Την αντίληψη του ευρωπαϊκού κατεστημένου, και κυρίως του Γερμανικού, για τα αποτελέσματα των γαλλικών προεδρικών εκλογών, αναδεικνύει σε άρθρο του στο πρακτορείο “Project Syndicate” ο Κλάους Σβαμπ, ιδρυτής του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός.
Εκτενή αποσπάσματα από το άρθρο του: «Η νίκη του Εμμανουέλ Μακρόν στις γαλλικές προεδρικές εκλογές είναι το πιο σίγουρο σημάδι ότι μετά από σειρά κρίσεων και οπισθοδρομήσεων η Ευρώπη μπορεί να ξαναβρεί ένα μέρος της αυτοπεποίθησης της. Αυτό όμως δεν πρέπει να οδηγήσει σε εφησυχασμό.
Με τον Μακρόν στο ανώτατο αξίωμα της Γαλλίας αποφεύγονται οι προκλήσεις και από τις δύο πλευρές. Ωστόσο, η ένταση αυτών των προκλήσεων καταδεικνύει πόσο επισφαλείς είναι οι περιστάσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και, αν και υπάρχει σαφής αναγνώριση ότι χρειάζεται επειγόντως να ληφθούν πρωτοβουλίες δράσης, δεν υπάρχει συμφωνία για το τι είδους πρωτοβουλίες πρέπει να αναληφθούν.
Η προσέγγιση που κυριαρχεί στις συζητήσεις μεταρρύθμισης της ΕΕ είναι η δημιουργία μιας «Ευρώπης πολλαπλών ταχυτήτων». Η ιδέα είναι ότι, αντί της συμφωνίας για το πότε και πώς θα επιτευχθεί πλήρης ολοκλήρωση, κάθε χώρα μέλος της ΕΕ πρέπει να έχει τη δυνατότητα να βαδίζει προς την ολοκλήρωση με το δικό της ρυθμό. Ορισμένες πρωτοπόρες χώρες θα οδηγούν στον δρόμο προς την πρόοδο.
Αυτό όμως που μπορεί να φανεί σαν ένας βολικός τρόπος, προκειμένου να αποφεύγονται πολύπλοκες διαπραγματεύσεις, έχει πραγματικά σοβαρά προβλήματα. Πρώτον, η προσέγγιση της ιδέας των πολλαπλών ταχυτήτων αγνοεί την καχυποψία και την εχθρότητα των ψηφοφόρων προς την ΕΕ: το δημοψήφισμα του Brexit είναι μόνο το πρόσφατο – αν και το πιο λογικό – σε μια μεγάλη σειρά παραδειγμάτων. Εξίσου σημαντικό, είναι ότι η λογική αυτή αγνοεί τις πραγματικές ανάγκες των χωρών μελών.
Η Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση απαιτεί αδιαμφισβήτητα ένα κοινό όραμα – με βάση κοινές αξίες, ελευθερίες και πρότυπα – προς το οποίο θα εργαστούμε. Αλλά κάθε όραμα σε όλη την Ευρώπη πρέπει να σέβεται τα οράματα – για να μην αναφερθούμε στην ταυτότητα – των κρατών μελών της ΕΕ και των κυβερνήσεων που έχουν εκλεγεί για να εφαρμόζουν τις απαιτήσεις των ψηφοφόρων.
Οι κοινές αξίες είναι ένα πράγμα. Οι λεπτομέρειες των κοινωνικών μεταρρυθμίσεων και των μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας, τα φορολογικά συστήματα είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Σε αυτούς τους τομείς, τα κράτη μέλη της ΕΕ, τα εν δυνάμει νεοεισερχόμενα μέλη και ακόμη και οι εξερχόμενες χώρες έχουν πολύ διαφορετικές ανάγκες, ανάλογα με τη βιομηχανική βάση τους, τη δημογραφική δυναμική, τις ιστορικές κληρονομιές και, στην περίπτωση των βαλκανικών κρατών, τα μετασυγκρουσιακά ζητήματα που εκκρεμούν. Αυτές οι διαφορές δεν θα επηρεάσουν μόνο τον ρυθμό ολοκλήρωσης, αλλά και την πορεία προς την ολοκλήρωση.
Σύμφωνα με την έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ για την ανταγωνιστικότητα, οκτώ από τις δέκα πιο ανταγωνιστικές οικονομίες της Ευρώπης βρίσκονται στη βορειοδυτική Ευρώπη. Οι χώρες που δεν είναι μέλη στην ΕΕ, η Ελβετία και η Νορβηγία, ολοκληρώνουν τον κατάλογο. Ωστόσο, ούτε η λύση για το γεφύρωμα του χάσματος μεταξύ Βορρά και Νότου δεν μπορεί να επιβληθεί ούτε η καθοδήγηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας στην ΕΕ μπορεί να αποτελέσει τον μοναδικό στόχο. Κι αν γίνει, σίγουρα δεν μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη.
Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να βρουν ένα τρόπο προσέγγισης αυτών των ζητημάτων που να λαμβάνει υπόψη τις διαφορετικές ανάγκες των χωρών και τις προοπτικές τους. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να εστιάζουν λιγότερο στο να συμπεριφέρεται κάποιος σωστά αλλά να δίνουν βάρος στο να κάνει το σωστό.
Εμείς οι Γερμανοί μπορούμε να είμαστε ευχαριστημένοι που η χώρα μας διαχειρίστηκε την οικονομική κρίση του 2008 με τόση επιμέλεια, διατηρώντας την ανεργία σε διαχειρίσιμα επίπεδα και εμφανίζοντας, σε κάποιους τομείς, ακόμα και βελτιώσεις. Ωστόσο, ως Ευρωπαίοι, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι το αυξανόμενο πλεόνασμα του προϋπολογισμού της Γερμανίας δημιουργεί μια μη βιώσιμη ανισορροπία στην ΕΕ.
Είμαι αρκετά ρεαλιστής για να ξέρω ότι καμία κυβέρνηση – όχι μόνο στη Γερμανία, αλλά ίσως πουθενά στην Ευρώπη – δεν μπορεί να συμφωνήσει με μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία ανακούφισης χρέους, λίγους μήνες πριν από τις κρίσιμες εκλογές, του φθινοπώρου. Αλλά είμαι επίσης αισιόδοξος ότι οι ηγέτες στα πιο ανταγωνιστικά κράτη της σημερινής πιο σταθερής ΕΕ, θα έχουν τη διορατικότητα να εργαστούν και να στηρίξουν την οικονομική πρόοδο για όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Στον τομέα αυτό η Γερμανία ξεπέρασε τον επιζήμιο εθνικό εγωισμό και επέδειξε υπεύθυνη ηγεσία. Το 2015, η κυβέρνηση συνασπισμού της Γερμανίας αποφάσισε, παρά τη σημαντική αντίδραση στο εσωτερικό της, να καλωσορίσει ένα εκατομμύριο πρόσφυγες που έφυγαν από τη φρίκη του πολέμου της Συρίας και του Ιράκ. Η πολιτική αυτή κοστίζει ακριβά στα κυβερνητικά κόμματα, αλλά τελικά θα αποδειχθεί η αξία της, για μια χώρα που αντιμετωπίζει δημογραφικές προκλήσεις.
Οι πολιτικοί ηγέτες και οι ομόλογοι τους στον ιδιωτικό τομέα πρέπει τώρα να μιμηθούν το παράδειγμα της Γερμανίας με την πολιτική για τους πρόσφυγες. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αντισταθούν στην ιδέα ότι ο συμβιβασμός αποτελεί ένδειξη αδυναμίας και, αντίθετα, να υποστηρίξουν ότι είναι ένα από τα ισχυρότερα εργαλεία δημοκρατικής λήψης αποφάσεων και αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο του ευρωπαϊκού σχεδίου. Πάνω απ’ όλα, σημαίνει ότι πρέπει να αναγνωρίσουν ότι αυτό που πρέπει να λέμε πλέον δεν είναι μια Ευρώπη διαφορετικών ταχυτήτων, αλλά μία Ευρώπη διαφορετικών αναγκών».
