασμοί στο συγκρότημα Μαρινάκη μετά την απομάκρυνση της Δήμητρας Κρουστάλλη για το δημοσίευμα με τα διπλά βιβλία στην καταγραφή των κρουσμάτων, που αγγίζουν και τον διευθυντή του «Βήματος». Η εξέλιξη αυτή και ο εξαναγκασμός της Δ. Κρουστάλλη σε παραίτηση (που συνοδεύτηκε με καταγγελία για πιέσεις και απειλές) δείχνουν αφενός ταύτιση του συγκροτήματος με το Μαξίμου και αφετέρου ότι το σύστημα εξουσίας έχει μηδενική ανοχή σε διαφορετικές φωνές. Δεν είναι δίχως σημασία η επιμονή άλλης εφημερίδας του ίδιου συγκροτήματος σε δημοσιεύματα για πραγματική ή δήθεν προσέγγιση του Γιάννη Φιλιππάκη με τον Ιβάν Σαββίδη (η εφημερίδα διατείνεται ότι τους συνδέει το μένος τους κατά του Κυρ. Μητσοτάκη) που υποκρύπτουν εκτιμήσεις για προσέγγιση του τελευταίου με τον Δημήτρη Μελισσανίδη. Ανακατατάξεις στο πεδίο των ΜΜΕ συνήθως αντανακλούν σχέδια για αλλαγή συσχετισμών στο επιχειρηματικό –πολιτικό πεδίο.
Στην πλημμελή αντιμετώπιση της πανδημίας η κυβέρνηση αντιπαραθέτει τη «βίλα Τσίπρα» και την «εμπλοκή» στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ στο σκάνδαλο Folli Follie
Το μόνο ερώτημα είναι αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα πάει σε εκλογές όσο έχει δημοσκοπικό προβάδισμα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ ή εάν θα τις κάνει υπό το βάρος της οικονομίας και των εθνικών θεμάτων
