Το Documento ρώτησε και έμαθε για ανθρώπους-κλειδιά και για τις αμοιβές τους
Διαβάζοντας μια αγγελία στη «Χρυσή Ευκαιρία» των μισθοφόρων (silentprofessionals.org) που έδινε αμοιβή έως και 2.000 δολάρια την ημέρα σε στρατιώτες που «λατρεύουν την περιπέτεια», αποφασίσαμε να την ερευνήσουμε υποδυόμενοι τον υποψήφιο μισθοφόρο.
Ανακαλύψαμε ένα εκτεταμένο δίκτυο μεταφοράς στρατιωτών στο μέτωπο αντί αδρής αμοιβής, οργανωμένο από το υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας. Το επιβεβαίωσαν στο Documento εκπρόσωποι του ουκρανικού κράτους τηλεφωνικά αλλά και γραπτά.
Το Reddit, το τηλεφωνικό κέντρο και ο «εθελοντισμός»
Ξεκινήσαμε από το Reddit και εντοπίσαμε μια σχετική συζήτηση με την επωνυμία «Εθελοντές για την Ουκρανία». Σε αυτό οι ενδιαφερόμενοι αντάλλασσαν απόψεις και πληροφορίες για την αποστολή τους στην Ουκρανία είτε ως εθελοντές σε ανθρωπιστικές επιχειρήσεις είτε ως στρατιώτες στη «Διεθνή Λεγεώνα της Εδαφικής Αμυνας της Ουκρανίας». Η επωνυμία δόθηκε από τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ώστε να προσδώσει νομικοφανές πλαίσιο, αποσκοπώντας στην απόκρυψη της πραγματικότητας.
Στο Reddit ενημερωθήκαμε ότι έχει δημιουργηθεί σχετική ιστοσελίδα από το ουκρανικό υπουργείο Εξωτερικών (fightforua.org), όπου δίνονται δύο τηλεφωνικοί αριθμοί επικοινωνίας για κάθε ενδιαφερόμενο. Καλέσαμε στο τηλεφωνικό κέντρο με κωδικό Κιέβου και από την άλλη άκρη της γραμμής ενημερωθήκαμε ότι θα αποζημιωθούμε για τη συμμετοχή μας στον πόλεμο, ενώ για περισσότερες πληροφορίες θα έπρεπε να απευθυνθούμε στην πρεσβεία της Ουκρανίας στην Ελλάδα. Βέβαια, το πρόσωπο στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής δεν μας ενημέρωνε για το ύψος της αποζημίωσης, αν και από τις διάφορες συζητήσεις στο Reddit καταλαβαίναμε ότι ο μισθός δεν είναι μικρός. Εντούτοις, μπορούσε να μας ενημερώσει ότι το συμβόλαιο θα διαρκούσε έως την άρση του στρατιωτικού νόμου, δηλαδή μέχρι την τελική νίκη.
Μισθοφόρος με μερικά απλά βήματα
Μετέπειτα λάβαμε πληροφορίες από τις δημόσιες οδηγίες του ουκρανικού υπουργείου Εξωτερικών που έχουν διανεμηθεί σε όλες τις πρεσβείες και είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο. Περιγράφουν πώς ο ενδιαφερόμενος θα φτάσει στην Ουκρανία για να πολεμήσει με μερικά απλά βήματα. Συνοπτικά, αρκούν ένα τηλεφώνημα στην πρεσβεία ή στο προξενείο, η συγκέντρωση των ταξιδιωτικών εγγράφων, η δήλωση της στρατιωτικής ειδικότητας και πείρας και, τέλος, μια συνέντευξη με τον αρμόδιο Ουκρανό στρατιωτικό ακόλουθο.
Ο προσωπικός εξοπλισμός (κράνος, αλεξίσφαιρο, ρουχισμός) δεν παρέχεται από τον ουκρανικό στρατό, παρά μόνο τα όπλα, ενώ για τη μεταφορά σου είτε επιλέγεις ίδια μέσα είτε απευθύνεσαι στην πρεσβεία και αναμένεις περαιτέρω οδηγίες. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν χρειάζεται καν να διαθέτεις λευκό ποινικό μητρώο, αρκεί μια υπεύθυνη δήλωση.
Ο στρατιωτικός ακόλουθος λύνει απορίες
Αφότου κατατοπιστήκαμε καλέσαμε την πρεσβεία της Ουκρανίας στην Αθήνα χωρίς να αποκαλύψουμε την ταυτότητά μας και ζητήσαμε περαιτέρω οδηγίες. Μας απάντησαν πως δεν είναι δυνατόν η επικοινωνία να συνεχιστεί τηλεφωνικά και όποιες απορίες είχαμε θα έπρεπε να λυθούν μέσω mail, δίνοντάς μας ταυτόχρονα και την ηλεκτρονική διεύθυνση του Ουκρανού στρατιωτικού ακολούθου στη Βουλγαρία. Αναζητώντας στο διαδίκτυο τη διεύθυνση e-mail διαπιστώσαμε ότι το ίδιο άτομο είναι υπεύθυνο για την πρόσληψη, οργάνωση και αποστολή μισθοφόρων από Αλβανία, Κοσσυφοπέδιο, Βόρεια Μακεδονία, Βουλγαρία και Ελλάδα.
Ακολούθως αποστείλαμε το μήνυμα με τις ερωτήσεις μας στον Ουκρανό αξιωματικό και λάβαμε απάντηση εντός 13 λεπτών, η οποία μας ενημέρωνε για τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε, πάλι όμως χωρίς να αναφέρεται σε χρηματική αποζημίωση. Επαναφέροντας το ερώτημα της αμοιβής, ο συνομιλητής μας κατά λέξη μάς απάντησε: «Φυσικά, επειδή ψάχνουμε για ενθουσιώδεις εθελοντές, δεν θέλουμε να ανακοινώσουμε τον μισθό, αλλά μετά την υπογραφή του συμβολαίου θα λάβετε ίδια αμοιβή με το στρατιωτικό προσωπικό των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας, που τώρα είναι ένα ικανοποιητικό ποσό». Οντως δεν είναι ευκαταφρόνητο, ειδικά για τα δεδομένα της Ουκρανίας, μια και στις 27 Φεβρουαρίου ο Ζελένσκι αύξησε τον μηνιαίο μισθό στις 3.400 δολάρια (100.000 γρίβνες).
Οι κίνδυνοι για την Ελλάδα
Στο άρθρο 1 της συνθήκης του ΟΗΕ για τους μισθοφόρους (2001), όπου στοιχειοθετείται ο ορισμός του μισθοφόρου, τίθενται πέντε προϋποθέσεις. Οι τελευταίες ικανοποιούνται πλήρως στην περίπτωση της Ουκρανίας. Απευθυνθήκαμε στον Θέμη Τζήμα, διδάσκοντα στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ και εξειδικευμένο στο διεθνές δίκαιο, ώστε να μας αποσαφηνίσει το λεπτό νομικό ζήτημα. Ο ίδιος υπογράμμισε ότι «η διάθεση της ΓΣ του ΟΗΕ έχει εκφραστεί και συνίσταται στο ότι τέτοια μισθοφορικά σώματα συνιστούν παράγοντες ακόμη μεγαλύτερου κινδύνου για τη διεθνή ασφάλεια και ειρήνη», ενώ έθεσε και το ζήτημα της «περαιτέρω διατάραξης των διεθνών σχέσεων της Ελλάδας με τη Ρωσία».
Αναρωτήθηκε «τι θα κάνουν όλα αυτά τα άτομα τα οποία θα λάβουν στρατιωτική γνώση μόλις επιστρέψουν στην πατρίδα μας; Ποιος ελέγχει πόσοι από αυτούς είναι ποινικοί, ναζιστές ή άνθρωποι που για άλλους λόγους δεν πρέπει να τύχουν τέτοιας εκπαίδευσης; Πόσες μαφίες θα φτιαχτούν από πρώην μαχητές, πόσα τάγματα εφόδου στην Ελλάδα θα στελεχωθούν μελλοντικά;».
Σύμφωνα με τον Ουκρανό υπουργό Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα, περισσότεροι από 20.000 «εθελοντές» έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να «υπηρετήσουν» στην Ουκρανία και αυτό είναι επικίνδυνο τόσο για την Ελλάδα όσο και για τον κόσμο κάνοντας τον πόλεμο ευκολότερο.
