Ένα ακραίο μπλοκ νεοφιλελεύθερων, ακροδεξιών και «ψεκασμένων» που διακινδύνευσε τη δημόσια υγεία κατίσχυσε με εμφυλιοπολεμικά συνθήματα.
Με όχημα τον λαϊκισμό, την ακραία ρητορική καθώς και την αντίσταση στα περιοριστικά μέτρα της κεντρικής κυβέρνησης η πρόεδρος της Μαδρίτης Ισαμπέλ Ντίαθ Αγιούσο κέρδισε την υποστήριξη ακόμη περισσότερων Μαδριλένων, οι οποίοι μάλλον ψήφισαν με… την τσέπη στις περιφερειακές εκλογές της 4ης Μαΐου στη Μαδρίτη δίνοντας στο Λαϊκό Κόμμα περισσότερες έδρες από όσες κατάφεραν να συγκεντρώσουν μαζί όλα τα κόμματα της Αριστεράς.
Ρυθμιστής η ακροδεξιά
Το Λαϊκό Κόμμα συγκέντρωσε περίπου το 45% των ψήφων και 65 έδρες, υπερδιπλασιάζοντας τη δύναμή του και απέχοντας μόλις τέσσερις έδρες από την πλειοψηφία. Ο πρώην κυβερνητικός εταίρος Ciudadanos καταποντίστηκε από το 19,5% των προηγούμενων εκλογών στο 3,6%, χάνοντας και τις 26 έδρες του καθώς δεν κατάφερε να συλλέξει το 5% των ψήφων για να βρεθεί στη Βουλή.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα συγκεντρώνοντας το 16,9% των ψήφων έχασε πάνω από δέκα ποσοστιαίες μονάδες από τις προηγούμενες εκλογές που είχε λάβει 27,3%. Έτσι απώλεσε 13 από τις 37 έδρες που κατείχε. Είκοσι τέσσερις έδρες έχει και το Más Madrid του πρώην συνεργάτη του Πάμπλο Ιγκλέσιας στους Podemos Ινίγο Ερεχόν, αυξάνοντας τα ποσοστά του από 14,7% σε 17%, περνώντας στη δεύτερη θέση.
Το ακροδεξιό Vox παρέμεινε στο επίπεδο του 9% και με 13 έδρες είναι ο ρυθμιστής των εξελίξεων, καθώς η Αγιούσο θα χρειαστεί να συνεργαστεί μαζί του για την εξασφάλιση της πλειοψηφίας. Ο επικεφαλής του Vox Σαντιάγο Αμπασκάλ δήλωσε αμέσως μετά το αποτέλεσμα ότι θα διευκολύνει την επιστροφή της Αγιούσο στην εξουσία ούτως ώστε να «διασφαλίσει ότι δεν θα αφήσει καμία πιθανότητα στην Αριστερά να κυβερνήσει στη Μαδρίτη». Τελευταίοι είναι οι Podemos, οι οποίοι όμως ενισχύθηκαν από το 5,6% στο 7,2%, αυξάνοντας τις έδρες τους από επτά σε δέκα, σε μια περιφέρεια όπου παραδοσιακά κυριαρχεί το Λαϊκό Κόμμα.
Ποια είναι η Αγιούσο
Οταν η 43χρονη σήμερα Αγιούσο κατέλαβε την προεδρία της περιφέρειας της Μαδρίτης το 2019 λίγοι Ισπανοί πολίτες τη γνώριζαν. Εχοντας σπουδάσει δημοσιογραφία και πολιτική επικοινωνία, έγινε περιφερειακή σύμβουλος το 2011, αναπληρώτρια εκπρόσωπος Τύπου στην τοπική κυβέρνηση της Μαδρίτης και αντιπρόεδρος της τοπικής οργάνωσης του Λαϊκού Κόμματος το 2015.
Το 2019 ο επικεφαλής του κόμματος Πάμπλο Κασάδο την επέλεξε ως υποψήφια για τη Μαδρίτη και παρόλο που συγκέντρωσε λιγότερες ψήφους από το συνασπισμό υπό το Σοσιαλιστικό Κόμμα σχημάτισε κυβέρνηση με τη βοήθεια των Ciudadanos.
Ηρωίδα της εστίασης
Ενας από τους σημαντικότερους λόγους που πέτυχε αυτήν τη σαρωτική νίκη ήταν η απόφαση να θέσει σε υψηλότερη προτεραιότητα την οικονομία και την κοινωνική ζωή από το να κρατήσει υπό έλεγχο την πανδημία. Έτσι, από τον Μάρτιο του 2020 αντιστέκεται σθεναρά στην κεντρική κυβέρνηση του Σοσιαλιστικού Κόμματος και των Podemos και στις πολιτικές περιορισμού για την ανάσχεση της πανδημίας, κρατώντας ανοιχτά τα καταστήματα εστίασης, τα γυμναστήρια, τους κινηματογράφους και τα θέατρα.
Η προεκλογική της καμπάνια σημαδεύτηκε από λαϊκιστικά συνθήματα. Υποστήριξε ότι ο κόσμος έχει ανάγκη από κανονικότητα παρά την πανδημία. Τον περασμένο μήνα είπε χαρακτηριστικά ότι: «Το να πίνεις μπίρα είναι σημαντικό. Ύστερα από μια δύσκολη μέρα μια μπίρα σου φτιάχνει το κέφι».
\Παράλληλα ενεργοποίησε τα εμφυλιοπολεμικά αντανακλαστικά στην Ισπανία. Επειδή τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού βρίσκονται στο ευρύτερο φάσμα της Αριστεράς, στην προεκλογική της εκστρατεία χρησιμοποίησε το σύνθημα «κομμουνισμός ή ελευθερία», παραλληλίζοντας τους περιορισμούς της κυβέρνησης με εκείνους ενός κομμουνιστικού καθεστώτος.
Και τα κόμματα της Αριστεράς τροφοδότησαν την εμφυλιοπολεμική ρητορική, αφού έκαναν δηκτικά σχόλια για την προσέγγιση της Αγιούσο με το ακροδεξιό, εθνικιστικό και ρατσιστικό Vox, λέγοντας ότι το διακύβευμα των εκλογών είναι «δημοκρατία ή φασισμός». Αποτέλεσμα αυτής της έντασης ήταν πολλοί υποψήφιοι, ανάμεσά τους ο Ιγκλέσιας και η Αγιούσο, να δεχτούν απειλές κατά της ζωής τους.
Βέβαια η απόφαση της Αγιούσο να μην κλείσει την εστίαση είχε βαρύ τίμημα. Σχεδόν το 20% του συνολικού αριθμού των νεκρών προέρχεται από τη Μαδρίτη, που είναι πρώτη σε κρούσματα σε όλη τη χώρα, αγγίζοντας τις 700.000. Η πληρότητα των κλινών ΜΕΘ στη Μαδρίτη είναι διπλάσια από τον εθνικό μέσο όρο. Πέρυσι τον Μάιο παραιτήθηκε η γενική διευθύντρια Δημόσιας Υγείας της Μαδρίτης Γιολάντα Φουέντες υποστηρίζοντας ότι η απόφαση της Αγιούσο για μερική χαλάρωση των μέτρων «δεν βασιζόταν σε επιστημονικά κριτήρια». Αναφορές στον ισπανικό Τύπο υποστηρίζουν ότι η απόφαση αυτή πάρθηκε έπειτα από συνάντηση με επιχειρηματίες.
Τίτλοι τέλους για Ιγκλέσιας
Με αφορμή την ήττα στις εκλογές ο Ιγκλέσιας ανακοίνωσε ότι αποχωρεί από την πολιτική σκηνή. Ο 42άχρονος πολιτικός επιστήμονας που ίδρυσε τους Podemos είπε μετά το αποτέλεσμα, το οποίο χαρακτήρισε τραγωδία, ότι δεν θα σταθεί εμπόδιο στην ανανέωση της ηγεσίας που χρειάζεται η παράταξή του.
Η ήττα επιτάχυνε την απόφασή του να εγκαταλείψει τα κοινά, καθώς είναι γνωστή η πρόθεσή του να μην είναι υποψήφιος στις εθνικές εκλογές το 2023. Οι Podemos ως επικεφαλής μιας συμμαχίας αριστερών κομμάτων έσπασαν τον δικομματισμό σε μια προσπάθεια να κυριαρχήσουν στην κεντροαριστερά, πράγμα που δεν συνέβη.
Σχηματίζοντας κυβέρνηση με το Σοσιαλιστικό Κόμμα, η φθορά του Ιγκλέσιας ήταν τέτοια που αναγκάστηκε να βρει έναν εύσχημο τρόπο για να αποχωρήσει από τα αξιώματά του.