Τι θα γίνει με τον ΦΠΑ, τον ΕΦΚΑ των επαγγελματιών, την παρακράτηση φόρου σε μισθούς και συντάξεις, τη ρύθμιση των 100 δόσεων και τις κατασχέσεις. Συγκεκριμένα παραδείγματα για το τι θα πληρώσουμε, αλλά και τι θα πάρουμε ή θα γλιτώσουμε από την εφορία.
Σχεδιάζονται ελαφρύνσεις για τα χαμηλά εισοδήματα, αναβάλλεται η εφαρμογή του φόρου υπεραξίας, ενώ δεν είναι βέβαιο ότι θα εφαρμοστούν άλλοι φόροι, όπως για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις.
Και δίνει αλλά και παίρνει η κυβέρνηση το 2018, εξισορροπώντας τις απώλειες εισοδήματος και ενισχύοντας περαιτέρω τις ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες. Αυτό προκύπτει τουλάχιστον τόσο από τα μέτρα που έχουν ψηφιστεί και πρόκειται να ισχύσουν από το ξεκίνημα της χρονιάς όσο και από αυτά που πρόκειται να θεσμοθετηθούν το επόμενο διάστημα. Ιδού μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα:
Παράδειγμα 1ο: Τόνοι μελανιού χύθηκαν το προηγούμενο διάστημα για την κατάργηση των ευνοϊκών συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά, αλλά πέντε νησιά μένουν εκτός –Λέσβος, Χίος, Σάμος, Κως και Λέρος– τουλάχιστον μέχρι τον ερχόμενο Ιούνιο, δηλαδή όταν θα αρχίσει και επισήμως η τουριστική σεζόν. Μέχρι τότε, όπως εξηγούν πηγές στο ΥΠΟΙΚ, το μεταφορικό κόστος που ανεβάζει τις τιμές στα καταναλωτικά προϊόντα στα νησιά θα εξισορροπηθεί με το αντίστοιχο στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Παράδειγμα 2ο: Μειώνεται στο μισό η επιδότηση για το πετρέλαιο θέρμανσης. Πέρασε στα ψιλά όμως η απόφαση του υπουργείου Ενέργειας για επιδότηση 100% της μετατροπής των καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης σε αερίου για τα νοικοκυριά που δικαιούνται επίδομα αλληλεγγύης στον νομό Αττικής.
Παράδειγμα 3ο: Συρρικνώνεται το ΕΚΑΣ στα 35 ευρώ, αλλά θα δοθούν προσαυξήσεις εντός του έτους για συντάξεις μέχρι 600 ευρώ προκειμένου να αντισταθμιστεί η χασούρα για τους χαμηλοσυνταξιούχους.
Παράδειγμα 4ο: Πολύς λόγος γίνεται επίσης για τη φορολογία των βραχυχρόνιων μισθώσεων, των ιδιοκτητών που ενοικιάζουν βραχυπρόθεσμα τα σπίτια τους κυρίως σε τουρίστες με καταχωρήσεις σε ηλεκτρονικές πλατφόρμες τύπου Airbnb, HomeΑway, booking.com κ.ά. Το σχέδιο είναι να δημιουργήσει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) ηλεκτρονική πλατφόρμα μέσω του Taxis στην οποία οι ιδιοκτήτες θα δηλώνουν τα ακίνητά τους. Μάλιστα, λίαν προσφάτως ανακοινώθηκαν και οι φορολογικοί συντελεστές, όπως για παράδειγμα 15% για όποιον τζιράρει από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα μέχρι 12.000 ευρώ τον χρόνο. Ακόμη όμως δεν υπάρχει η ειδική πλατφόρμα του TAXIS, ενώ η Airbnb διαμήνυσε στο υπουργείο Οικονομικών και στην ΑΑΔΕ ότι δεν προτίθεται να δώσει στοιχεία για τους Ελληνες ιδιοκτήτες που χρησιμοποιούν την πλατφόρμα της, διότι αποτελούν προσωπικά δεδομένα. Αρα, η εν λόγω φορολογία βρίσκεται στον αέρα. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν θα ισχύσει, αφού το νέο Ε3 που είχε τεθεί προσφάτως σε δημόσια διαβούλευση υποχρεώνει τους φορολογούμενους να δηλώνουν αν συνεργάζονται με κάποια πλατφόρμα. Από την άλλη, το υπουργείο Οικονομίας ανακοίνωσε ότι ανοίγει το ΕΣΠΑ για τη χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων που έχουν ως αντικείμενο τον τουρισμό για ποσά έως 200.000 ευρώ.
Παράδειγμα 5ο: Αντικειμενικές αξίες. Η αναπροσαρμογή τους θα φέρει μειώσεις στις τιμές ζώνης, που σημαίνει ότι θα συμπαρασύρει σε χαμηλότερα επίπεδα και τον ΕΝΦΙΑ. Η τρόικα έχει ήδη επιστήσει την προσοχή της κυβέρνησης διότι ο ΕΝΦΙΑ αποτελεί σίγουρο έσοδο για τον προϋπολογισμό, με την εισπραξιμότητά του να αγγίζει ή και να ξεπερνάει τα 3 δισ. ευρώ (βεβαιωμένα τα 3,7 δισ.). Τι θα γίνει σε αυτή την περίπτωση; Οπως έχει αποκαλύψει το Documento, το επικρατέστερο σενάριο είναι να μειωθεί ο ΕΝΦΙΑ στις λεγόμενες λαϊκές περιοχές και συνοικίες των μεγάλων αστικών κέντρων και α) να υπαχθούν τα αγροτεμάχια και β) να αυξηθούν οι συντελεστές στα εκτός σχεδίου πόλεως ακίνητα. Σημειωτέον ότι στα εκτός σχεδίου πόλεως περιλαμβάνονται… βιλάρες σε Μύκονο, Σαντορίνη, ακόμη και στη Βουλιαγμένη και στο παραλιακό μέτωπο της Αθήνας. Επιπρόσθετα, αναστέλλεται για έναν ακόμη χρόνο ο φόρος υπεραξίας στα ακίνητα. Σύμφωνα με τη διάταξη του υπουργείου Οικονομικών, «το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους υπολογίζει ότι από την κίνηση αυτή θα υπάρξει απώλεια εσόδων για το έτος 2018, το ύψος της οποίας εκτιμάται στο ποσό των 24 εκατ. ευρώ περίπου».
Πλεόνασμα-μαμούθ
Πρόσφατες εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών έκαναν λόγο για πρωτογενές πλεόνασμα-μαμούθ φέτος. Ξεπερνώντας ακόμη και τον στόχο του 2,8% που έχει τεθεί στον προϋπολογισμό έπειτα από συμφωνία με την τρόικα, οι πληροφορίες κάνουν λόγο για 3,1%, δηλαδή 5,5 δισ. ευρώ. Στο δεκάμηνο το πρωτογενές πλεόνασμα διαμορφωνόταν σε 5,3 δισ. ευρώ. Με δεδομένο ότι ο στόχος για φέτος διαμορφώνεται σε 3,82% ή 6,8 δισ. ευρώ και ότι η χώρα επιστρέφει σε ρυθμούς ανάπτυξης και αποκαθιστά τις σχέσεις της με τις αγορές, όπως δείχνει η θεαματική πτώση του 10ετούς ομολόγου στα επίπεδα του 3,8%, απομακρύνεται και το σενάριο του κόφτη σε μισθούς και συντάξεις. Αλλωστε, τόσο οι ξένοι οίκοι (π.χ. Deutsche Bank) όσο και οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προωθούν την καθαρή έξοδο της χώρας από τα μνημόνια τον ερχόμενο Αύγουστο.
Οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι δημιουργείται ο δημοσιονομικός χώρος, πρώτον, για να μην εφαρμοστεί ο κόφτης, εξέλιξη που θα έριχνε την ψυχολογία στην αγορά, κυρίως στην κατανάλωση, και δεύτερον για να γίνουν στοχευμένες παρεμβάσεις τόνωσης της ψυχολογίας και της πίστης των φορολογουμένων, έπειτα από οκτώ χρόνια ανηλεούς λιτότητας, ότι τελικά υπάρχει φως στο βάθος του τούνελ.
Πηγές εσόδων
Παρά ταύτα, όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι και το 2018 δεν θα είναι δύσκολη χρονιά για τα νοικοκυριά. Στόχος του προϋπολογισμού είναι να μπουν επιπλέον 951 εκατ. ευρώ φορολογικά έσοδα στα ταμεία μέσα από:
1. Κατάργηση στην έκπτωση κατά την παρακράτηση φόρου μισθωτών-συνταξιούχων. Περισσότεροι από 1,5 εκατ. φορολογούμενοι με ετήσιες αποδοχές από μισθό ή σύνταξη άνω των 9.000 ευρώ τον χρόνο θα διαπιστώσουν μείωση στις μηνιαίες αποδοχές τους από τον Ιανουάριο. Η μείωση θα προκύψει από την κατάργηση της έκπτωσης του 1,5% που γίνεται στη μηνιαία παρακράτηση φόρου.
2. Κατάργηση της έκπτωσης ιατρικών εξόδων. Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο φορολογούμενοι οι οποίοι εμφάνιζαν στις φορολογικές δηλώσεις τους ιατρικά έξοδα, με αποτέλεσμα να έχουν μείωση φόρου, θα αναπολούν από το 2018 την τελευταία των βασικών φοροαπαλλαγών που καταργείται. Προκειμένου να εξοικονομηθεί ποσό της τάξεως των 120 εκατ. ευρώ, στις φορολογικές δηλώσεις που θα υποβληθούν το 2018 η εφορία δεν θα αναγνωρίσει για έκπτωση καμία απόδειξη από γιατρούς, φάρμακα, νοσήλια κ.λπ. που εκδόθηκαν μέσα στο 2017. Από το 2018 οι ιατρικές δαπάνες θα μετράνε μόνο για το χτίσιμο του αφορολόγητου ή για τη λοταρία, εφόσον γίνονται με πλαστικό χρήμα.
3. Αυξήσεις ΦΠΑ στα νησιά. Από τις πρώτες διερευνητικές επαφές η κυβέρνηση εισέπραξε την αρνητική απάντηση των δανειστών στο αίτημα αναστολής της αύξησης των συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου τα οποία διατηρούν μέχρι σήμερα μειωμένους κατά 30% συντελεστές σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα. Η κατάργηση του ειδικού καθεστώτος προβλέπεται να αυξήσει τα δημόσια έσοδα κατά 70 εκατ. ευρώ αλλά και τις αντιδράσεις των νησιωτών. Κατάργηση του ειδικού καθεστώτος σημαίνει αύξηση του κανονικού συντελεστή από το 17% στο 24% και του χαμηλού από το 9% στο 13%.
4. Φόρος διανυκτέρευσης. Από την 1η Ιανουαρίου 2018 επιβάλλεται φόρος διαμονής στα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια-διαμερίσματα. Ο φόρος διαμονής ανέρχεται σε:
– 0,5 ευρώ ανά ημερήσια χρήση δωματίου για ξενοδοχεία 1-2 αστέρων
– 1,5 ευρώ ανά ημερήσια χρήση δωματίου για ξενοδοχεία 3 αστέρων
– 3 ευρώ ανά ημερήσια χρήση δωματίου για ξενοδοχεία 4 αστέρων
– 4 ευρώ ανά ημερήσια χρήση δωματίου για ξενοδοχεία 5 αστέρων
– 0,5 ευρώ ανά ημερήσια χρήση για τα ενοικιαζόμενα δωμάτια-διαμερίσματα.
5. Εισφορές ΕΦΚΑ για ελεύθερους επαγγελματίες: Περαιτέρω θα επιβαρυνθούν οι ελεύθεροι επαγγελματίες, λόγω αλλαγής στον τρόπο υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών, όπως προβλέπεται στη συμφωνία με τους δανειστές. Από το 2018 οι ασφαλιστικές εισφορές που θα πληρώνουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα προκύπτουν από το άθροισμα των φορολογητέων κερδών και των ασφαλιστικών εισφορών. Στο αποτέλεσμα του συνδυασμού αυτού θα υπολογίζεται έκπτωση της τάξεως του 15% για το 2018. Επί της ουσίας το ποσοστό αυτό της έκπτωσης θα λειτουργήσει ως μεταβατικό στάδιο, καθώς από το 2019 ο τρόπος υπολογισμού θα είναι ο ίδιος χωρίς ωστόσο να εφαρμόζεται καμία έκπτωση στο τελικό αποτέλεσμα των εισφορών που θα προκύπτει.
6. Κίνδυνος απώλειας των 100 δόσεων: Αυστηροποιούνται τα κριτήρια ούτως ώστε να παραμείνουν σε ισχύ οι 100 δόσεις για όσους έχουν ενταχθεί στο συγκεκριμένο καθεστώς. Οπως προβλέπει ο νόμος σε αυτή την περίπτωση, όσοι πολίτες έχουν ενταχθεί στη ρύθμιση οφειλών βάσει του νόμου 4321/2015 θα χάνουν το δικαίωμα αυτό σε περίπτωση κατά την οποία βρεθούν εκπρόθεσμοι σε νέες οφειλές προς το δημόσιο από 1/1/2018 και ύστερα.
7. Κατασχέσεις. Και βεβαίως περισσότερο απ’ όλα ο επικεφαλής της ΑΑΔΕ Γ. Πιτσιλής προσδοκά να εισπράξει πολύ μεγάλα ποσά μέσω των κατασχέσεων στους τραπεζικούς λογαριασμούς. Κάθε μήνα οι ΔΟΥ και οι λοιπές φοροεισπρακτικές υπηρεσίες της ΑΑΔΕ επιβάλλουν κατασχέσεις σε περισσότερους από 20.000 οφειλέτες του δημοσίου εναντίον των οποίων δύναται να ληφθούν τέτοια μέτρα. Επομένως οι οφειλέτες θα πρέπει να σπεύσουν να δηλώσουν τον ακατάσχετο λογαριασμό τους, που σημαίνει όμως ότι το μακρύ χέρι της ΑΑΔΕ θα ξαφρίζει από τους λογαριασμούς οφειλετών οτιδήποτε πάνω από τα 1.200 ευρώ…
