Ξεπερνά το εσωτερικό πλαίσιο το ενδιαφέρον για την έκβαση της αναμέτρησης στη Χαριλάου Τρικούπη.
Είναι δυναμική η εμβέλεια του αντίκτυπου από την ανάδειξη νέας ηγεσίας στο Κίνημα Αλλαγής. Το ξέρουν εκ προοιμίου όλοι. Η επιλογή εκείνου που θα κρατήσει τα ηνία μεταξύ των έξι υποψηφίων για την προεδρία του ΚΙΝΑΛ ευαισθητοποιεί πολιτικά αντανακλαστικά και παράγει αποτελέσματα από την επόμενη ημέρα. Συνδιαμορφώνει το πολιτικό τοπίο σε μια περίοδο που το κοινωνικό σώμα σφραγίζεται από τις επιπτώσεις της οικονομικής και υγειονομικής κρίσης, ενώ οι επόμενες εθνικές εκλογές θα διεξαχθούν με το σύστημα της σχεδόν απλής αναλογικής (διατηρείται το όριο εισόδου 3% στη Bουλή). Γι’ αυτό άλλωστε το ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στη Χαριλάου Τρικούπη ξεπερνά το πλαίσιο της εσωτερικής αναμέτρησης. Με φορτισμένη την ατμόσφαιρα λόγω της απώλειας της προέδρου του ΚΙΝΑΛ Φώφης Γεννηματά, οι κάλπες της 5ης Δεκεμβρίου ή, αν χρειαστεί δεύτερος γύρος, της 12ης Δεκεμβρίου 2021 αποτελούν αντικείμενο πολλών αναλύσεων.
Μάλιστα οι εκτιμήσεις στελεχών της Χαριλάου Τρικούπη και άλλων πέριξ αυτής έχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με την οπτική. Η ποσοστιαία διαφορά του πρώτου από τον δεύτερο αλλά και η εκλογική δύναμη που θα δώσει τα σκήπτρα στον νέο πρόεδρο «κουμπώνουν» με το πολιτικό πρόσημο στο προφίλ του σοσιαλδημοκράτη ηγέτη αλλά και τις θέσεις του κόμματος σε κρίσιμα ζητήματα που απασχολούν την ελληνική κοινωνία. Παράλληλα, «μετράει» και το εύρος της εσωκομματικής αντιπολίτευσης που ως «τάσεις» μπορούν να φρενάρουν ή και να προκαλούν τριγμούς και ρήξεις εσωτερικά. Προσπερνώντας εκτιμήσεις περί διάσπασης και αποχώρησης στελεχών σε περίπτωση ανάδειξης μη αρεστού σε τμήμα της στελεχιακής βάσης αρχηγού, το πιο… πλειοψηφικό σενάριο είναι να ξεκλειδώσει το παράθυρο για διακομματικές συναινέσεις. Οι εκδοχές ποικίλλουν – ακόμη και με δεδομένο το σαφάρι της ΝΔ για αυτοδυναμία: από την «προοδευτική» διακυβέρνηση ή τη δεξιοσοσιαλφιλελεύθερη συγκυβέρνηση έως ακόμη και την οικουμενική κυβέρνηση, προβάλλοντας, εφόσον υπάρξουν οι συνθήκες, εθνικούς λόγους. Το πείραμα in vivo θα εξελιχθεί στις επόμενες βουλευτικές εκλογές με σύστημα απλής αναλογικής και αν χρειαστεί στις μεθεπόμενες εθνικές κάλπες…
Τα περί μετεκλογικών συνεργασιών ΚΙΝΑΛ με ΣΥΡΙΖΑ ή ΝΔ είναι μονοδιάστατη ανάλυση και δεν εξαρτώνται μόνο από τα εκλογικά ποσοστά στις εθνικές εκλογές. Σε όλα τα επιτελεία υπάρχει ο φόβος ώσμωσης ή ανάπτυξης φυγόκεντρων δυνάμεων χιαστί μεταξύ τους με κατεύθυνση από ή προς τα δεξιά μονοπάτια του ΚΙΝΑΛ είτε από και προς τα πιο κεντροαριστερά.
Σε αυτήν τη φάση όμως, χωρίς να εκλαμβάνεται από αντίπαλα κομματικά επιτελεία σαν ετεροκαθορισμός αλλά σαν… πολιτικός ρεαλισμός, τα εκλογικά αποτελέσματα της εσωκομματικής μάχης στη Χαριλάου Τρικούπη μπορεί να επιταχύνουν και αποφάσεις άλλων κομμάτων του λεγόμενου προοδευτικού τόξου για αποσαφήνιση χαρακτηριστικών της πολιτικής φυσιογνωμίας τους (π.χ. ΣΥΡΙΖΑ). Σε όλες τις εκδοχές ανάδειξης προέδρου του ΚΙΝΑΛ –είτε με δεξιόστροφη ηγεσία είτε με κεντροαριστερόστροφη– αυτή επηρεάζει τη βιτρίνα της πολυσυλλεκτικής ΝΔ, που ο Κυριάκος Μητσοτάκης την εμφανίζει να έχει ενισχύσει τα κεντρώα χαρακτηριστικά της. Ομως έχει ήδη ραγίσει από τις νεοφιλελεύθερες επιλογές Μητσοτάκη στην οικονομική πολιτική και τις αντιφιλελεύθερες επιλογές του περί υποχρεωτικότητας (ηλικιακής και ταξικής) στην αντιμετώπιση της πανδημίας της Covid-19. Σε όλες τις εκδοχές μεγαλώνει πιο καθαρά το περιθώριο να κάνει παιχνίδι στον κομματικό μηχανισμό της ΝΔ η σκληρή Δεξιά.
Στο μικροσκόπιο των think tank
Οι εξελίξεις στη Χαριλάου Τρικούπη έχουν τεθεί στο τραπέζι των think tanks, που τις θεωρούν καταλύτη στο πολιτικό πεδίο. Δεν είναι παράδοξο ότι ασχολήθηκε και ένας όμιλος σκέψης και δράσης, η ΑΚΤΙΔΑ, η οποία ιδρύθηκε προ οκταετίας από στελέχη προερχόμενα κυρίως από τον χώρο του ΠΑΣΟΚ – με πρωτοβουλία του πρώην προέδρου της ΑΔΕΔΥ Σπύρου Παπασπύρου ο οποίος έφυγε από τη ζωή το 2019.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του ομίλου ΑΚΤΙΔΑ είναι ο καθηγητής Νευροχειρουργικής Δημήτρης Ρολόγης, γενικός γραμματέας ο δημοσιογράφος, νομικός και περιφερειακός σύμβουλος Αττικής Μάκης Γιομπαζολιάς, αντιπρόεδρος ο καθηγητής Οικονομικών Κώστας Μελάς, ενώ ειδικός γραμματέας έχει οριστεί ο καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας Δημήτρης Κοτρόγιαννος και ταμίας το διοικητικό στέλεχος επιχειρήσεων Νίκος Ιωσήφ.
Επέλεξε να αποτυπώσει απόψεις βουλευτών και στελεχών από διάφορα κόμματα (Κύρτσος – ΝΔ, Κώστας Ζαχαριάδης – ΣΥΡΙΖΑ, Μανώλης Χριστοδουλάκης – ΚΙΝΑΛ, ΣΥΡΙΖΑ), πολιτικών επιστημόνων και οικονομολόγων για το πολιτικό πεδίο με το βλέμμα στις εξελίξεις μετά την εκλογή προέδρου στο Κίνημα Αλλαγής. Μια κοινή διαπίστωση ήταν ότι «το νέο γενικό πολιτικό τοπίο θα επηρεαστεί, λιγότερο ή περισσότερο, μετά την εκλογή νέας ηγεσίας στο ΚΙΝΑΛ και ενόψει των συνεδριακών διαδικασιών και στα τρία μεγάλα κόμματα, των εθνικών εκλογών που θα επέλθουν και των κοινωνικών προβλημάτων που οξύνονται».
Στην εκδήλωση (30.11.2021) επισημάνθηκε ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο ενισχύονται πολιτικά κόμματα που εγγράφονται στην πολιτική γεωγραφία στον χώρο της σοσιαλδημοκρατίας και της κεντροαριστεράς. Στη χώρα μας, κατά τον Κ. Ζαχαριάδη, απάντηση στις αντιδραστικές πολιτικές της κυβέρνησης της ΝΔ είναι η σύμπραξη αντιδεξιών κομμάτων και η ανάδειξη «προοδευτικής διακυβέρνησης». Πάντως στην πλειονότητά τους οι αναλυτές κρίνουν ως ευνοϊκή τη συγκυρία για την ανάκαμψη του ΚΙΝΑΛ, «δεδομένων της φθοράς του κυβερνώντος κόμματος ΝΔ και της αδυναμίας, έως τώρα, του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία να προσποριστεί σοβαρά πολιτικά κέρδη από αυτήν τη φθορά […]». Κρίσιμα στοιχεία για το αν θα γείρει υπέρ του ΚΙΝΑΛ είναι «η μαζικότητα και το αποτέλεσμα της εσωκομματικής εκλογής, η προσωπικότητα του νέου ηγέτη του, αλλά κυρίως οι θέσεις του κόμματος υπό τη νέα ηγεσία για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που απασχολούν την ελληνική κοινωνία».
Τα διαφορετικά πολιτικά σχέδια των υποψηφίων
Οι υποψήφιοι για την προεδρία του ΚΙΝΑΛ (Νίκος Ανδρουλάκης, Παύλος Γερουλάνος, Χάρης Καστανίδης, Ανδρέας Λοβέρδος, Γιώργος Παπανδρέου, Παύλος Χρηστίδης) αλλά και οι επιτελείς στη Χαριλάου Τρικούπη προβάλλουν ότι στις 5 Δεκεμβρίου 2021 η συμμετοχή στις κάλπες θα δώσει ουσιαστική απάντηση στο αίτημα να μεγαλώσει το Κίνημα Αλλαγής.
Με συνεχείς περιοδείες ο πρώην πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου θέλησε να καλύψει την καθυστέρηση στην κάθοδό του στις εσωκομματικές εκλογές και παράλληλα να μειώσει τις απώλειες που έχει από την κοινή δεξαμενή ψηφοφόρων με τον Χ. Καστανίδη και τον Π. Γερουλάνο. Παράλληλα, η διά ζώσης επαφή με τους φίλους του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ ήταν και αντίβαρο στην άρνησή του να μετέχει στο debate στην ΕΡΤ με τους συνυποψήφιούς του. Προεκλογικά ξεχώρισε με τη θέση του για την ανάγκη προοδευτικής διακυβέρνησης, με τις αναφορές του ότι η παράταξη μπορεί να γίνει μεγάλη αλλά συμπληρώνοντας χαρακτηριστικά ότι «δεν θα αναστηθεί το ΠΑΣΟΚ με τις ψήφους της Νέας Δημοκρατίας. Γιατί την επόμενη μέρα θα ξυπνήσουμε με ένα παράρτημα της ΝΔ, που θα έχει για περιτύλιγμα και μόνο μια ταμπέλα ΠΑΣΟΚ και έναν πράσινο ήλιο»… Το πρόσφατο σχόλιό του ότι αν ψηφίσουν πολλοί, μπορεί ο πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ να εκλεγεί από την πρώτη Κυριακή έχει διφυή χαρακτήρα – από τη μια εκπέμπει μήνυμα για τη δύναμη της ψήφου (κάλεσμα μαζικότητας) και από την άλλη… παπανδρεϊκή αυτοπεποίθηση.
Οι εσωκομματικοί του αντίπαλοι του θυμίζουν συνεχώς ότι έφυγε από το ΠΑΣΟΚ μετά το 2011 και ίδρυσε το Κίνημα Δημοκρατικών Σοσιαλιστών (ΚΙΔΗΣΟ). Ομως όσοι τον στηρίζουν εκτιμούν το συναινετικό προφίλ και την αντιδεξιά ρητορική του χωρίς να… εκχωρεί στον ΣΥΡΙΖΑ την κεντροαριστερά. Παράλληλα, εκτιμούν θετικά ότι δίνει έμφαση σε εκσυγχρονιστικές προτάσεις και στην ανάδειξη της ψηφιακής εποχής.
Ο ευρωβουλευτής Ν. Ανδρουλάκης δεν δίστασε να μιλήσει κατά την εσωτερική αναμέτρηση για λάθη του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, αλλά ως αφορμή για να θυμίσει τα θετικά της προσφοράς του. Οπως λέει, το ΚΙΝΑΛ πρέπει να πετάξει στον κάλαθο των αχρήστων ό,τι πλήγωσε τον ελληνικό λαό αν η παράταξη θέλει να επαναφέρει στους κόλπους της «το προοδευτικό κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας που ψήφισε ΣΥΡΙΖΑ», τους ανθρώπους που είναι στον καναπέ τους και θεωρούν ότι δεν εκφράζονται από το σημερινό πολιτικό σύστημα, αλλά και όσους «απέναντι στον φόβο της διακυβέρνησης Τσίπρα ψήφισαν Μητσοτάκη». Προβάλλει την υποψηφιότητά του ως πηγή ανανέωσης με ένα εναλλακτικό, δίκαιο σχέδιο αειφόρου ανάπτυξης για τη χώρα, σε αντίθεση με αυτό που κάνει η ΝΔ θέτοντας σε προτεραιότητα τους ισχυρούς και σε άλλο μήκος κύματος από τον ΣΥΡΙΖΑ, που τον κατηγορεί για δημαγωγίες και λαϊκισμούς.
Προβάλλει ότι μπορεί να αλλάξει τη μοίρα της χώρας με τη δυναμική του ΚΙΝΑΛ. Δέχεται βολές περί δυαρχίας (άλλος πρόεδρος στην κοινοβουλευτική ομάδα και άλλος στην ηγεσία του ΚΙΝΑΛ) στην περίπτωση εκλογής του, μιας και έχει δηλώσει ότι θα παραμείνει ευρωβουλευτής (μέχρι να γίνουν εθνικές εκλογές και να βγει βουλευτής). Πάντως τις τελευταίες ημέρες αναστρέφει τις αιτιάσεις προβάλλοντας την επιλογή «ανανέωσης» σε δύο κόμματα στην Πορτογαλία και την Ισπανία, όπου δυο στελέχη τους που δεν ήταν βουλευτές, ο Αντόνιο Κόστα και ο Πέδρο Σάντσεθ αντίστοιχα, τα οδήγησαν στην κυβέρνηση – το αντιπαράδειγμα είναι η περίπτωση Μιτεράν, που επιλέχθηκε σε δύσκολες εποχές αλλά το γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα «κατέπεσε» και στη θέση του αναδείχτηκε το κόμμα του Μακρόν.
Την ίδια ώρα ο βουλευτής του ΚΙΝΑΛ και πρώην υπουργός Ανδρ. Λοβέρδος επιζητά διακαώς να περάσει στον β’ γύρο. Ως πρώτος θα έχει καταγάγει μια νίκη που οδηγεί σε αντιΣΥΡΙΖΑ ατραπούς το ΚΙΝΑΛ και με βεβαιότητα ο ίδιος εμφανίζεται σαν ο κατεδαφιστής της πολιτικής τακτικής περί προοδευτικής διακυβέρνησης. Αν πάλι δεν εκλεγεί έχοντας βγει δεύτερος, θα έχει εδραιώσει μια εσωκομματική αντιπολίτευση που θα αποτελεί υπολογίσιμη αντίρροπη δύναμη σε όποιο ενδεχόμενο ο επικεφαλής της παράταξης να κλίνει… επ’ αριστερά. Εχει δηλώσει από καιρό ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι προοδευτικό κόμμα και ότι αν ο ίδιος επικρατήσει και γίνει πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ, θα εξουδετερώσει τα όποια σενάρια συνεργασίας. Πάντως διαβεβαιώνει ότι θα παραμείνει την επόμενη μέρα όποιος κι αν είναι πρόεδρος. Η υπόθεση Novartis αλλά και το ζήτημα των οροθετικών γυναικών όταν ήταν υπουργός Υγείας υπήρξαν δυσμενείς αναφορές στο πρόσωπό του όχι από τους εσωκομματικούς αντιπάλους του αλλά σε σχόλια στη δημόσια σφαίρα, σε ΜΜΕ και στα social media.
Τα αουτσάιντερ
Εχοντας εκλογική δύναμη στην Αττική και γνωρίζοντας τα προβλήματα της πόλης, ο επικεφαλής της δημοτικής παράταξης που στηρίζει το ΚΙΝΑΛ στον Δήμο Αθηναίων και πρώην υπουργός Παύλος Γερουλάνος ενίσχυσε ακόμη περισσότερο το ηγετικό του προφίλ. Προέβαλε σε όλους τους τόνους την ανάγκη επανακαθορισμού του πολιτικού συστήματος ώστε να ανακτήσει τη χαμένη του αξιοπιστία και έθεσε ως κλειδί τις αλλαγές στο κομματικό… σύμπαν με συμμετοχικές δημοκρατικές διαδικασίες.
O βουλευτής του ΚΙΝΑΛ και πρώην υπουργός Χάρης Καστανίδης απορρίπτει την άποψη ότι έχουν καταπέσει οι ιδεολογικές και πολιτικές γραμμές που διαχωρίζουν τη συντήρηση από την πρόοδο, τη Δεξιά από την κεντροαριστερά, τη Νέα Δημοκρατία από το ΠΑΣΟΚ. Κρίνει ότι η Δεξιά είναι η φωνή των λίγων ισχυρών και των προνομιούχων, απορρυθμίζει την εργασία, την κοινωνική συνοχή, τα δημόσια αγαθά, τα δικαιώματα…
Οπως λέει, το στοίχημα της 5ης και της 12ης Δεκεμβρίου είναι, μεταξύ άλλων, «εάν αδιαφανείς μηχανισμοί και εξωθεσμικά κέντρα ισχύος θα ελέγξουν την ηγεσία της δημοκρατικής παράταξης ή οι πολίτες θα επιβάλουν την αυτονομία του ΠΑΣΟΚ και της πολιτικής του»…
Από τα στελέχη της νέας γενιάς του ΚΙΝΑΛ ο νομικός Παύλος Χρηστίδης αναδείχθηκε από τη Φώφη Γεννηματά, έγινε εκπρόσωπος Τύπου και διεκδικεί να φέρει στο ΚΙΝΑΛ τη φρεσκάδα, όπως λέει, προσώπων και ιδεών. Γεννημένος το 1978, προβάλλει την ανάγκη της αλλαγής ως ζωτική για τη χώρα και το ΚΙΝΑΛ. Επαναλαμβάνει ότι «είμαστε η πρώτη γενιά της μεταπολίτευσης που ζει χειρότερα από τους γονείς της» και προβάλλει τις προτάσεις του με απλότητα, θέλοντας και λεκτικά να αναμετρηθεί με τους παραδοσιακούς πολιτικούς που, όπως λέει, νιώθει ότι μιλούν μια «ξένη» γλώσσα, μακρινή από τα προβλήματα και τις λύσεις τους.