Κινητικότητα στη διεθνή σκηνή για την επανέναρξη των συνομιλιών ανάμεσα στις δύο κοινότητες
Μετά το ονοματολογικό της πΓΔΜ σειρά παίρνει το κυπριακό. Τουλάχιστον αυτό δείχνει η διεθνής κινητικότητα που παρατηρείται εσχάτως σε ένα ακόμη εθνικό θέμα.
Ενα από τα ερωτήματα που τίθενται στην ημεδαπή είναι εάν το κυπριακό θα είναι το επόμενο σημείο αντιπαράθεσης μεταξύ των κομμάτων, ειδικά σε προεκλογική περίοδο, χωρίς φυσικά να έχει κλείσει το ονοματολογικό της πΓΔΜ. Αν δηλαδή το άνοιγμα και του κυπριακού φορτίσει υπερβολικά το προεκλογικό κλίμα στην Ελλάδα ή «θολώσει» τις όποιες προοπτικές επίλυσης του κυπριακού, που δεν είναι άλλωστε και πολλές.
«Οχι» λέει στο Documento κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος. «Το κυπριακό δεν είναι σαν το ονοματολογικό της πΓΔΜ και ας έχουν κοινή αφετηρία την επίλυση εκκρεμοτήτων στη Βαλκανική και τη ΝΑ Μεσόγειο με καμβά το ενεργειακό και το διακομιστικό». Το γιατί το εξηγεί ευθύς αμέσως: «Καταλύτης για την επίλυση του ονοματολογικού ήταν η ανέλιξη του Ζόραν Ζάεφ στην εξουσία στο γειτονικό κράτος. Στην περίπτωση της Τουρκίας η στάση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κάνει τα πράγματα πιο δύσκολα». Επιπροσθέτως, «η Αθήνα δεν πρόκειται να κάνει παραπάνω βήματα και ανοίγματα στο κυπριακό εάν πρώτα δεν διασφαλιστεί ότι μια διάσκεψη για το θέμα δεν θα καταλήξει, ίσως για τελευταία φορά, σε αποτυχία».
«Άλλωστε» λένε διπλωματικές πηγές στην Αθήνα «στο κυπριακό η Ελλάδα είναι εγγυήτρια δύναμη και όχι το ένα μέρος μιας διμερούς συμφωνίας μεταξύ κρατών, όπως στο ονοματολογικό της πΓΔΜ».
Ζήτημα κατοχής
Για την Αθήνα «το κυπριακό είναι πριν από όλα ζήτημα κατοχής». Την περασμένη Τρίτη ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς δεν μάσησε τα λόγια του λέγοντας στην εκπρόσωπο των Ηνωμένων Εθνών Τζέιν Χο Λουτ ότι απαιτείται να έχει προηγηθεί «ουσιαστική και παραγωγική προεργασία» πριν από τη διαπραγμάτευση για το κυπριακό, ώστε «να έχουμε δει αν πράγματι υπάρχει θέληση, ικανότητα και δυνατότητα για ουσιαστικές και παραγωγικές λύσεις». Φυσικά ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας αναφέρθηκε εκτενώς στην ανάγκη κατάργησης των συνθηκών ασφάλειας και συμμαχίας, επαναλαμβάνοντας την πάγια θέση των Αθηνών για την εξωτερική πτυχή.
Η ελληνική διπλωματία έχει γνώση ότι όλα τα παραπάνω συζητιούνται ενώ διαμορφώνονται νέα δεδομένα στην περιοχή, όπως η κρίση στις σχέσεις Ουάσινγκτον – Άγκυρας, η οικονομική κρίση στην Τουρκία, οι έρευνες που θα διεξαγάγουν εταιρείες στην κυπριακή ΑΟΖ τους επόμενους μήνες αλλά και οι εμφανείς προσπάθειες της Τουρκίας να προσεγγίσει ξανά την ΕΕ.
Ο κίνδυνος, μετά τα ναυάγια στο Μοντ Πελεράν τον Νοέμβριο του 2016 και στο Κραν Μοντανά τον περασμένο Ιούνιο, είναι ο οριστικός ενταφιασμός κάθε προοπτικής επίλυσης του κυπριακού και φυσικά η προσάρτηση των κατεχομένων στην Τουρκία.
Ο ΥΠΕΞ της Κύπρου Νίκος Χριστοδουλίδης σε συνέντευξή του προ ημερών στην ελληνική ιστοσελίδα της Deutsche Welle, φωτογραφίζοντας τις ελληνοκυπριακές προθέσεις, επισήμανε: «Θέλουμε, και αυτό δεν είναι επιθυμία μόνο της Λευκωσίας αλλά και του Βερολίνου –και στο Παρίσι υπάρχει αυτή η προσέγγιση–, να δούμε στην πράξη, συμπεριλαμβανομένων και των κινήσεων που πρέπει να κάνει (η Τουρκία) στο κυπριακό –και όλοι αντιλαμβάνονται τι πρέπει να κάνει–, ότι όντως επιθυμεί αυτή την ουσιαστική νέα προσέγγιση με την ΕΕ».
Πάντως η ειδική απεσταλμένη του γγ του ΟΗΕ για το κυπριακό ήδη έχει ολοκληρώσει έναν πρώτο κύκλο συναντήσεων, αφού έχει συναντηθεί στην Κύπρο με τον πρόεδρο Νίκo Αναστασιάδη και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί, καθώς και με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Άγκυρα, ενώ συναντήθηκε με τον Ν. Κοτζιά και την Τετάρτη με τον υπουργό Εξωτερικών της Βρετανίας Τζέρεμι Χαντ και τον υπουργό Εσωτερικών αρμόδιο για θέματα κυπριακού σερ Άλαν Ντάνκαν.
Τα έξι σημεία
Σημαντικές ήταν και οι συνομιλίες πίσω από κλειστές πόρτες αυτή την εβδομάδα στο Ισραήλ μεταξύ των Ν. Κοτζιά, Ν. Χριστοδουλίδη και Μπενιαμίν Νετανιάχου. Το Ισραήλ είναι ο στρατιωτικός επιτηρητής στη ΝΑ Μεσόγειο και θα υπερασπιστεί με κάθε τρόπο την προοπτική μεταφοράς του φυσικού αερίου που διαθέτει στην Ευρώπη, μαζί φυσικά με το αντίστοιχο της Κύπρου. Η πίτα ήδη έχει μοιραστεί και η Τουρκία ή θα βάλει νερό στο κρασί της ή θα πάει σε σύγκρουση, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό.
Από την πλευρά του ο διαπραγματευτής της ελληνοκυπριακής πλευράς στις συνομιλίες, πρέσβης Ανδρέας Μαυρογιάννης, χαρακτήρισε την παρούσα καμπή στο κυπριακό πάρα πολύ κρίσιμη. Στο νησί υπάρχει έντονος προβληματισμός για το γεγονός ότι η ενσωμάτωση των κατεχομένων με την Τουρκία έχει προχωρήσει όσο ποτέ πριν. Η ελληνοτουρκική πλευρά πάντως δεν αποδέχεται καθορισμό χρονοδιαγραμμάτων, σημειώνοντας ότι η πρόοδος στις διαπραγματεύσεις θα δείξει έναν ορίζοντα στην άκρη του οποίου μπορεί να φτάσουμε σε επίλυση.
Σε κάθε περίπτωση η εκτίμηση είναι ότι στην παρούσα φάση δεν φαίνεται να υπάρχει προοπτική για άμεση επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, με την ελληνοκυπριακή πλευρά να διατηρεί πάνω στο τραπέζι το πακέτο έξι σημείων, δηλαδή την πλήρη και άμεση κατάργηση των εγγυήσεων, την πλήρη αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων, το εδαφικό, το περιουσιακό, την αποτελεσματική συμμετοχή στη διακυβέρνηση του τόπου και τα δικαιώματα των Τούρκων πολιτών στην Κύπρο.
