Το Κίνημα Δημοκρατίας γεννιέται σε μια περίοδο όπου η πολιτική σκηνή της χώρας βρίσκεται σε αναζήτηση νέων δομών, ιδεών και μεθόδων. Η πρόκληση της δημιουργίας ενός νέου, οργανωμένου και ανοιχτού πολιτικού φορέα στον προοδευτικό χώρο είναι τεράστια. Το μεγάλο στοίχημα δεν είναι απλώς να αποτελέσει άλλη μία πολιτική πρωτοβουλία, αλλά να καταφέρει να γίνει μια πραγματικά καινοτόμα δύναμη, μακριά από τις παθογένειες του παρελθόντος.
Ο στόχος: Ένας ανοιχτός και συμμετοχικός φορέας
Το Κίνημα Δημοκρατίας φιλοδοξεί να αποτελέσει κάτι περισσότερο από έναν παραδοσιακό πολιτικό φορέα. Στόχος του είναι να αναδείξει τη δύναμη της συλλογικότητας και της συμμετοχής, να γίνει ένα πραγματικά ανοιχτό κίνημα, όπου κάθε φωνή έχει αξία. Στην καρδιά του εγχειρήματος βρίσκεται η ιδέα ότι η πολιτική αλλαγή πρέπει να προέρχεται από τη βάση, με ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών και διαρκή διάλογο.
Σε μια εποχή όπου η προσωποκεντρική πολιτική κυριαρχεί, το Κίνημα Δημοκρατίας καλείται να σπάσει αυτή τη νόρμα. Δεν πρέπει να εξαρτάται από έναν ηγέτη ή μια στενή ομάδα ανθρώπων, αλλά να οικοδομήσει δομές που επιτρέπουν τη συνεχή ανανέωση και την αμφίδρομη επικοινωνία με την κοινωνία.
Ένα πρώτο στοίχημα είναι η ταχεία και αποτελεσματική οργάνωση, με σαφείς στόχους και διαδικασίες, που θα το οδηγήσουν στο ιδρυτικό του συνέδριο και στη διαμόρφωση μιας ισχυρής πολιτικής ταυτότητας.
Οργανωτική δομή: το θεμέλιο της επιτυχίας
Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία του Κινήματος Δημοκρατίας είναι η άμεση δημιουργία μιας οργανωτικής δομής. Το κίνημα δεν μπορεί να περιμένει παθητικά την ωρίμανση των συνθηκών. Χρειάζεται άμεσα να δημιουργηθεί ένας προσωρινός φορέας διοίκησης, μια μεταβατική δομή που θα αναλάβει να σχεδιάσει και να υλοποιήσει την πορεία προς το ιδρυτικό συνέδριο.
Η οργανωτική αυτή δομή πρέπει:
- Να διασφαλίσει τη διαφάνεια και τη συμμετοχικότητα σε κάθε της βήμα.
- Να καθορίσει τους κανόνες λειτουργίας και τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.
- Να οργανώσει το πρώτο ιδρυτικό συνέδριο που θα επισημοποιήσει τη λειτουργία του φορέα, με τη συμμετοχή όλων των μελών.
Η οργάνωση αυτή δεν μπορεί να βασίζεται σε ασαφή ή χαλαρά πρότυπα. Χρειάζεται επαγγελματισμός, σαφήνεια και ευθύνη. Όπως τονίζεται συχνά, “ο χρόνος πιέζει”, και το Κίνημα Δημοκρατίας δεν έχει την πολυτέλεια να αφήσει την οργανωτική του προσπάθεια στην τύχη ή σε αυτοσχεδιασμούς.
Ο πολιτικός διάλογος: η ψυχή του κινήματος
Παράλληλα με την οργανωτική δομή, το κίνημα πρέπει άμεσα να ξεκινήσει τον πολιτικό διάλογο ανάμεσα στα μέλη του. Η συμμετοχή στη διαμόρφωση της πολιτικής ταυτότητας και των θέσεων του κινήματος είναι κρίσιμη για να διασφαλιστεί ότι θα εκφράζει πραγματικά τις ανάγκες και τις προσδοκίες της κοινωνίας.
Ο πολιτικός διάλογος δεν μπορεί να περιοριστεί σε λίγους ανθρώπους ή σε κλειστές διαδικασίες. Αντίθετα, πρέπει να είναι:
- Ανοιχτός και συμμετοχικός, με τη συμμετοχή όλων των μελών, τόσο διαδικτυακά όσο και με φυσικές συνελεύσεις.
- Διαρκής, ώστε να εμπλουτίζεται με νέες ιδέες και προτάσεις.
- Πολυφωνικός, ώστε να ενσωματώνει διαφορετικές οπτικές και εμπειρίες, αλλά ταυτόχρονα να αποφεύγει τις εσωτερικές διασπάσεις ή την παγίδα των φραξιών.
Η έναρξη του διαλόγου θα δώσει στα μέλη το αίσθημα ότι συμμετέχουν σε ένα ζωντανό και δυναμικό εγχείρημα, όπου η φωνή τους έχει αξία. Η πολιτική συμμετοχή και η συλλογική διαμόρφωση των θέσεων είναι η καρδιά ενός δημοκρατικού φορέα.
Μακριά από τις παθογένειες του ΣΥΡΙΖΑ
Η εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ, από την άνοδό του ως αντισυστημικό κίνημα μέχρι τη σταδιακή του “καθεστωτικοποίηση”, αποτελεί ένα χρήσιμο μάθημα. Ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να συσπειρώσει ευρείες κοινωνικές δυνάμεις, όμως η έλλειψη εσωτερικής δημοκρατίας, η ύπαρξη φραξιών και η συγκέντρωση εξουσίας σε μικρές ομάδες αποτέλεσαν βασικά εμπόδια για την εξέλιξή του.
Το Κίνημα Δημοκρατίας έχει την ευκαιρία να αποδείξει ότι μπορεί να αποφύγει τις ίδιες παγίδες. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επενδύσει στη διαφάνεια, την εσωτερική λογοδοσία και την αποφυγή κάθε είδους “εσωτερικής αυλής” που υπονομεύει την εμπιστοσύνη των μελών και των πολιτών.
Η πρόκληση της ταυτότητας
Η δημιουργία ενός νέου πολιτικού φορέα δεν είναι μόνο οργανωτικό ζήτημα. Το Κίνημα Δημοκρατίας καλείται να διαμορφώσει μια σαφή και σύγχρονη πολιτική ταυτότητα που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις προκλήσεις της εποχής. Στον πυρήνα αυτής της ταυτότητας πρέπει να βρίσκεται η προοδευτική ιδεολογία, με έμφαση στην κοινωνική δικαιοσύνη, την οικολογική ισορροπία, τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ταυτόχρονα, το κίνημα πρέπει να απαντήσει στα μεγάλα ερωτήματα που απασχολούν την κοινωνία: πώς θα αντιμετωπιστεί η ανισότητα, πώς θα ενισχυθεί η δημόσια υγεία και η παιδεία, πώς θα δοθεί λύση στην κλιματική κρίση και πώς θα δημιουργηθεί ένα οικονομικό μοντέλο που προάγει τη βιωσιμότητα.
Πολιτικός οργανισμός, κόμμα των μελών
Ένα ακόμα στοιχείο που πρέπει να τονιστεί είναι ότι το Κίνημα Δημοκρατίας δεν είναι ΜΚΟ ούτε φοιτητική παράταξη. Είναι ένας πολιτικός οργανισμός που καλείται να εκπροσωπήσει έναν προοδευτικό και δημοκρατικό τρόπο σκέψης, βασισμένο στη συλλογικότητα, τη συμμετοχικότητα και τη διαφάνεια. Αν καταφέρει να χτίσει γερές βάσεις και να αποφύγει τα λάθη του παρελθόντος, μπορεί να γίνει η δύναμη που θα αλλάξει τα δεδομένα στη χώρα.
Η επιβίωση και η ανάπτυξή του δεν μπορεί να βασίζεται σε εθελοντές ή ευκαιριακές προσπάθειες. Πρόκειται για έναν πολιτικό οργανισμό, που πρέπει να στηρίζεται στη βάση του: τα μέλη του.
Αυτό σημαίνει ότι:
- Τα μέλη πρέπει να συμμετέχουν ενεργά, όχι μόνο στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων αλλά και στην καθημερινή λειτουργία του φορέα.
- Το κίνημα πρέπει να έχει οικονομική αυτονομία και να βασίζεται αποκλειστικά στις συνδρομές και τη στήριξη των μελών του, ώστε να μην εξαρτάται από εξωτερικές χρηματοδοτήσεις ή συμφέροντα.
- Πρέπει να δημιουργηθούν από τα μέλη του δομές που θα διαχειρίζονται την επικοινωνία, την οργάνωση δράσεων και τη γενικότερη λειτουργία του, με ευθύνη και αποτελεσματικότητα.
Η στήριξη από τα μέλη δεν είναι μόνο ζήτημα χρημάτων. Είναι ζήτημα πολιτικής κουλτούρας. Το Κίνημα Δημοκρατίας πρέπει να προάγει μια νοοτροπία ενεργών πολιτών που δεν περιορίζονται στον ρόλο του παρατηρητή ή του ψηφοφόρου, αλλά συμμετέχουν ενεργά σε όλα τα επίπεδα.
Συμπέρασμα: Μια οργανωμένη και συλλογική προσπάθεια
Το Κίνημα Δημοκρατίας έχει μπροστά του ένα δύσκολο αλλά απαραίτητο δρόμο. Η επιτυχία του δεν θα εξαρτηθεί μόνο από την οργανωτική του αποτελεσματικότητα, αλλά και από τη δυνατότητά του να εμπνεύσει και να κινητοποιήσει πολίτες από κάθε κοινωνική τάξη και ηλικιακή ομάδα.
Το στοίχημα να γίνει ένας ανοιχτός, δημοκρατικός και συμμετοχικός πολιτικός φορέας είναι τεράστιο, αλλά αν επιτευχθεί, μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα στην πολιτική ζωή της χώρας. Η αποφυγή των λαθών του παρελθόντος, η έμφαση στη συλλογικότητα και η στροφή προς μια ουσιαστική δημοκρατική λειτουργία αποτελούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος.
Ο Κωνσταντίνος Καρανάσιος είναι ιδρυτικό μέλος του Κινήματος Δημοκρατίας – Γραμματεία Κινήματος Δημοκρατίας 6ης Δ.Κ. Αθήνας